Lịch sử thăng trầm quan hệ Cuba-Mỹ qua ảnh

Mỹ và Cuba ngày 17/12 đã công bố các kế hoạch nhằm bình thường hóa quan hệ ngoại giao và kinh tế, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong mối quan hệ vốn bị băng giá suốt hơn nửa thế kỷ qua.

Tàu chiến USS Maine của Mỹ tiến vào cảng Havana vào năm 1897, khi Cuba đấu tranh giành độc lập từ thực dân Tây Ban Nha. Vụ đắm tàu chiến USS Maine năm 1989 đã gây ra cuộc chiến Mỹ-Tây Ban Nha, trong đó Mỹ giành quyền kiểm soát Cuba.

Cuba đã giành độc lập Cuba từ Mỹ vào năm 1902. Tuy nhiên, Mỹ vẫn can thiệp vào các vấn đề của Cuba cho đến năm 1934. Trong bức ảnh chụp năm 1935, cảnh sát Havana bắt giữ một kẻ tình nghi chống đối chính phủ thời, vốn lên nắm quyền trong một cuộc đảo chính do Fulgencio Batista đứng đầu.

Một vũ công biểu diễn tại một câu lạc bộ ở Havana vào những năm 1940. Cuộc sống về đêm tại thủ đô của Cuba đã thu hút các du khách và các nhà đầu tư từ Mỹ. Vào năm 1952, Batista lại giành quyền lực, với sự hậu thuẫn của Mỹ.

Nhiều người Cuba không hài lòng với sự lãnh đạo của nhà độc tài thân Mỹ Batista. Trong ảnh, Batista kiểm tra các vũ khí thu được trong một cuộc nổi dậy thất bại do Fidel Castro đứng đầu.

Kết hợp với nhà cách mạng Argentina Che Guevara, Castro đã phát động chiến tranh du kích chống lại chế độ độc tài Batista.

Phong trào nổi dậy do ông Castro lãnh đạo giành quyền lực năm 1959, buộc Batista phải chạy trốn. Cùng năm đó, ông Castro đã có cuộc gặp với phó Tổng thống Richard Nixon trong một chuyến thăm không chính thức tới Washington.

Nixon sau đó viết rằng Mỹ đã cố gắng lái Castro đi “đúng hướng”. Tấm biển này tại cảng Miami nhằm tái khẳng định với Mỹ về chính phủ mới tại Havana.

Tuy nhiên, vào năm 1960, ông Castro đã quốc hữu hóa các doanh nghiệp Mỹ tại Cuba mà không có các khoản đền bù. Đáp trả, Mỹ đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với Cuba. Vào năm 1961, Mỹ đã ủng hộ một nỗ lực xâm lược vào Vịnh con lợn nhưng sớm thất bại. Ông Castro, người nhảy xuống từ xe tăng trong ảnh trên, đã lãnh đạo chiến dịch nhằm chống lại những kẻ xâm lược.

Người Cuba sống lưu vong liên quan tới nỗ lực xâm lược được Mỹ hậu thuẫn đã bị bắt. Chủ tịch Fidel Castro tuyên bố Cuba là một nhà nước Xã hội Chủ nghĩa và coi Liên Xô là đồng minh.

Vào năm 1962, Cuba đã cho phép Liên Xô triển khai các tên lửa hạt nhân tới hòn đảo. Điều đó khiến Mỹ lo ngại, gây ra cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba, vốn được xem là chương nguy hiểm nhất trong Chiến tranh Lạnh. Trong ảnh, một máy bay tuần tra của Mỹ bám theo một tàu hàng của Liên Xô vào năm 1962.

Cuộc khủng hoảng tên lửa cuối cùng đã được giải quyết hòa bình. Cuba tiếp tục tăng cường quan hệ với Liên Xô, khi Chủ tịch Castro tới thăm Mátxcơva năm 1963 với tư cách là một vị khách của nhà lãnh đạo Liên Xô khi đó, Nikita Khrushchev.

Sau khi Liên Xô sụp đổ, Mỹ đã thắt chặt cấm vận thương mại đối với Cuba. Người tị nạn từ hòn đảo tiếp tục các chuyến vượt biển nguy hiểm tới Florida. Trong ảnh, một phụ nữ Cuba tạm biệt con gái trên bãi biển gần Havana. Vào năm 1994, Mỹ đã ký một thỏa thuận với Cuba nhằm cố gắng hạn chế các cuộc di cư này.

Vào năm 1999, những người Cuba sống lưu trong tại Mỹ đã vận động để Elian Gonzalez, một cậu bé tị nạn Cuba 3 tuổi được giải cứu ngoài khơi bờ biển Florida, để được ở lại Mỹ. Cậu bé đã trở thành biểu tượng cho những căng thẳng giữa Mỹ và Cuba. Cậu bé cuối cùng đã trở về Havana để đoàn tụ với cha.

Quan hệ giữa hai nước tiếp tục xấu đi vào năm 2002, khi một quan chức Mỹ cáo buộc Cuba đang cố gắng phát triển vũ khí sinh học. Trong ảnh là cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter (phải) gặp lãnh tụ Castro trong chuyến thăm Cuba vào năm 2002.

Vào năm 2008, cả hai nước đều có các nhà lãnh đạo mới. Ông Raul Castro kế nhiệm anh trai Fidel Castro tại Cuba, trong khi ông Barack Obama kế nhiệm George W Bush tại Mỹ. Trong ảnh, Tổng thống Obama bắt tay ông Raul tại buổi lễ tưởng niệm cựu Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela vào năm 2013.

Một thỏa thuận trao đổi tù nhân giữa hai nước đã được thực hiện, ngay trước tuyên bố ngày 17/12 rằng Mỹ và Cuba đang tìm cách bình thường hóa quan hệ sau 53 lạnh nhạt. Trong ảnh, một chiếc ô tô cổ của Mỹ chạy ngang qua một tàu chiến thời Liên Xô tại cảng Havana.

An Bình

Theo Dantri/BBC