Lật lại vụ đắm tàu bí ẩn thế kỷ 19: Thực sự điều khủng khiếp gì đã xảy ra với các thành viên trên tàu?

Theo dõi VGT trên

Nguyên nhân gây ra cái chết cho 128 thành viên trong đoàn thám hiểm Franklin đã làm giới khảo cổ học bối rối bấy lâu nay, nhưng một nghiên cứu mới đã đưa họ tiến thêm một bước gần hơn với sự thật.

Một nghiên cứu mới được công bố mới đây trên tạp chí PLOS One đã bác bỏ giả thuyết trước đó về nguyên nhân cái chết của đoàn thủy thủ đã được tin tưởng bấy lâu nay.

Các nhà nghiên cứu bắt đầu điều tra lại nguyên nhân thực sự khiến các thủy thủ bỏ mạng trên chuyến tàu định mệnh.

Lật lại vụ đắm tàu bí ẩn thế kỷ 19: Thực sự điều khủng khiếp gì đã xảy ra với các thành viên trên tàu? - Hình 1

Xác John Torrington – thành viên đoàn thám hiểm bảo quản nguyên vẹn trong lớp băng được phát hiện năm 1984

Đoàn thám hiểm Franklin

Mùa hè năm 1845, hai con tàu nước Anh, HMS Erebus và HMS Terror, rời Greenhithe (Anh) để bắt đầu chuyến hành trình đến Bắc Mỹ với hy vọng tìm được lối thông Tây Bắc (Northwest Passage) huyền thoại giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.

Lật lại vụ đắm tàu bí ẩn thế kỷ 19: Thực sự điều khủng khiếp gì đã xảy ra với các thành viên trên tàu? - Hình 2

John Franklin

Hai con tàu cùng 134 thành viên do nhà thám hiểm dày dạn kinh nghiệm Sir John Franklin dẫn dắt, được gọi là Cuộc thám hiểm Franklin.

Mặc dù các nhà thám hiểm đã chuẩn bị vô cùng kĩ lưỡng những trang bị cần thiết trong 3 năm tới, thế nhưng ai cũng hiểu rằng, mọi chuyến thám hiểm chưa bao giờ là một cuộc dạo chơi.

Manh mối sau vụ đắm tàu

Video đang HOT

Cuộc thám hiểm kéo dài được vài tháng thì một số thuyền viên bị bệnh, họ rời đội và được đưa trở về nhà.

Thế nhưng số phận những thủy thủ ở lại trên tàu và tiếp tục cuộc hành trình năm đó ra sao, chính xác điều gì đã xảy đến với họ, điều này đã trở thành bí ẩn gần 175 năm sau.

Lật lại vụ đắm tàu bí ẩn thế kỷ 19: Thực sự điều khủng khiếp gì đã xảy ra với các thành viên trên tàu? - Hình 3

Nhà thám hiểm Bắc Cực John Franklin và các thành viên trong đoàn vào khoảng năm 1845

Con tàu cuối cùng mãi mãi không thể cập bến bởi người ta tìm thấy xác tàu mắc kẹt trong băng ở Victoria Sound, nằm giữa quần đảo Bắc Cực, Canada.

Tất cả các thành viên của phi hành đoàn cũng đã chết.

Sau thảm họa đắm tàu một số manh mối dần lộ diện. Năm 1850, ba ngôi mộ của các thủy thủ Franklin Expedition được tìm thấy. Năm 1854 nhà thám hiểm người Scotland, John Rae đã gặp những cư dân Inuit – người sở hữu một số đồ vật thuộc về các thuyền viên của đoàn thám hiểm.

Họ cũng chỉ cho Rae đống xương người được tìm thấy trong khu vực này, điều này làm rấy lên tin đồn rằng, những người cuối cùng trên chuyến thám hiểm Franklin có thể đã trở thành kẻ ăn thịt người trong các ngày cuối cùng đầy tuyệt vọng.

John Torrington là một trong số các thuyền viên. Năm 1984, xác ướp của John Torrington được tìm thấy trong tình trạng hoàn hảo đến khó tin. Các nhà nghiên cứu dựa vào xác ướp này để lần ra manh mối.

Sau khi phân tích mẫu xương và mô, họ phát hiện thấy trong cơ thể Torrington có mức chì gây chết người, lượng chì này có thể đến từ nguồn đồ ăn đóng hộp kém chất lượng của các thủy thủ.

Theo Gizmodo, nghiên cứu trước đây trên mẫu xương, tóc và mô từ xác chết được bảo quản tiết lộ nhiều nguyên nhân dẫn đến cái chết của các thủy thủ. Thế nhưng việc bị ngộ độc vẫn là khả năng hàng đầu, có người cho rằng các thủy thủ bị đầu độc. Vụ án sau cũng dần dần chìm vào quên lãng.

Có thật sự các thuỷ thủ bị ngộ độc

Một nghiên cứu được công bố gần đây đã bác bỏ gần hết giả thuyết trên. Nhóm các nhà nghiên cứu đã đưa ra 3 giả thuyết khác để kiểm tra lý thuyết nhiễm độc chì.

Lật lại vụ đắm tàu bí ẩn thế kỷ 19: Thực sự điều khủng khiếp gì đã xảy ra với các thành viên trên tàu? - Hình 4

Nếu thực sự việc ngộ độc chì là nguyên nhân chính gây tử vong, thì những thủy thủ sống lâu hơn sẽ sở hữu dư lượng chì trong cơ thể, xương, mô… cao hơn thủy thủ khác trong thời gian đó và cả người đã mất.

Để kiểm chứng điều này, giới nghiên cứu đã sử dụng công nghệ quét hình ảnh X-quang xương công nghệ cao. Kết quả cho thấy mức độ chì trong cơ thể không có sự chênh lệch lớn. Do đó, ngộ độc chì hiện giờ khó có thể là nguyên nhân gây ra cái chết cho đoàn thám hiểm Franklin Expedition.

Nguyên nhân bị đầu độc đã được loại trừ nhưng các nhà nghiên cứu vẫn chưa biết chính xác điều gì đã giết chết đoàn thủy thủ. Cái chết của 128 người trong đoàn thám hiểm vẫn trong màn bí ẩn.

Các nhà nghiên cứu hiện đang mở lại “cuộc điều tra” về vụ đắm tàu hơn 100 năm trước, còn chúng ta, hãy cùng chờ xem họ sẽ tìm thấy điều gì.

Theo helino

Phát hiện này đã thay đổi cách nhìn của ta về bí thuật ướp xác trường tồn nghìn năm của người Ai Cập cổ

Các chuyên gia Úc phát hiện ra rằng, thuật ướp xác đã xuất hiện sớm hơn cả 1.500 năm trước.

Nói đến ướp xác, không ít người nhớ ngay đến các Pharaoh Ai Cập và cho rằng chỉ có họ mới nắm trong tay công thức bảo quản, ướp xác của thời xưa.

Nhưng phát hiện mới đây của các chuyên gia thuộc ĐH Maccquaire (Úc) lại cho bạn thông tin đầy thú vị khác.

Phát hiện này đã thay đổi cách nhìn của ta về bí thuật ướp xác trường tồn nghìn năm của người Ai Cập cổ - Hình 1

Chúng ta biết rằng, xác ướp thường có niên đại khoảng 3.700 - 3.500 năm TCN. Chúng được lưu giữ tại bảo tàng thành phố Turin, Ý từ năm 1901 và đến nay vẫn nguyên vẹn. Vậy nhưng, kết quả phân tích đưa ra bằng chứng là người Ai Cập đã ướp xác từ 1.500 năm trước đó.

Giới khảo cổ cho rằng, người Ai Cập sống trước thời Pharaoh hơn 1.000 năm đã có kiến thức về quy trình bảo quản xác và cũng có niềm tin về tôn giáo.

Nghiên cứu xác ướp cổ đại khai quật được ở Badari và Mostagedda (khoảng 4.500 - 3.350 năm TCN), các chuyên gia phát hiện người xưa được chôn vùi cùng túi nhỏ chứa hạt làm từ nhựa cây.

Phát hiện này đã thay đổi cách nhìn của ta về bí thuật ướp xác trường tồn nghìn năm của người Ai Cập cổ - Hình 2

Điều này gợi ra suy nghĩ cho giới khảo cổ về việc người xưa dùng nhựa cây như 1 cách ướp xác thô xơ.

Với những xác ướp cổ xưa hơn, dù không có xác nhưng họ lại tìm thấy những mảnh vải lanh. Những mảnh vải này được cho là bằng chứng cho thấy các xác chết xưa kia được bọc lại 1 cách cẩn thận, và điểm lạ là cũng xuất hiện dấu vết nhựa cây trong các mảnh vải đó.

Jana Jones, - nhà nghiên cứu thuộc Sở lịch sử cổ đại tại ĐH Macquarie ở Sydney, Australia cho hay, việc phát hiện ra xác ướp Turin cũng đã cung cấp cho các nhà nghiên cứu một cơ hội hiếm có để tìm kiếm bằng chứng tương tự về cơ chế xác chết xưa được bảo tồn.

Tìm hiểu sâu hơn, các nhà khảo cổ biết được nguyên tắc cơ bản mà người Ai Cập cổ đại đã sử dụng để bảo quản nguyên xác. Họ sẽ luôn để xác ướp được toàn vẹn, không thiếu bộ phận nào. Giả dụ như nếu xác chết bị thiếu tay, thiếu chân - thì người xưa sẽ lắp 1 chiếc chân, tay giả vào để cho đủ bộ phận.

Phát hiện này đã thay đổi cách nhìn của ta về bí thuật ướp xác trường tồn nghìn năm của người Ai Cập cổ - Hình 3
Phát hiện này đã thay đổi cách nhìn của ta về bí thuật ướp xác trường tồn nghìn năm của người Ai Cập cổ - Hình 4

Sau đó, xác chết được quấn vải kĩ lưỡng. Nhựa thông và hương liệu là hai chất kháng khuẩn chính để ngăn chặn côn trùng và bảo quản các phần mềm.

Phần vải được nhúng vào hỗn hợp nhựa đun chảy cùng với hương liệu sau đó dùng để quấn xác.

Các chuyên gia thuộc ĐH Maccquaire (Úc) cho hay, việc phân tích và phát hiện thêm thông tin về xác ướp giúp này giúp giới chuyên gia hiểu hơn về người Ai Cập cổ - khi họ đã có kiến thức về quy trình bảo quản xác, cũng như hệ thống tín ngưỡng. Và điểm đặc biệt hơn là những nguyên liệu này được tiếp tục sử dụng cho đến thời Pharaoh - khi kỹ thuật ướp xác đạt đỉnh cao vào khoảng 2.500 năm sau.

Theo Trí Thức Trẻ

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Những khoáng vật tự nhiên quý hiếm có đặc tính kỳ lạ trên thế giớiNhững khoáng vật tự nhiên quý hiếm có đặc tính kỳ lạ trên thế giới
12:45:58 21/12/2024
Loài chó duy nhất trên thế giới biết trèo cây như mèoLoài chó duy nhất trên thế giới biết trèo cây như mèo
12:41:11 21/12/2024
Từ trường tiết lộ tòa nhà gấp đôi Nhà Trắng dưới lòng đất IraqTừ trường tiết lộ tòa nhà gấp đôi Nhà Trắng dưới lòng đất Iraq
11:05:43 22/12/2024
Cô dâu hủy hôn khi thấy chú rể ngất đi vì lạnh giữa đám cướiCô dâu hủy hôn khi thấy chú rể ngất đi vì lạnh giữa đám cưới
06:31:33 21/12/2024
Phát hiện 'đường hầm' bí ẩn, kết nối hệ mặt trời với các thế giới khácPhát hiện 'đường hầm' bí ẩn, kết nối hệ mặt trời với các thế giới khác
07:09:27 22/12/2024
Điều đặc biệt khiến quả trứng gà có giá hơn 6 triệu đồngĐiều đặc biệt khiến quả trứng gà có giá hơn 6 triệu đồng
06:32:09 21/12/2024
Loài hoa lan độc nhất vô nhị trên thế giới, sở hữu 'núi tiền' cũng không mua nổi, chỉ Việt Nam mới cóLoài hoa lan độc nhất vô nhị trên thế giới, sở hữu 'núi tiền' cũng không mua nổi, chỉ Việt Nam mới có
12:29:38 22/12/2024
Địa Trung Hải suýt biến mất vì lý do khó tinĐịa Trung Hải suýt biến mất vì lý do khó tin
12:31:28 22/12/2024

Tin đang nóng

Từ chối trả thưởng vé số trúng giải đặc biệt: Toà yêu cầu bổ sung chứng cứTừ chối trả thưởng vé số trúng giải đặc biệt: Toà yêu cầu bổ sung chứng cứ
15:55:56 22/12/2024
'Khi điện thoại đổ chuông' lập kỷ lục rating, nam chính bất tỉnh trong biển lửa'Khi điện thoại đổ chuông' lập kỷ lục rating, nam chính bất tỉnh trong biển lửa
12:43:29 22/12/2024
Sao Việt 22/12: Vợ Huỳnh Anh xuất hiện sau nghi vấn chia taySao Việt 22/12: Vợ Huỳnh Anh xuất hiện sau nghi vấn chia tay
14:20:39 22/12/2024
Một nam NSƯT: "Hai cụ già ra chính giữa sân khấu nhìn lên tôi và vái lạy"Một nam NSƯT: "Hai cụ già ra chính giữa sân khấu nhìn lên tôi và vái lạy"
14:16:48 22/12/2024
Không thể nhận ra Diệp Lâm Anh hiện tạiKhông thể nhận ra Diệp Lâm Anh hiện tại
15:25:17 22/12/2024
Khoảnh khắc gây tiếc nuối của Phương Lan - Phan Đạt trước khi ly hôn và đấu tố căng thẳngKhoảnh khắc gây tiếc nuối của Phương Lan - Phan Đạt trước khi ly hôn và đấu tố căng thẳng
13:29:54 22/12/2024
Đỉnh nhất trend: Mỹ Tâm làm 1 điều gây choáng, "out trình" cả hội fan phú bà của G-DragonĐỉnh nhất trend: Mỹ Tâm làm 1 điều gây choáng, "out trình" cả hội fan phú bà của G-Dragon
14:03:39 22/12/2024
'VẬN MAY NỞ RỘ' trong 15 ngày đầu tiên của tháng 1 dương lịch, 3 con giáp này tha hồ hốt bạc'VẬN MAY NỞ RỘ' trong 15 ngày đầu tiên của tháng 1 dương lịch, 3 con giáp này tha hồ hốt bạc
15:48:15 22/12/2024

Tin mới nhất

Vợ sinh con có "làn da đen" khiến chồng sốc nặng, không thể tin nổi

Vợ sinh con có "làn da đen" khiến chồng sốc nặng, không thể tin nổi

17:00:44 22/12/2024
Khi nhìn thấy đứa con vừa chào đời, người chồng vô cùng sốc. Tuy nhiên, người vợ đã kiên quyết phủ nhận mọi hành vi qua lại với người thứ ba.
Phát hiện hóa thạch sinh vật ngoại lai đáng kinh ngạc tại Mỹ

Phát hiện hóa thạch sinh vật ngoại lai đáng kinh ngạc tại Mỹ

11:00:41 22/12/2024
Các nhà khoa học vô cùng bối rối với phát hiện chấn động gần đây - một loại thực vật ngoại lai lần đầu tiên được tìm thấy gần một thị trấn ma ở Utah, Mỹ,
2 tiểu hành tinh bay sượt qua Trái Đất vào dịp Noel có gây nguy hiểm?

2 tiểu hành tinh bay sượt qua Trái Đất vào dịp Noel có gây nguy hiểm?

12:18:34 21/12/2024
2 tiểu hành tinh có kích thước khổng lồ, tương đương tòa nhà 10 tầng, sẽ bay sượt qua Trái Đất vào dịp Giáng sinh tới đây. Liệu có khả năng nào 2 tiểu hành tinh này đâm vào Trái Đất hay không?
Khám phá thú vị về loài chim mòng biển của Việt Nam

Khám phá thú vị về loài chim mòng biển của Việt Nam

13:12:57 20/12/2024
Trong thế giới các loài chim, họ Mòng biển (Laridae) gồm các loài chim có mỏ dài, cánh dài và hình thức cơ thể thích hợp cho việc bay xa và nhanh.
Sự thật thú vị về loài mèo cát - vua của sa mạc

Sự thật thú vị về loài mèo cát - vua của sa mạc

12:44:50 20/12/2024
Dù trông giống mèo nhà, mèo cát có đôi tai lớn giúp nghe được âm thanh tần số thấp và có lông cách nhiệt để sinh tồn trên sa mạc, có thể chịu được nhiệt độ từ 5 C đến 52 C.
Bị con gấu trên cây rơi trúng, người đàn ông tử vong thương tâm

Bị con gấu trên cây rơi trúng, người đàn ông tử vong thương tâm

12:43:00 20/12/2024
Một thợ săn bắn con gấu ở trên cây. Con gấu rơi xuống, trúng vào người bạn đi cùng thợ săn. Dù đã được cứu chữa nhưng người này không thể qua khỏi.
Dùng cả tuổi thơ để đọc Conan nhưng chắc chắn mọi người không biết 5 sự thật này về bộ truyện

Dùng cả tuổi thơ để đọc Conan nhưng chắc chắn mọi người không biết 5 sự thật này về bộ truyện

11:59:33 20/12/2024
Cùng với Doraemon, bộ truyện tranh Thám tử lừng danh Conan cũng như phiên bản hoạt hình là người bạn thân đi qua thời thơ ấu của biết bao thế hệ.
Du khách bất ngờ phát hiện ổ trứng khủng long hóa thạch trong công viên

Du khách bất ngờ phát hiện ổ trứng khủng long hóa thạch trong công viên

07:45:46 20/12/2024
TRUNG QUỐC - Một ổ gồm 6 quả trứng khủng long hóa thạch bất ngờ được 2 du khách phát hiện khi đang tham quan một công viên ở thành phố Hà Nguyên, tỉnh Quảng Đông.
Điều bí ẩn về giống mèo cam đã được làm sáng tỏ

Điều bí ẩn về giống mèo cam đã được làm sáng tỏ

22:17:43 19/12/2024
Cái gì tạo nên màu sắc khác biệt của mèo cam? Có đúng là mèo cam kém thông minh hơn những giống mèo khác không? Những câu hỏi này đã có lời giải đáp.
Quả trứng hiếm 'tỉ quả có một' được giá hơn 6 triệu đồng

Quả trứng hiếm 'tỉ quả có một' được giá hơn 6 triệu đồng

19:45:16 19/12/2024
Quả trứng hình cầu siêu hiếm được một người đàn ông quyên góp cho tổ chức từ thiện đã được bán đấu giá 200 bảng Anh (hơn 6 triệu đồng).
Tảng băng trôi lớn nhất thế giới lại bắt đầu di chuyển

Tảng băng trôi lớn nhất thế giới lại bắt đầu di chuyển

10:36:29 19/12/2024
Tảng băng trôi lớn nhất thế giới A23a đã thoát khỏi vị trí mắc kẹt và bắt đầu hành trình mới qua Nam Đại Dương, theo thông tin từ Cơ quan Khảo sát Nam Cực của Anh (BAS).
Chú rể ngất xỉu vì lạnh, cô dâu lập tức hủy hôn

Chú rể ngất xỉu vì lạnh, cô dâu lập tức hủy hôn

10:32:44 19/12/2024
Không khí ấm áp của một đám cưới ở huyện Deogarh, bang Jharkhand (Ấn Độ) đã trở nên lạnh lẽo sau khi cô dâu tuyên bố hủy hôn vì chứng kiến chú rể ngất xỉu trong thời tiết lạnh giá.

Có thể bạn quan tâm

Nữ diễn viên quyến rũ nhất thế giới tố bạn diễn tội quấy rối tình dục

Nữ diễn viên quyến rũ nhất thế giới tố bạn diễn tội quấy rối tình dục

Sao âu mỹ

18:35:59 22/12/2024
Nữ diễn viên Blake Lively đã đâm đơn kiện bạn diễn kiêm đạo diễn Justin Baldoni với cáo buộc quấy rối tình dục trong quá trình sản xuất bộ phim It Ends With Us .
Đóng giả hoàng gia Dubai để bán đồ kém chất lượng, KOL Trung Quốc bị cấm

Đóng giả hoàng gia Dubai để bán đồ kém chất lượng, KOL Trung Quốc bị cấm

Netizen

18:26:06 22/12/2024
Nhiều người có sức ảnh hưởng đóng giả làm công chúa Trung Đông , có lối sống sang trọng đã bị cấm trên mạng xã hội Trung Quốc, vì tiếp thị sản phẩm kém chất lượng.
Các thành phố Đức tăng cường an ninh tại chợ Giáng sinh sau vụ lao xe kinh hoàng

Các thành phố Đức tăng cường an ninh tại chợ Giáng sinh sau vụ lao xe kinh hoàng

Thế giới

18:18:01 22/12/2024
Theo thông tin mới nhất từ truyền thông Đức, số người thiệt mạng sau vụ lao xe tại chợ Giáng sinh Magdeburg đã tăng lên thành 4 người.
Cam thường tóm dính Chu Thanh Huyền bế con trai đến cổ vũ ĐT Việt Nam, thái độ với mẹ Quang Hải gây chú ý

Cam thường tóm dính Chu Thanh Huyền bế con trai đến cổ vũ ĐT Việt Nam, thái độ với mẹ Quang Hải gây chú ý

Sao thể thao

17:57:52 22/12/2024
Tối ngày 21/12, đội tuyển Việt Nam tiếp đón tuyển Myanmar trên sân Việt Trì (Phú Thọ). Vợ và mẹ của Quang Hải cùng đến sân để cổ vũ anh chàng cùng tuyển Việt Nam thi đấu.
Người IQ cao biết 12 mẹo "thần thánh" để việc nhà nhàn tênh, người IQ thấp chật vật trong mớ hỗn độn

Người IQ cao biết 12 mẹo "thần thánh" để việc nhà nhàn tênh, người IQ thấp chật vật trong mớ hỗn độn

Sáng tạo

17:32:39 22/12/2024
Nằm lòng 12 mẹo này, bạn sẽ thấy cuộc sống dễ thở hơn nhiều! Khi mới mua quần áo hoặc chăn ga mới, việc bị phai màu trong lần giặt đầu tiên là điều dễ xảy ra, nhất là với các chất liệu vải như denim.
Tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 22/12/2024: Dần khó khăn, Thìn thuận lợi

Tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 22/12/2024: Dần khó khăn, Thìn thuận lợi

Trắc nghiệm

16:46:06 22/12/2024
Tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 22/12/2024, Dần hãy tin tưởng vào bản thân, Thìn cần tự tin hành động.Tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 22/12/2024 cho thấy người tuổi Tý sẽ có một ngày t Tuổi Tý
Nữ ca sĩ tham gia bom tấn 'Vua sư tử' sở hữu khối tài sản 19.000 tỷ

Nữ ca sĩ tham gia bom tấn 'Vua sư tử' sở hữu khối tài sản 19.000 tỷ

Hậu trường phim

15:28:51 22/12/2024
Ca sĩ Beyoncé tiếp tục lồng tiếng cho Hoàng hậu Nala trong bom tấn Mufasa: Vua sư tử . Tham gia phim này còn có con gái Blue Ivy của cô.
Thuê 2 ô tô mang đi cầm cố lấy 700 triệu đồng

Thuê 2 ô tô mang đi cầm cố lấy 700 triệu đồng

Pháp luật

14:02:38 22/12/2024
Lộc thuê 2 ô tô của một công ty tại thành phố Huế, sau đó mang đi cầm lấy 700 triệu đồng rồi bỏ trốn khỏi nơi cư trú.
Sự thật giọng hát live của một Anh Trai đang vướng lùm xùm

Sự thật giọng hát live của một Anh Trai đang vướng lùm xùm

Nhạc việt

13:48:16 22/12/2024
Hùng Huỳnh có phần bị khớp khi lộ rõ sự hụt hơi, nhiều nốt bị mờ, chìm hẳn khiến người nghe khó có thể nghe thấy anh chàng hát gì.
Rosé đội nón lá trong buổi fansign, chắc nịch đúng 2 từ về chuyện trở lại Việt Nam

Rosé đội nón lá trong buổi fansign, chắc nịch đúng 2 từ về chuyện trở lại Việt Nam

Nhạc quốc tế

13:41:22 22/12/2024
Với lời chia sẻ của Rosé, cộng đồng fan có thêm niềm tin rằng sẽ sớm một ngày cô sẽ quay trở lại Việt Nam vào một ngày không xa.