Liệu Tổng thống Biden có vi phạm khi không kích Houthi nhưng chưa thông qua quốc hội?
Tổng thống Joe Biden đã không thông qua Quốc hội Mỹ trước khi quân đội nước này không kích mục tiêu là lực lượng Houthi tại Yemen.
Máy bay của Không quân Hoàng gia Anh cất cánh tham gia liên minh với Mỹ tấn công mục tiêu Houthi ở Yemen. Ảnh: Bộ Quốc phòng Anh
Tổng thống Mỹ Joe Biden đang đối mặt với cáo buộc vi phạm Nghị quyết Quyền lực Chiến tranh 1973 liên quan đến vụ không kích mục tiêu Houthi tại Yemen. Các nghị sĩ Mỹ Rashida Tlaib và Val Hoyle đã lên mạng xã hội X, trước đây là Twitter, cho rằng ông chủ Nhà Trắng Biden vi phạm Hiến pháp khi ra lệnh không kích mà chưa được sự chấp thuận của quốc hội nước này.
Nghị quyết Quyền lực Chiến tranh còn được gọi là Đạo luật Quyền lực Chiến tranh có nội dung chính hạn chế khả năng của Tổng thống Mỹ trong khởi xướng hoặc leo thang hành động quân sự ở nước ngoài.
Vụ Khảo cứu Quốc hội Mỹ giải thích rằng nghị quyết này chỉ thị rằng trước tiên Quốc hội phải được hỏi ý kiến “trong mọi trường hợp có thể” trước khi một tổng thống Mỹ đưa quân đội nước này tham gia chiến sự ở nước ngoài.
Nghị quyết này cũng yêu cầu tổng thống phải báo cáo với Quốc hội trong vòng 48 giờ kể từ khi triển khai lực lượng Mỹ nếu Quốc hội chưa tuyên bố chiến tranh hoặc cho phép hành động theo luật. Như vậy, Tổng thống Biden về kỹ thuật không vi phạm đạo luật này. Theo truyền thông Mỹ, ông Biden có lịch trình sớm trao đổi với các thành viên quốc hội về vụ không kích tại Yemen.
Trong thời gian qua, các nghị sĩ và nhiều đời tổng thống Mỹ đã tranh luận về ý nghĩa của một số từ trong nghị quyết này, bao gồm thứ được coi là “thù địch”
Ông Brian Finucane – cố vấn cấp cao tại Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế lý giải rằng Tổng thống Mỹ Joe Biden đang viện dẫn phòng thủ tập thể và cá nhân dựa trên cơ cở pháp lý quốc tế trong cuộc không kích chống lại Houthi ở Yemen.
Một phần tuyên bố của Nhà Trắng hôm 11/1. Ảnh chụp màn hình
Tờ Guardian (Anh) dẫn tuyên bố chung chính thức do Nhà Trắng công bố hôm 11/1 cho thấy chính phủ Australia, Bahrain, Canada, Đan Mạch, Đức, Hà Lan, New Zealand, Hàn Quốc, Anh và Mỹ nêu rõ họ sẽ “không ngần ngại bảo vệ sinh mạng và dòng chảy thương mại tự do tại một trong những tuyến đường thủy quan trọng nhất thế giới”.
Nhà Trắng nhấn mạnh: “Để đối phó với các cuộc tấn công bất hợp pháp, nguy hiểm và gây mất ổn định liên tục của Houthi nhằm vào các tàu biển, bao gồm cả tàu thương mại, đi qua Biển Đỏ. Lực lượng vũ trang của Mỹ, Anh, với hỗ trợ từ Hà Lan, Canada, Bahrain và Australia, đã phối hợp tấn công chiểu theo quyền tự vệ cá nhân và tập thể vốn có, phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc, chống lại một số mục tiêu trong các khu vực do Houthi kiểm soát ở Yemen”.
Video đang HOT
Bộ trưởng Quốc phòng Australia Richard Marles ngày 12/1 xác nhận Canberra đã hỗ trợ nhân sự cho Mỹ và Anh trong các cuộc tấn công nhằm vào Houthi ở Yemen. Ông Marles nói trong một cuộc họp báo: “Australia hỗ trợ những hành động này qua hình thức nhân sự ở trụ sở hoạt động. Australia sẽ duy trì hỗ trợ các động thái nhằm khẳng định trật tự dựa trên luật lệ toàn cầu”.
Trước diễn biến này, Bộ Ngoại giao Saudi Arabia đã kêu gọi “kiềm chế” và “tránh leo thang”. Saudi Arabia tuyên bố hết sức quan tâm đến các hoạt động quân sự diễn ra ở Biển Đỏ cũng như các cuộc tấn công vào một số địa điểm ở Yemen.
Trong khi đó, lãnh đạo cấp cao của Houthi Mohammed al-Bukhaiti lên tiếng c ảnh báo Mỹ và Anh sẽ phải “hối tiếc” khi tấn công Yemen.
Là cầu nối quan trọng giữa Ấn Độ Dương và Địa Trung Hải, Biển Đỏ là tuyến đường thương mại quan trọng cho vận tải biển và cung cấp năng lượng toàn cầu. Kể từ khi xung đột Israel – Hamas bùng phát và leo thang sau vụ nổ ngày 17/10 tại một bệnh viện ở Gaza khiến nhiều người t.hiệt m.ạng và bị thương, các lãnh đạo Houthi khẳng định Israel là mục tiêu của họ.
Houthi mô tả các cuộc tấn công gần đây của lực lượng là chiến dịch đoàn kết với 2,2 triệu người Palestine ở Gaza sống dưới bao vây và b.ắn phá của Israel. Người phát ngôn của Houthi cho hay lực lượng này đã tấn công 2 tàu của Israel là Unity Explorer và Number Nine ngày 3/12/2023 bằng máy bay không người lái và tên lửa. Không có ai bị thương sau các vụ tấn công, nhưng các tàu thương mại có chịu hư hại.
Vào tháng 11/2023, lực lượng này cướp tàu thương mại Galaxy Leader có liên quan đến Israel và bắt thủy thủ đoàn làm con tin. Vụ việc xảy ra khi con tàu trên hải trình từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Ấn Độ.
Vào ngày 12/12/2023, Houthi xác nhận đã tấn công bằng tên lửa một ngày trước đó nhằm vào tàu chở dầu thương mại Strinda treo cờ Na Uy.
Quá trình dẫn đến quyết định tấn công Houthi của Tổng thống Mỹ Joe Biden
Tổng thống Mỹ Joe Biden muốn sử dụng tất cả các lựa chọn ngoại giao trước khi thực hiện biện pháp quân sự đáp trả lực lượng Houthi ở Yemen.
Ông cũng muốn tránh khả năng Mỹ vướng vào một cuộc chiến nữa ở Trung Đông.
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Blue Bell, Pennsylvania, ngày 5/1/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ Politico ngày 11/1, Tổng thống Biden vẫn đang đi nghỉ ở St. Croix khi ông trao đổi với đội ngũ an ninh quốc gia vào sáng đầu tiên năm 2024. Lực lượng Houthi đã tiến hành một cuộc tấn công nữa nhằm vào hoạt động vận chuyển hàng hải quốc tế ở Biển Đỏ.
Lúc này, Tổng thống Biden đã sẵn sàng thảo luận về khả năng đáp trả quân sự. Tổng thống Biden đưa ra chỉ đạo trên hai mặt. Về mặt ngoại giao, ông yêu cầu thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa để Liên hợp quốc đưa ra một nghị quyết lên án các vụ tấn công. Về mặt quân sự, ông ra lệnh cho Lầu Năm Góc vạch ra các phương án để tấn công lực lượng Houthi.
Cuộc họp vào ngày đầu năm mới đó cuối cùng đã dẫn đến việc Mỹ và các đồng minh tiến hành cuộc tấn công lớn vào các mục tiêu của Houthi ở Yemen ngày 11/1 - tức là 10 ngày sau đó. Mục tiêu là để trả đũa Houthi vì nhóm này liên tục tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái nhằm vào hoạt động vận chuyển thương mại trên vùng biển quốc tế kể từ tháng 11/2023.
Máy bay chiến đấu của Mỹ và Anh cùng với các tàu chiến, tàu ngầm của Mỹ đã b.ắn phá các địa điểm quân sự của Houthi trên khắp Yemen, tập trung vào các địa điểm phóng và chứa máy bay không người lái, tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo. Trong số các tàu tham gia tấn công, có USS Florida - một tàu ngầm mang tên lửa dẫn đường b.ắn tên lửa hành trình Tomahawk. Máy bay F/A-18 Super Hornet của tàu sân bay USS Dwight D. Eisenhower cũng tham gia.
Tổng thống Biden không ra lệnh tấn công trả đũa ngay mà chờ hơn một tuần sau khi chỉ đạo các quan chức đưa ra các phương án quân sự. Điều này vì vì ông muốn sử dụng tất cả các lựa chọn ngoại giao và tránh kéo Mỹ vào một cuộc chiến nữa ở Trung Đông. Tuy nhiên, ông Biden đã nói rõ trong một tuyên bố tối 11/1 rằng các cuộc tấn công mới nhất của Houthi đã vượt qua ranh giới đỏ.
Sau vụ tấn công Houthi, Tổng thống Biden phát biểu: "Hành động phòng thủ hôm nay diễn ra sau chiến dịch ngoại giao sâu rộng và sau các cuộc tấn công leo thang của Houthi nhằm vào các tàu thương mại. Những cuộc tấn công có chủ đích này là một thông điệp rõ ràng rằng Mỹ và các đối tác sẽ không tha thứ cho các cuộc tấn công nhằm vào nhân sự của chúng tôi hoặc cho phép các thế lực thù địch gây nguy hiểm cho quyền tự do hàng hải tại một trong những tuyến đường thương mại quan trọng nhất thế giới".
Cuộc tấn công ngày 11/1 đã chấm dứt nhiều tuần ông Biden chịu áp lực ngày càng tăng phải hành động đáp trả quân sự trước các cuộc tấn công của Houthi. Quân đội Mỹ đã đưa ra các phương án mạnh mẽ hơn ngay từ tuần đầu tiên của tháng 12/2023, nhưng vào thời điểm đó, các quan chức cấp cao Mỹ cho rằng tấn công trực tiếp Houthi không phải là cách tốt nhất.
Họ lo ngại rằng tấn công lực lượng Houthi sẽ kích động Iran phản ứng và có nguy cơ mở rộng cuộc chiến Israel - Hamas thành xung đột khu vực. Houthi tuyên bố các cuộc tấn công tàu thương mại là thể hiện ủng hộ người Palestine.
Trong cuộc họp ngày 1/1, Tổng thống Biden đã chỉ đạo các quan chức đưa ra tuyên bố cảnh báo cuối cùng của Mỹ và các đối tác quốc tế trước khi thực hiện hành động quân sự.
Trong khi đó, các nhà lãnh đạo an ninh quốc gia khác không hề hay biết rằng Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin vừa trải qua cuộc phẫu thuật điều trị ung thư tuyến t.iền liệt 10 ngày trước đó. Sau đó vào ngày 1/1, ông phải cấp cứu tại Trung tâm Quân y Quốc gia Walter Reed vì những biến chứng từ ca phẫu thuật đó.
Tàu khu trục gắn tên lửa dẫn đường USS Carney của Mỹ đ.ánh chặn tên lửa và thiết bị không người lái của lực lượng Houthi trên Biển Đỏ. Ảnh: AFP/TTXVN
Từ ngày 2/1 đến ngày 5/1, cấp phó của ông Austin là bà Kathleen Hicks đã phụ trách Lầu Năm Góc về mặt kỹ thuật dù đang đi nghỉ ở Puerto Rico. Những người còn lại trong đội an ninh quốc gia của Tổng thống Biden không được biết về việc ông Austin nhập viện cho đến ngày 11/1. Từ khi trở lại thực hiện đầy đủ nhiệm vụ của mình vào ngày 5/1, ông Austin đã tiếp tục tham gia cuộc họp trực tuyến để chỉ đạo từ giường bệnh.
Pause
Unmute
Loaded: 9.14%
Remaining Time -10:42
Vào ngày 3/1, Mỹ và 13 quốc gia đã đưa ra tuyên bố cảnh báo rằng lực lượng Houthi sẽ phải gánh chịu toàn bộ hậu quả nếu có thêm bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào các tàu thương mại. Nhưng điều đó không có tác dụng ngăn chặn Houthi.
Ngày 9/1, lực lượng Houthi đã phát động cuộc tấn công lớn nhất và mạnh nhất từ trước đến nay. Nhóm này đã phóng một loạt máy bay không người lái và tên lửa nhằm vào các tàu thương mại và quân sự của Mỹ. Lực lượng hải quân Mỹ và Anh đã b.ắn hạ gần 20 máy bay không người lái và 3 tên lửa, ngăn chặn thiệt hại nghiêm trọng mà Houthi định gây ra.
Sau vụ tấn công này, ông Biden đã triệu tập đội an ninh quốc gia trong một cuộc họp khác vào ngày hôm đó. Tại Nhà Trắng, ông Biden một lần nữa được trình các lựa chọn quân sự. Kết thúc cuộc họp, ông Biden quyết định đã đến lúc phải hành động. Ông đã chỉ đạo cho Bộ trưởng Quốc phòng Austin, người vẫn đang làm việc từ bệnh viện, thực hiện các cuộc tấn công.
Theo một quan chức cấp cao của Bộ Quốc phòng Mỹ, hoạt động này cần có thời gian để phối hợp vì các quốc gia khác có liên quan muốn hiểu cơ sở pháp lý của các cuộc tấn công, cũng như muốn hiểu chính xác những gì Mỹ đề nghị họ hỗ trợ.
Theo một tuyên bố từ Bộ Quốc phòng Anh, bốn chiếc Typhoon của Không quân Hoàng gia Anh cùng một máy bay tiếp liệu Voyager đã tham gia hỗ trợ Mỹ. Các máy bay Typhoon đã sử dụng bom dẫn đường Paveway IV để thực hiện các cuộc tấn công chính xác vào hai cơ sở của Houthi: một địa điểm ở Bani ở phía Tây Bắc Yemen dùng để phóng máy bay không người lái; một sân bay tại Abbs dùng để phóng tên lửa hành trình và máy bay không người lái trên Biển Đỏ.
Các quan chức Mỹ và Anh đều cho biết các cuộc tấn công được tính toán để giảm thiểu rủi ro cho dân thường.
Tuyên bố chung của Anh và Mỹ có đoạn: "Các dấu hiệu ban đầu cho thấy khả năng đe dọa hoạt động vận chuyển hàng hóa của Houthi đã bị giáng một đòn mạnh và chúng tôi đã chứng minh cam kết bảo vệ các tuyến đường biển, nơi khoảng 15% hàng hóa của thế giới đi qua và có ý nghĩa quan trọng đối với nền kinh tế toàn cầu".
Các quan chức Mỹ nói rằng mặc dù họ chưa thấy phản ứng của Houthi sau vụ tấn công nhưng họ đã chuẩn bị cho điều này.
Phản ứng của Nga, Saudi Arabia về cuộc không kích của Mỹ, Anh tại Yemen Ngày 11/1, quân đội Mỹ và Anh đã không kích các địa điểm của lực lượng Houthi tại Yemen. Saudi Arabia đã lên tiếng về diễn biến này, trong khi xuất hiện thông tin Nga đề nghị Liên hợp quốc họp khẩn cấp. Tên lửa phóng từ tàu HMS Diamond của quân đội Anh nhắm đến mục tiêu Houthi trên Biển Đỏ. Ảnh:...
