Lễ hội trâu rơm, bò rạ vui nhộn của đồng bằng sông Hồng

Nam giả nữ, nữ giả nam cùng nhiều nghề nghiệp được tái hiện trong lễ hội mang đặc trưng của cư dân lúa nước.

Hằng năm, cứ mùng 4 và mùng 5 Tết Nguyên Đán hơn 20 con trâu, bò làm bằng rơm rạ đến từ 4 tổ của 2 làng Đồng Vệ và Bích Đại (xã Đại Đồng, Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc) tập trung tại miếu để khởi động năm mới với Lễ hội “Trâu rơm bò rạ”.

Khoảng 5h30 sáng, các chú “trâu, bò” đã xếp hàng trang điểm tại sân miếu xã Đại Đồng.

4 tổ đến từ các thôn, có những thôn tới 180 người tham dự, với 6 đến 8 trâu, bò lớn, nhiều bê, nghé cùng những người đại diện các tầng lớp công, nông, trí thức…

Mỗi nhà có trâu đều được tuyển chọn kỹ lưỡng, gia đình phải “sạch bụi”. Những con trâu tết từ rơm, rạ chính là chiếc áo khoác.

Rơm rạ được chuẩn bị từ mùa gặt năm trước và bện thành trâu, bò vào dịp cuối năm. Trâu rơm, bò rạ này được buộc theo một cái cày đã tháo lưỡi; một người đàn ông đóng vai trâu, bò, một người đàn ông khác cầm cày.

Tương truyền Đinh Thiên Tích – vị tướng có công đánh đuổi giặc Ân thời Hùng Vương thứ 6 đã đem quân về làng Bích Đại mổ trâu ăn mừng. Vị tướng tài của vua Hùng đã dạy con dân nơi đây làm nông nghiệp, chăn gia súc, xây nhà, dệt vải…

Người đi cấy, trâu bò đi cày tưng bừng, vui nhộn.

Tiếng trống, chiêng vang lên, những con trâu do người dân hóa thân đi cày, những chàng trai giả gái tung trấu, gieo mạ, ngư dân đi câu cá, trâu nhỏ nhởn nhơ gặm cỏ, nô đùa trên đồng cỏ.

Lễ hội cũng tái hiện các hoạt động tứ dân chi nghiệp: nông dân, thầy đồ, học trò, thợ mộc, tượng trưng cho 4 tầng lớp: sĩ, nông, công, thương.

Nam đóng giả nữ, nữ đóng giả nam tượng trưng cho hình ảnh các thiếu nữ dưới 20 tuổi cắp thúng đi vãi giống khắp cánh đồng, đây cũng được coi là Ngày hội toàn dân xuống đồng.

Lễ hội này được phục dựng lại năm 1996 giữ nguyên những nét cốt lõi của lễ hội xưa.

Hoạt động được tổ chức nhằm trình bày, giới thiệu về nghề canh nông cổ truyền, thể hiện nguyện vọng của người dân cầu sự phù trợ của thần linh cho mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu, gia súc, gia cầm không ngừng sinh sôi nảy nở.

Ngọc Thành

Theo VNE