Liên hợp quốc thúc đẩy đàm phán về chống giả mạo sinh học

Sau hơn 20 năm đàm phán, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới ( WIPO ) của Liên hợp quốc (LHQ) đang hi vọng có thể đạt được một thỏa thuận về chống vi phạm bản quyền sinh học nhằm đảm bảo tính minh bạch cao hơn trong hệ thống cấp bằng sáng chế liên quan.

Hiện có hơn 190 quốc gia thành viên LHQ tập trung tại tru sở LHQ Geneva tham gia cuộc đàm phán dự kiến kéo dài đến ngày 24/5.

Trong một phát biểu, Giám đốc WIPO Daren Tang coi đây là cơ hội lịch sử để ngăn chặn tình trạng vi phạm bản quyền sinh học.

Dự thảo hiệp ước WIPO quy định người nộp đơn xin cấp bằng sáng chế sẽ phải tiết lộ nguồn gene trong phát minh đến từ quốc gia nào, cùng với cộng đồng người dân bản địa đã cung cấp kiến thức truyền thống liên quan.

Trong khi các nguồn gene tự nhiên – chẳng hạn như các nguồn gene được tìm thấy trong cây thuốc, cây nông nghiệp và giống vật nuôi – không thể được bảo vệ trực tiếp như tài sản quốc tế, thì các phát minh được phát triển bằng cách sử dụng chúng có thể được cấp bằng sáng chế.

Những người ủng hộ lập luận rằng việc tăng cường công bố thông tin sẽ nâng cao sự chắc chắn và minh bạch về mặt pháp lý, mang lại lợi ích cho các quốc gia và cộng đồng nơi xuất xứ. Một số trường hợp điển hình có thể kể đến cây “nhân sâm” Maca từ Peru, cây Hoodia từ Nam Phi và cây Neem từ Ấn Độ.

Tuy nhiên, hiệp ước nói trên cũng vướng phải không ít những phản đối do lo ngại sẽ cản trở sự đổi mới. Những bất đồng giữa các quốc gia vẫn tồn tại, đặc biệt là về việc đưa ra các biện pháp trừng phạt và các điều kiện để thu hồi bằng sáng chế.

Chuyên gia Viviana Munoz Tellez của tổ chức tư vấn liên chính phủ Trung tâm phía Nam cho biết hiệp ước được đề xuất có “giá trị biểu tượng” vì đây là lần đầu tiên có một số tài liệu tham khảo liên quan đến sở hữu trí tuệ sinh học. Tuy có thể không giải quyết được vấn đề một cách triệt để, song bà Tellez tin rằng điều này sẽ mang ý nghĩa quan trọng và tác động trực tiếp về tính minh bạch của vấn đề.