Liên minh tình báo Five Eyes đang theo dõi cả thế giới

Đâu tiên, ho chi theo doi Liên Xô, con bây giơ la ca thê giơi.

Ảnh: Vladimir Trefilov / RIA Novosti

Các gián điệp và trinh sát từ 5 quốc gia đang mua lại thành qua của tin tặc trên toàn thế giới. Ẩn đằng sau cuộc chiến chống khủng bố quốc tế, họ thu thập dữ liệu cua từng người dùng.

Người mua lai va tích cực khai thác các lỗ hổng zero-day là liên minh các cơ quan tình báo cua Hoa Kỳ, Anh, Canada, Úc và New Zealand co tên goi la “ Five Eyes”. Các thành viên cua câu lạc bộ nay co sư tin cậy cao vao nhau, vì họ trao đổi vơi nhau nhưng thông tin quan trọng nhất – nhưng bí mật hàng đầu.

Chung ta cung tim hiêu cách thức thành lập hội kin nay như thê nao và ho sống nhơ vao cai gi.

Lịch sử hợp tác tình báo của một số quốc gia bắt đầu tư trong Chiến tranh thế giới thứ hai, khi đo liên minh được gọi là Hiến chương Đại Tây Dương, và nó chỉ bao gồm Hoa Kỳ và Vương quốc Anh.

Khi chiên tranh kết thúc, các quốc gia đã ky kêt một hiệp ước bí mật, có tên mât là UKUSA. Trong nhiều năm, các quốc gia khác không được phép hợp tác đầy đủ, va trong các tài liệu chính thức, họ được chỉ định là “bên thứ ba”.

Cuối cùng, liên minh được thành lập theo từ viết tắt cua 5 quôc gia la AUSCANNZUKUS (Úc, Canada, New Zealand, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ). Do đặc thù của sự hợp tác trong lĩnh vực dữ liệu quân sự và tình báo, tổ chức này bắt đầu được gọi là Five Eyes.

Trong thơi ky Chiến tranh Lạnh, liên minh tập trung vào viêc theo doi Liên Xô và các đồng minh cua Hiệp ước Warsaw. Va tiên thê, ho cung tiến hành theo doi các cuộc xung đột khác:

Ví dụ, các “đồng nghiệp” ơ khu vưc Thai Binh Dương đã cung cấp cho Hoa Kỳ nhưng thông tin trong thơi ky Chiến tranh Việt Nam và các hoạt động ở Vịnh Ba Tư.

Hoạt động quan trọng mơi nhât cua Five Eyes đươc coi la sự phối hợp hanh đông trong quá trình lật đổ chế độ Muammar Gaddafi.

Sau sự kiện ngày 11 tháng 9 năm 2001, tâm điêm chú ý của liên minh tập trung vào cuộc chiến chống khủng bố quốc tế. Điêu đo đòi hỏi phải có ý tưởng giám sát môt cach toàn diện.

Anh: Lefteris Pitarakis / AP

Chinh khi đó, căn cư vao các tài liệu do Edward Snowden công bố cách đây vài năm, ho đa băt đâu hoạt động gián điệp có hệ thống theo doi tất cả mọi người và mọi thứ: tình báo đa lưu trữ một lượng thông tin đô sô về dân số của một số quôc gia và trao đổi cac thông tin đo vơi nhau.

Dịch vụ GCSB của New Zealand đã thiết lập các hệ thống của mình theo một cách đặc biệt, ho dư đinh tự động chuyển bất kỳ dữ liệu nào sang Cơ quan An ninh Quôc gia Mỹ bằng chương trình XKeyscore.

Việc trao đổi lân nhau giữa cac quôc gia cho phép ho tích lũy đươc một lượng lớn thông tin và lach đươc các lệnh cấm trong hiến pháp vê việc thực hiện công tac tình báo và gián điệp.

Ngoài việc vi phạm các quyền và tự do của một số lượng lớn dân chung, liên minh nay cung không quên moc hâu bao của họ – băng sô tiên của người nộp thuế, cac nhân viên tình báo đa mua các chương trình thu thập, xử lý và lưu trữ thông tin. Va đê thuân tiên cho công viêc, họ đang tìm kiếm các công ty khởi nghiệp triển vọng và các công ty mơi thanh lâp, sẵn sàng hợp tác với một mức phí vừa phải.

Sau một thời gian, các công ty IT này đã trở nên giàu có, nhưng họ không vội vã tham gia vào thị trường bơi vi họ có nhiêu đơn đặt hàng của chính phủ. Điều này đã được chứng minh rõ ràng bởi vụ bê bối gần đây liên quan đến công ty Azimuth Security, một công ty thực tế chưa được biết đến nhiêu trong lĩnh vực của mình, va đang phát triển phần mềm cho các lỗ hổng zero-day.

Một công ty khởi nghiệp không đáng chu y có thể vẫn là một cộng đồng của những người cùng chí hướng nghiên cứu và phát triển các hoạt động khai thác, nhưng số phận (và lợi ích nhà nước) lại đươc quyết định theo cach khác.

Trong sô cac khach hang cua công ty ngươi ta nhin thây co cac dịch vụ của liên minh Five Eye, trong đo co Cục Điều tra Liên bang, đã mua phần mềm hack trình duyệt Tor khét tiếng của họ.

Ngoài quan hệ thương mại, các dịch vụ đặc biệt cũng tiên hanh cac chương trinh trao đôi hưu hao: những người đã hoan thanh công việc của họ trong Cơ quan An ninh Quôc gia và Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ chuyên sang lam viêc cho Azimuth Security.

Một trong những đối tác cua công ty khởi nghiệp là Linchpin Labs, một công ty được thanh lâp bởi các cưu nhân viên của các bô phân co anh hương tới liên minh.

Bây giờ, liên minh coi công nghệ giải mã tin nhắn an toàn la ưu tiên hang đâu trong việc phát triển vũ khí không gian mạng. Và nếu ban đầu, đại diện của các quốc gia bày tỏ lo ngại rằng các thuật toán như vậy có thể coi là bất hợp pháp, liên quan đến công dân, thì bây giờ ngươi ta chỉ quan tâm đến câu hỏi ai có thể cung cấp cho họ phần mềm như vậy.

Các hoạt động của liên minh gần như hoàn toàn bí mật cho đến khi bi boc trân băng cac công bô do Snowden khởi xướng. Nguyên tắc vàng của câu lạc bộ là bảo vệ thông tin về tô chưc và các nguyên tắc hoạt động của nó.

Ảnh: Rick Wilking / Reuters

Tuy nhiên, vào tháng Hai, đa xay ra một câu chuyện ngang với một vở hài kịch ngu ngốc: các nhân viên tình báo Úc đã bán hai chiếc tủ lây từ một hầm bí mật trong một cửa hàng đồ nội thất đã qua sử dụng ở Canberra với giá 20 đô la.

Vân đê la các quan chức đã quên lấy tài liệu bí mật từ các ngăn tu trước khi đưa tu vao cưa hang ky gưi. Va cung trớ trêu thay, nhưng chiêc tủ nay đã được đài truyền hinh mua lai.

Vụ việc này như môt cu giang trơi đanh vao liên minh, vốn đã bị lung lay từ các vụ bê bối nội bộ kể từ khi Donald Trump trơ thanh ngươi đứng đầu nhà nước Mỹ. Năm 2017, chinh ông ta đa tìm thấy bằng chứng co hoat đông gián điệp theo doi uy ban vân đông trươc bâu cư của mình trong chiến dịch bâu cư năm 2016.

Đánh giá theo thông cao được công bố vào tháng Hai, hành vi của các cơ quan tinh bao có thể được đánh giá là sai lệch. Ông Trump cáo buộc Barack Obama về những gì đã xảy ra: ông Barack Obama, với tư cách là tổng thống, phải chịu trách nhiệm về tính hợp pháp vê hành vi cua FBI.

Chính hành động của FBI trong khuôn khổ giám sát ông Trump và cố vấn Carter Page (hoặc dữ liệu nhận được từ các đối tác nước ngoài) đã trở thành chủ đề của bản ghi nhớ bí mật khét tiếng của Ủy ban Tình báo Hạ viện.

Tài liệu này, do đảng Cộng hòa soan thao, co đề cập đến các hành động phi pháp của lực lượng an ninh trong quá trình theo doi các nhân viên của chính quyền Trump. Theo đại diện Nhà Trắng, tổng thống ngay từ đầu đã bày tỏ mong muốn công bô tài liệu này, ông được các đồng nghiệp trong đảng ủng hộ.

Đảng Dân chủ, cùng với các nhân viên của Văn phòng Tổng chưởng lý Hoa Kỳ và FBI đã tích cực phản đối: theo họ, báo cáo có khả năng gây ra mối đe dọa đối với an ninh tình báo, và cũng có thể đưa ra thông tin sai lêch.

Sau khi công bố tài liệu vào tháng 2 trong hệ thống quyền lực nhà nước của Mỹ đa xay ra một sự chia rẽ: Ông Trump mô tả báo cáo là một sự ô nhục đối với đất nước, con cựu lãnh đạo FBI Hoa Kỳ, James Comey, đã gọi cho những người soạn thảo bản ghi nhớ là những kẻ dối tra.

Do đó, kể từ năm 2013, đã xay ra một số sự kiện chứng minh rõ ràng rằng “gián điệp thân thiện” đã bắt đầu mang đến nhiều răc rôi hơn là lợi ích. Và thậm chí se rât khó hoạt động khi người đứng đầu đất nước không chia sẻ các nguyên tắc làm việc của các dịch vụ tinh bao của quôc gia mình.

Ảnh: Vincent Kessler / Reuters

Tuy nhiên, đây không phải là trường hợp đầu tiên ngươi ta theo doi những người có địa vị cao ơ trong nươc: vào những năm tám mươi của thế kỷ 20, Thủ tướng Anh Margaret Thatcher đa yêu cầu các cơ quan gian điêp của Canada giám sát nội các bộ trưởng của bà.

Trong tình huống tât ca theo dõi lân nhau, ngươi ta chi co thể tin tưởng vao nhau một cách vô điều kiện, hoặc luôn chờ đợi một cu đâm tư đằng sau cua bốn “đồng nghiệp” khác.

Five Eyes là một ví dụ về sự hợp tác gần gui nhất giữa các dịch vụ tình báo. Gần đây, co những tin đồn về việc Pháp gia nhập liên minh. Các hành động tích cực đầu tiên đê đươc gia nhâp được ghi nhận vào năm 2009, tuy nhiên, không phải tất cả các quốc gia thanh viên đều sẵn sàng công nhận Pháp là thành viên chính thức.

Nhưng quốc gia châu Âu này là một phần của liên minh Nine Eyes, ngoài Phap ra còn có Na Uy, Đan Mạch, Hà Lan và liên minh “năm quốc gia” noi trên.

Theo dữ liệu được Snowden công bố, con có một liên minh “14 nươc” nưa. Liên minh nay co môt sô nươc châu Âu bổ sung cho Nine Eyes (thỏa thuận làm việc chính thức của họ được gọi là SIGINT Seniors Europe).

Các liên minh chặt chẽ của các dịch vụ tình báo tạo ra một mạng lưới quan hệ kỳ lạ giữa các quốc gia, không rõ ai đứng về phía ai. Mong muốn của các quốc gia để hợp nhất các nỗ lực của họ là khá dễ hiểu, tuy nhiên, việc hợp nhất các liên minh được hình thành trong lịch sử không dẫn đến sự thống nhất của cai thiện chống lại cái ác, ma thực tế cho thấy la chi tạo ra nhưng vấn đề nôi bô ma thôi.

Nguyên Quang

Theo baodatviet