LHQ kêu gọi đẩy nhanh kiểm tra các chuyến tàu chở ngũ cốc từ Ukraine

Thanh Hương08:58 13/10/2022

Quan chức điều phối của Liên hợp quốc (LHQ) về Sáng kiến Biển Đen để xuất khẩu ngũ cốc Ukraine, ông Amir Abdulla, đã kêu gọi các bên tham gia thỏa thuận trên đẩy nhanh quá trình kiểm tra để giảm bớt tình trạng các tàu chở ngũ cốc bị tồn đọng.

Tàu MV Brave Commander chở lúa mì của Ukraine cập cảng Djibouti ngày 30/8/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Kể từ khi Nga và Ukraine đạt được thỏa thuận về xuất khẩu ngũ cốc hồi tháng 7 vừa qua dưới sự trung gian của LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ, cho đến nay, Ukraine đã xuất khẩu hơn 6,8 triệu tấn ngũ cốc và các loại thực phẩm khác, tương đương khoảng 33% lượng dự trữ lương thực của nước này. LHQ đánh giá thỏa thuận trên, hay còn gọi là Sáng kiến Biển Đen, đã xoa dịu cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Theo thỏa thuận này, Trung tâm điều phối chung (JCC), được thành lập tại Istanbul với các đại diện từ Liên hợp quốc, Nga, Ukraine và Thổ Nhĩ Kỳ, có nhiệm vụ kiểm tra an toàn cho các tàu chở hàng đi và đến các cảng của Ukraine. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhiều tàu tham gia vận chuyển ngũ cốc từ Ukraine, nhiều nhóm kiểm tra và thủy thủ đoàn vẫn chưa thể hoàn tất thủ tục theo quy định, gây ra tình trạng nhiều tàu buộc phải neo đậu chờ tại Biển Marmara.

Trước tình hình này, ông Amir Abdulla cho biết ông đã đề xuất đẩy nhanh tiến độ kiểm tra các tàu xuất phát từ các cảng của Ukraine. Ông cho rằng cần có sự thay đổi và ông kỳ vọng các bên có thể thương lượng một phương án thực hiện tiến trình kiểm tra tàu vận chuyển hiệu quả hơn.

Hiện Nga, Ukraine, LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ đang đàm phán về việc gia hạn thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine trước thỏa thuận hiện hành hết hiệu lực vào ngày 19/11 tới và việc nâng cao hiệu quả các tàu là một trong những nội dung của cuộc đàm phán lần này. Theo quan điểm của ông Abdulla, không cần thiết phải thực hiện kiểm tra toàn diện, thay vào đó JCC có thể kiểm tra đột xuất hoặc một số tàu đặc biệt.

Theo tính toán của JCC, các thành viên của trung tâm này đã thực hiện hơn 500 đợt kiểm tra trong tháng 9 và tháng 10, điều này có nghĩa là trung bình mỗi ngày JCC thực hiện từ 10 – 11 đợt kiểm tra. Tuy nhiên, các thanh sát viên cũng gặp nhiều cản trở do sự thiếu chuẩn bị của các tàu, khiến việc kiểm tra tàu bị kéo dài. Quan chức LHQ trên thừa nhận việc các tàu chưa thể xuất cảng là do khối lượng xuất khẩu gia tăng, một số tàu thiếu giấy tờ, chưa khử trùng và các thiết bị khác theo quy định.

Tình trạng kiểm tra tàu chậm trễ gia tăng từ giữa tháng 9 khi thời gian các tàu chờ để kiểm tra tăng gấp đôi, lên khoảng 10 ngày trước ngày 21/9. Khoảng 70% số tàu rời Ukraine sau thời điểm này vẫn đang chờ để thanh tra.

LHQ lạc quan về khả năng gia hạn thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen

Ngày 10/10, Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) phụ trách các vấn đề nhân đạo kiêm Điều phối viên cứu trợ khẩn cấp Martin Griffiths cho rằng cần gia hạn thêm 1 năm thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc và vận chuyển phân bón qua Biển Đen, vốn dự kiến hết hạn vào ngày 22/11.

Tàu chở ngũ cốc của Ukraine đi qua Eo biển Bosphorus ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 7/8/2022. Ảnh: AFP/ TTXVN

Phát biểu với báo giới tại Geneva (Thụy Sĩ), ông Griffiths khẳng định ưu tiên hàng đầu hiện nay là việc phân phối amoniac, một thành phần chủ chốt của phân bón nitrat, ra thế giới. Đảm bảo hoạt động vận chuyển phân bón qua Biển Đen sẽ giúp người nông dân biết được liệu có nên trồng cây để thu hoạch vào năm tới hay không. Ông cũng bày tỏ lạc quan rằng thỏa thuận này sẽ được gia hạn, đồng thời cho biết các quan chức LHQ đang nỗ lực gia hạn và mở rộng thỏa thuận, để tăng lượng phân bón và công suất vận chuyển.

Dự kiến ông Griffiths và Tổng Thư ký Hội nghị LHQ về thương mại và phát triển (UNCTAD) Rebeca Grynspan sẽ tới Nga để thảo luận vấn đề trên.

Trước đó, Cố vấn Tổng thống Ukraine, ông Mykhailo Podolyak ngày 5/10 cho biết các quan chức nước này đang tiến hành đàm phán về việc gia hạn thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen. Theo Cố vấn Podolyak, Ukraine không tiến hành đàm phán trực tiếp với Nga mà tham gia tiến trình đối thoại với Thổ Nhĩ Kỳ và LHQ. Ông đánh giá những cuộc đàm phán là "khó khăn" và bày tỏ hy vọng Ukraine có thể đạt được thỏa thuận gia hạn hoạt động xuất khẩu ngũ cốc từ các cảng biển của nước này.

Ngày 22/7 vừa qua, tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), Ukraine và Nga đã ký riêng với Thổ Nhỹ Kỳ và LHQ thỏa thuận nối lại hoạt động vận chuyển lương thực và phân bón từ các cảng của Ukraine ở Biển Đen. Theo Bộ Cơ sở hạ tầng Ukraine, kể từ khi thỏa thuận có hiệu lực ngày 1/8, đã có tổng cộng 274 chuyến tàu chở 6,2 triệu tấn nông sản xuất phát từ các cảng của Ukraine đến các nước châu Á, châu Âu và châu Phi.

Kêu gọi hành động khẩn cấp để ứng phó khủng hoảng lương thực toàn cầu Theo phóng viên TTXVN tại Geneva, ngày 21/9, Tổng Giám đốc Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) Qu Dongyu, Giám đốc điều hành Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva, Chủ tịch Nhóm Ngân hàng Thế giới (WBG) David Malpass, Giám đốc Điều hành Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) David Beasley và Tổng Giám đốc...