LHQ: Cần coi dịch COVID-19 là ‘lực đẩy’ để phát triển đô thị tốt hơn

Dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 sẽ không đặt dấu chấm hết cho các thành phố trên thế giới, thay vào đó các nhà quản lý đô thị cần có góc nhìn mới về đại dịch này, coi đây là như một “lực đẩy” để xây dựng các trung tâm đô thị phát triển hơn, đáng sống hơn.

Đây là khuyến cáo được Liên hợp quốc (LHQ) đưa ra trong báo cáo công bố ngày 31/10.

Người dân đeo khẩu trang phòng lây nhiễm COVID-19 tại Seoul, Hàn Quốc, ngày 5/10/2020. Ảnh: Yonhap/TTXVN

Theo báo cáo trên, dù dịch COVID-19 đẩy nhiều người phải tìm nơi cư ngụ mới ngoài các trung tâm đô thị chật chội, song vẫn có khoảng 60% dân số toàn cầu sẽ sinh sống tại các đô thị vào năm 2030, tăng 4% so với mức hiện nay. Trong phát biểu mở đầu báo cáo, Tổng Thư ký (TTK) LHQ Antonio Guterres nêu rõ virus SARS-CoV-2 đã ảnh hưởng mạnh nhất đối với nhóm người yếu thế, kéo theo tình trạng bất bình đẳng sâu sắc cần phải giải quyết. Theo ông, đại dịch khiến nhiều nước trên thế giới chưa thể quay lại hoạt động kinh doanh như bình thường, do đó, giới chức đang đứng trước “bài toán” phải đánh giá thực tế này như thế nào để có thể tái thiết tốt hơn.

Trên thực tế, việc khống chế dịch bệnh trở nên khó khăn hơn tại những khu vực mà “nơi ăn, chốn ở” không đạt tiêu chuẩn, khó có thể tiếp cận các cơ sở chăm sóc y tế và mạng lưới giao thông chắp vá. Trong khi đó, các thành phố đang phát triển nhanh hơn số dân, “hô biến” các mảnh đất tự nhiên và các khu vực nông nghiệp, góp phần làm gia tăng tình trạng biến đổi khí hậu. Các vùng ngoại ô lại thiếu kết nối giao thông phù hợp, làm tăng mật độ phương tiện tham gia giao thông, kéo theo tình trạng ô nhiễm môi trường, giảm khả năng tiếp cận cơ hội việc làm và không gian công cộng như công viên và không gian xanh.

Giới chuyên gia còn chỉ ra vấn đề khi các nhà quy hoạch chỉ chú tâm phát triển thành phố cho người giàu, còn người nghèo “đóng khung” trong các khu ổ chuột. Do đó, báo cáo cho rằng cần thiết kế, xây dựng và tài trợ cho các thành phố theo phương thức có thể cung cấp mọi dịch vụ, trong đó có nhà ở chất lượng cho toàn bộ người dân.

Bài học thành công trong việc khống chế dịch bệnh tại các thành phố lớn như Seoul, Singapore và Tokyo cho thấy tình trạng đông đúc có thể khiến virus SARS-CoV-2 lây lan. Mật độ dân số cao đã làm giảm khả năng cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cũng như các dịch vụ khác, do đó, các trung tâm đô thị nhỏ được xem là phù hợp hơn xét về góc độ môi trường và xã hội. Mạng lưới C40 gồm các thành phố đi đầu trong hành động chống biến đổi khí hậu đang ủng hộ mô hình thành phố 15 phút – nơi người dân có thể tới đích đến trong vòng 15 phút bằng cách đi bộ, đạp xe hay sử dụng giao thông công cộng.

Chính vì vậy, các nhà hoạch định chính sách cần lên kế hoạch hiệu quả nhằm xây dựng các thành phố xanh hơn và nhỏ gọn hơn nhằm cải thiện cuộc sống cho người dân. Đại dịch COVID-19 không phải đánh dấu sự kết thúc của các thành phố, thay vào đó mở ra cơ hội để các nhà quản lý hiện thực hóa ý tưởng về việc phát triển đô thị tốt hơn.