Liệu giấc mơ nhập cư có xa vời khi Quốc hội Đức bác chính sách nhập tịch nhanh?

Đức chấm dứt chương trình cấp quốc tịch nhanh vì quan ngại vấn đề nhập cư bất hợp pháp.

Điều này phản ánh sự chuyển biến nhanh chóng trong quan điểm nhập cư ở nền kinh tế hùng mạnh của châu Âu vốn đang thiếu hụt lao động , kể từ khi Thủ tướng Friedrich Merz lên nắm quyền hồi tháng 5.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz trong cuộc họp báo tại Berlin, ngày 18/7/2025. Ảnh: THX/TTXVN.

Ngày 8/10, Quốc hội Đức đã bỏ phiếu bãi bỏ luật quốc tịch theo thủ tục nhanh chóng do chính phủ tiền nhiệm ban hành nhằm thúc đẩy việc tuyển dụng lao động có tay nghề cao từ nước ngoài.

Luật nhập tịch nhanh của Đức (sửa đổi Luật Quốc tịch – Staatsangehrigkeitsgesetz) cho phép những người nước ngoài được đánh giá là hòa nhập đặc biệt tốt được phép rút ngắn thời gian làm thủ tục nhập tịch . Ví dụ một công dân nước ngoài có trình độ tiếng Đức cao, tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội hoặc đạt thành tích học tập, nghề nghiệp tốt thì sẽ được xin quốc tịch sau 3 năm cư trú hợp pháp tại Đức, thay vì phải chờ 5 năm như quy định trước đây.

Trong chiến dịch tranh cử năm nay, phe bảo thủ của Thủ tướng Friedrich Merz đã cam kết sẽ lật ngược luật này như một phần trong nỗ lực trấn áp tình trạng nhập cư bất hợp pháp.

Trước cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội, Bộ trưởng Nội vụ Alexander Dobrindt cho biết chính phủ đang gửi đi một ‘tín hiệu rõ ràng’ khi nhấn mạnh: “Hộ chiếu Đức phải là sự công nhận cho quá trình hội nhập thành công chứ không phải là động lực cho việc nhập cư bất hợp pháp”.

Mặc dù vậy, phần còn lại của luật quốc tịch mới – một dấu ấn nổi bật của chính phủ tiền nhiệm do cựu Thủ tướng Olaf Scholz đứng đầu – sẽ vẫn được giữ nguyên, bất chấp việc phe bảo thủ từng cam kết hủy bỏ những cải cách như cho phép song tịch và rút ngắn thời gian chờ nhập tịch từ 8 năm xuống còn 5 năm.

Đảng Dân chủ Xã hội (SPD) hiện là đối tác nhỏ trong liên minh của ông Merz, đã lên tiếng bảo vệ quyết định thay đổi này, cho rằng chương trình nhập tịch nhanh hầu như ít được sử dụng và tinh thần cốt lõi của chính sách nới lỏng vẫn được giữ nguyên.

Trong tổng số kỷ lục 300.000 người nhập quốc tịch trong năm 2024, chỉ có vài trăm trường hợp được xét theo chương trình nhập tịch nhanh – chính sách vốn được thiết kế nhằm thu hút những người có tay nghề cao và dễ dàng di chuyển, khuyến khích họ định cư lâu dài tại Đức – quốc gia đang thiếu hụt lao động trầm trọng.

“Đức đang trong cuộc cạnh tranh để thu hút những bộ óc xuất sắc nhất thế giới và nếu họ chọn nước Đức, chúng ta phải làm mọi cách để giữ chân họ”, nghị sĩ Filiz Polat thuộc đảng Xanh (Greens) phát biểu trước Quốc hội.

Tuy nhiên, thái độ của người dân Đức đối với vấn đề nhập cư đã trở nên tiêu cực hơn rõ rệt, một phần do áp lực mà làn sóng di cư lớn gây ra cho các dịch vụ công địa phương. Điều này đã góp phần giúp đảng Cực hữu (AfD) – đảng đối lập với chính quyền của Thủ tướng Merz – nổi tiếng với chính sách chống nhập cư – vươn lên dẫn đầu trong một số cuộc thăm dò dư luận.