Liên minh đất hiếm Mỹ – Nhật tìm cách phá thế độc quyền của Trung Quốc

Hải Trần12:56 26/10/2025

Theo Nikkei Asia, Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản George Glass ngày 25/10 cho biết một phần trong gói cam kết đầu tư trị giá 550 tỷ USD của Tokyo cho Washington sẽ được dùng để khôi phục và phát triển ngành khai khoáng cùng chế biến quặng tại Mỹ, nhằm giảm phụ thuộc vào nguồn cung đất hiếm từ Trung Quốc .

Mỏ khai thác đất hiếm ở Mountain Pass, California, Mỹ. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Phát biểu tại Diễn đàn Mount Fuji ở Tokyo, nơi quy tụ giới chính trị và doanh nghiệp hai nước, ông Glass chỉ trích các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Bắc Kinh đối với đất hiếm và công nghệ liên quan. Ông cho rằng đây là một chiêu thức nhằm bóp nghẹt và kiểm soát chuỗi cung ứng toàn cầu.

Vừa qua, Trung Quốc bổ sung năm nguyên tố đất hiếm mới vào danh sách kiểm soát, yêu cầu giấy phép xuất khẩu kể từ ngày 8/11, sau khi đã áp dụng hạn chế với bảy nguyên tố hồi tháng 4. Bắc Kinh cũng mở rộng kiểm soát đối với thiết bị sản xuất và chế biến đất hiếm.

Theo Đại sứ Glass, hơn 70% lượng đất hiếm nhập khẩu của Mỹ đến từ Trung Quốc và Washington hiện phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu đối với ít nhất 15 loại khoáng sản quan trọng. Ông cho rằng Nhật Bản và Mỹ đang tìm hướng giải quyết tình trạng không bền vững này, bao gồm việc sử dụng một phần gói đầu tư 550 tỷ đô la Mỹ đã được thống nhất trong thỏa thuận tháng 7 nhằm giảm thuế song phương để phát triển các mỏ và cơ sở tinh luyện tại Mỹ.

Các chuyên gia tham dự diễn đàn đều cảnh báo rằng việc Trung Quốc siết xuất khẩu có thể gây gián đoạn nghiêm trọng cho chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng và công nghệ cao.

Cuộc thảo luận diễn ra trong bối cảnh vừa qua quan chức cấp cao Mỹ và Trung Quốc gặp gỡ tại Malaysia nhằm hạ nhiệt căng thẳng trước thượng đỉnh giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình dự kiến tổ chức vào tuần tới.

Video đang HOT

Mỹ - Trung bước vào giai đoạn mới của 'cuộc chiến' thương mại

Quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục ghi nhận những tín hiệu căng thẳng khi cả hai bên đồng loạt triển khai các chiến lược khác biệt, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong "cuộc chiến" kéo dài nhiều năm qua.

Quốc kỳ Mỹ (trái) và quốc kỳ Trung Quốc. Ảnh minh họa: IRNA/TTXVN

Theo trang Al Jazeera, trong bối cảnh Bắc Kinh siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm - nguồn nguyên liệu chiến lược phục vụ nhiều ngành công nghiệp quan trọng, còn Washington mở rộng các biện pháp hạn chế tiếp cận công nghệ cao, quan hệ song phương đang đối mặt với nhiều thách thức nhưng cũng mở ra cơ hội đàm phán mới.

Động thái mới nhất diễn ra vào ngày 9/10, khi Trung Quốc quyết định mở rộng danh mục các khoáng sản đất hiếm nằm trong diện hạn chế xuất khẩu, đồng thời bổ sung thêm nhiều nguyên tố mới vào danh sách kiểm soát.

Trung Quốc sở hữu trữ lượng đất hiếm lớn nhất thế giới cùng hệ thống cơ sở chế biến chiếm phần lớn thị phần toàn cầu. Loại khoáng sản này đóng vai trò then chốt trong nhiều ngành công nghiệp trọng điểm như sản xuất xe điện, điện thoại thông minh, máy tính xách tay và thiết bị quốc phòng.

Lần đầu tiên, Bắc Kinh yêu cầu các quốc gia phải có giấy phép mới được phép xuất khẩu nam châm đất hiếm và một số vật liệu bán dẫn có chứa khoáng sản nguồn gốc Trung Quốc hoặc được sản xuất bằng công nghệ của nước này.

Động thái siết chặt xuất khẩu đất hiếm được đưa ra sau khi Mỹ mở rộng "Danh sách Thực thể" (Entity List) - danh sách hạn chế thương mại áp dụng đối với một số cá nhân, tổ chức và chính phủ nước ngoài nhằm hạn chế Trung Quốc tiếp cận các chip bán dẫn tiên tiến nhất. Mỹ cũng áp dụng mức thuế mới đối với tàu liên quan đến Trung Quốc, với mục tiêu hỗ trợ ngành đóng tàu trong nước và giảm ảnh hưởng của Bắc Kinh trong thương mại vận tải toàn cầu. Đáp lại, Trung Quốc áp thuế riêng với tàu do Mỹ sở hữu, vận hành hoặc đăng ký.

Bà Vina Nadjibulla, Phó Chủ tịch nghiên cứu và chiến lược tại Quỹ Châu Á Thái Bình Dương Canada, nhận định: "Các biện pháp liên quan đến xuất khẩu chip và thuế ngành vận tải của Mỹ không thuộc phạm vi thỏa thuận thương mại giữa hai nước".

Kể từ đó, Mỹ và Trung Quốc bước vào giai đoạn "cuộc chiến thông tin", khi mỗi bên đưa ra các cáo buộc cho rằng phía còn lại là nguyên nhân làm tình hình toàn cầu trở nên phức tạp hơn.

Tuy nhiên, bên cạnh những tuyên bố, thế giới đã ghi nhận sự gia tăng các hành động thực chất từ phía Trung Quốc.

"Lần đầu tiên, Trung Quốc áp dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu vượt ra ngoài phạm vi lãnh thổ, mở rộng sang các quốc gia khác", bà Nadjibulla phân tích. "Bắc Kinh sẵn sàng đáp trả mọi động thái leo thang từ Mỹ và tạo áp lực buộc phía Mỹ phải điều chỉnh chính sách. Đây là một cuộc chiến thương mại có nhiều điểm khác biệt so với vài tháng trước".

Động thái này được xem là một "nước cờ quyền lực" của Trung Quốc trước thềm cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hội nghị Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tổ chức tại Hàn Quốc cuối tháng này. Ông Dexter Tiff Roberts, chuyên gia cấp cao tại Atlantic Council Global China Hub, nhận định rằng Trung Quốc đang cảm thấy mình nắm giữ lợi thế trong cuộc đối thoại sắp tới.

Quang cảnh cảng hàng hóa ở Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Chuyên gia Roberts đánh giá chính quyền Mỹ hiện đang thể hiện sự thiếu nhất quán trong cách tiếp cận Trung Quốc, thể hiện qua các tuyên bố, chính sách áp thuế và phát ngôn trái chiều liên quan đến cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo.

"Chính quyền Tổng thống Trump vẫn chưa tìm được biện pháp hiệu quả để ứng phó với Trung Quốc. Họ dường như chưa nhận thức đầy đủ về khả năng chịu tổn thương và sức bền bỉ của phía Bắc Kinh trước các áp lực từ Mỹ", ông Roberts nhận xét.

Ông cũng cho rằng Bắc Kinh nhận thấy Tổng thống Trump có quyết tâm đạt được một thỏa thuận lớn với Trung Quốc và hy vọng chuyến thăm chính thức sẽ đánh dấu bước tiến quan trọng, đặc biệt khi uy tín của ông Trump trong vai trò nhà đàm phán được đặt lên hàng đầu. Tuy nhiên, để đạt được điều này, phía Mỹ có thể phải có những nhượng bộ nhất định.

Giáo sư Wei Liang, chuyên gia thương mại quốc tế và chính sách kinh tế đối ngoại tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury, đồng thuận với quan điểm này. Bà nhấn mạnh sự quan tâm của Tổng thống Trump đối với phản ứng của thị trường chứng khoán khiến ông có thể linh hoạt hơn trong các đàm phán, dù điều này tạo ra sự thiếu nhất quán mà các đối tác đã nhận ra.

Bà cũng cho biết quan điểm kiên quyết của Trung Quốc xuất phát từ những mối lo ngại trong nước. Dù dữ liệu về kinh tế nội địa còn hạn chế, nhiều chuyên gia dự đoán rằng Trung Quốc đang chịu ảnh hưởng của các mức thuế quan, tăng trưởng kinh tế chậm lại và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng.

Một bước chuyển quan trọng cũng được nhận diện trong chính sách của Bắc Kinh khi nước này có dấu hiệu chuẩn bị cho khả năng "tách rời" khỏi Mỹ, thể hiện sự thay đổi tư duy đáng kể so với trước đây, khi ý tưởng này thường được xem là "mất mát chung" cho cả hai bên.

Theo bà Wei Liang, Trung Quốc đã đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tăng cường quan hệ với các quốc gia thuộc sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI), đồng thời tìm kiếm nguồn cung thay thế cho các sản phẩm nhập khẩu từ Mỹ như đậu tương, máy bay và thiết bị công nghệ cao phục vụ sản xuất chip.

Cùng với đó, kể từ khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung bắt đầu dưới thời Tổng thống Trump, Trung Quốc đã xây dựng nhiều chính sách an ninh quốc gia, trong đó có "Danh sách Thực thể" riêng nhằm kiểm soát xuất khẩu.

Bà Nadjibulla nhấn mạnh: "Mọi quốc gia cần chuẩn bị kỹ càng như Trung Quốc đã làm. Đây là tín hiệu cảnh báo cho các nước về sự cần thiết của việc đa dạng hóa nguồn cung, nhằm giảm thiểu rủi ro từ các chiến thuật thương mại của các bên".

EU và Trung Quốc nhất trí họp khẩn về vấn đề đất hiếm Ngày 21/10, Ủy viên Thương mại Liên minh châu Âu (EU) Maros Sefcovic cho biết khối này và Trung Quốc đã nhất trí tổ chức các cuộc đàm phán "khẩn cấp" tại Brussels (Bỉ) liên quan đến biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm của Bắc Kinh. Đất hiếm tại Liên Vân Cảng, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: AFP/TTXVN. Phát biểu...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Khoảnh khắc Iskander Nga khóa mục tiêu, hạ tổ hợp HIMARS Ukraine09:23

160 ngày trong ổ lừa đảo ở Campuchia: "Mày phải trả tiền cho cả không khí mày thở"09:13

Khoảnh khắc nhóm cướp trộm trang sức ở bảo tàng Louvre03:20

Dị tượng phủ kín Trung Quốc, tuyết rơi sớm, quạ bay rợp trời, Vu Mông Lung sắp trở về!02:30

Nổ rung chuyển nhà máy đạn dược của Nga, 9 người chết09:44

Bí mật phi hành gia NASA tiết lộ sau 340 ngày ngoài vũ trụ, khiến TG kinh ngạc02:37

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Campuchia và Thái Lan ký tuyên bố chung về thỏa thuận hòa bình

19:25:57 26/10/2025

Lệnh ngừng bắn, được nhiều người coi là một thành tựu quan trọng của ASEAN, đã ngăn chặn một cuộc leo thang quân sự rộng lớn hơn và đảm bảo an toàn cho hàng nghìn thường dân.

Hungary thay đổi lập trường về quan hệ năng lượng với Nga

19:22:56 26/10/2025

Kế hoạch mới cho rằng đây là "nhu cầu chiến lược" không chỉ của Hungary mà còn của khu vực, đặc biệt khi nước này đóng vai trò quan trọng trong phân phối sản phẩm dầu mỏ.

Iran 'mất niềm tin' để đối thoại với Mỹ

19:20:45 26/10/2025

Trong khi Iran và Mỹ dự kiến tiến hành vòng đàm phán hạt nhân thứ 6, Israel bất ngờ không kích vào một số khu vực của Iran. Ngày 22/6, Mỹ đã tham gia vào chiến dịch không kích của Israel, ném bom các cơ sở hạt nhân ở Iran.

Tổng thống Donald Trump tuyên bố tăng 10% thuế với hàng hóa Canada

19:17:43 26/10/2025

Ông Trump cho biết quảng cáo này đáng lẽ phải bị gỡ ngay lập tức, nhưng chính quyền Ontario vẫn để nó tiếp tục phát sóng trong World Series dù đã biết nội dung là sai lệch.

Bước ngoặt chính sách lớn của Hungary sau khi Tổng thống Trump lần đầu trừng phạt Nga

12:51:31 26/10/2025

Tài liệu mới này nêu rõ rằng sự phụ thuộc của Hungary vào dầu mỏ, khí đốt và nhiên liệu hạt nhân của Liên bang Nga là một điểm yếu cần được giảm thiểu.

Thủ tướng Thái Lan hoãn đến Malaysia ký thỏa thuận ngừng bắn với Campuchia

08:13:50 26/10/2025

Chính phủ Thái Lan đang yêu cầu điều chỉnh lịch ký thỏa thuận ngừng bắn với Campuchia ở Malaysia, và trong trường hợp không thể sắp xếp lại, Thủ tướng Anutin Charnvirakul sẽ ủy quyền người ký thay.

Nga tiết lộ vấn đề "sống còn", nêu giải pháp chấm dứt xung đột Ukraine

23:24:18 25/10/2025

Đặc phái viên Nga khẳng định Moscow đang tìm kiếm một giải pháp cuối cùng cho cuộc xung đột ở Ukraine thay vì một lệnh ngừng bắn tạm thời.

Phương Tây dồn dập áp lệnh trừng phạt, Nga cảnh báo cứng rắn

21:37:19 25/10/2025

Ngày 22/10, Tổng thống Mỹ đã công bố các biện pháp trừng phạt nhằm vào 2 tập đoàn dầu khí lớn nhất của Nga, sau khi kế hoạch tổ chức một hội nghị thượng đỉnh mới với Tổng thống Nga bất thành.

Tổng thống Trump giữ "mọi quân bài" giúp tháo ngòi xung đột Ukraine?

21:26:42 25/10/2025

Đại sứ Mỹ cho rằng Tổng thống Donald Trump đang nắm trong tay mọi quân bài để giải quyết cuộc xung đột ở Ukraine.

Hungary muốn tránh lệnh trừng phạt của Mỹ với 2 tập đoàn dầu khí Nga

19:30:45 25/10/2025

Hungary đang tìm cách tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với 2 tập đoàn dầu khí lớn nhất của Nga, Thủ tướng Viktor Orban cho biết hôm 24/10.

Tổng thống Mỹ bác tin cho phép Ukraine tấn công tầm xa vào lãnh thổ Nga

18:44:12 25/10/2025

Tổng thống Donald Trump bác bỏ thông tin Mỹ cho phép Ukraine phóng vũ khí do phương Tây cung cấp vào sâu lãnh thổ Nga.

Chuyên gia Indonesia khuyến nghị những vấn đề thiết thực ASEAN cần tập trung

16:14:59 25/10/2025

HNCC ASEAN 47 diễn ra trong bối cảnh khu vực đang đối mặt với những thách thức phức tạp, căng thẳng địa chính trị gia tăng, phân mảnh kinh tế, biến đổi khí hậu và cạnh tranh công nghệ.

Có thể bạn quan tâm

Cô bé từng nằm dưới mộ để "làm quen với cái chết", giờ sống ra sao?

Tin nổi bật

19:24:31 26/10/2025

Khi biết con gái 2 tuổi mắc bệnh nan y, người cha nghèo ở tỉnh Tứ Xuyên (Trung Quốc) từng đào sẵn mộ cho con nằm để làm quen với cái chết mà không sợ hãi. 8 năm sau, điều kỳ diệu đã xảy ra.

Bác sĩ chạy đua với thời gian, giúp chàng trai thoát cảnh phải cắt chân

Sức khỏe

19:19:33 26/10/2025

Với sự nỗ lực của các bác sĩ, chàng trai 17 tuổi ở Quảng Trị đã thoát khỏi cảnh phải cắt cụt chân. Người này bị thương nặng do tai nạn giao thông.

Nam đạo diễn qua đời đơn độc ở tuổi 40

Sao châu á

19:15:47 26/10/2025

Đạo diễn Hàn Quốc Shin Sung-hoon đã qua đời vào cuối tháng 5, hưởng dương 40 tuổi nhưng đến nay mới được công bố.

Hoa hậu Việt bức xúc sau hôn lễ với Phó Giám đốc

Sao việt

19:08:28 26/10/2025

Hoa hậu Nông Thúy Hằng viết bài đăng bày tỏ sự bức xúc khi có những người không thân thiết nhưng tỏ thái độ trách cứ vì không được cô mời đi ăn cưới

Vivo V60 Lite: Camera AI bốn mùa, pin 6.500 mAh giá tốt

Đồ 2-tek

18:34:54 26/10/2025

Vivo V60 Lite ra mắt tại Việt Nam, gây chú ý với tính năng chụp ảnh Chân dung Bốn mùa AI độc đáo, pin 6.500 mAh và sạc nhanh 90W trong phân khúc 10 triệu đồng.

Đề nghị công nhận thương binh cho nữ điều dưỡng tại Nghệ An

Pháp luật

18:30:28 26/10/2025

Sở Y tế Nghệ An phối hợp với Bệnh viện Sản Nhi và các cơ quan liên quan lập hồ sơ đề nghị công nhận thương binh cho nhân viên y tế bị thương khi dũng cảm cứu bệnh nhi trong vụ tấn công ngày 23/10.

Cách dùng AI chỉnh sửa ảnh bằng câu lệnh trên Google Photos

Thế giới số

18:29:47 26/10/2025

Khám phá tính năng Help me edit mới trên Google Photos cho Android. Chỉ cần dùng các câu lệnh tiếng Anh đơn giản, bạn có thể xóa vật thể, thay đổi ánh sáng và hơn thế nữa.