Lật lại những vụ vượt ngục khó tin của tử tù

Trong điều kiện giam giữ ngặt nghèo, phạm nhân đã nghĩ ra nhiều cách phá cùm, khoét tường… bằng những phương tiện cực kỳ đơn giản mà nếu không có những thực nghiệm điều tra nghiêm túc thì không ai có thể tin là thật.

Những khoảnh khắc cuối cùng của một tử tù. Ảnh minh họa: An Ninh Thủ Đô

Cách đây 8 năm, vào đêm 28/10/2001, tại Hỏa Lò mới (tên dân dã thường gọi của Trại tạm giam Hà Nội ở xã Xuân Phương, huyện Từ Liêm để phân biệt với Hỏa Lò cũ nằm trên phố Hỏa Lò, quận Hoàn Kiếm) đã xảy ra một vụ động trời.

Cùng lúc, hai tử tù trong cùng một kiên giam đã cưa cùm, phá khóa xà lim, vượt qua tất cả các hàng rào canh giữ nghiêm ngặt nhất của trại giam trốn thoát. Đây là vụ trốn tù nguy hiểm nhất trong lịch sử của Trại Hỏa Lò mới từ trước đến nay.

Tại bức tường thành ngăn cách giữa khu vực trại tạm giam và bên ngoài có một cây cầu tự tạo đã được bắc lên trên dây điện trần bảo vệ tường thành. Cây cầu này được tạo bởi 4 cây gỗ tròn được buộc nối vào nhau. Một đầu cầu được buộc với một cây keo (cây keo này nằm cách bức tường thành khoảng 5 mét), đầu kia thì bắc lên trên dây điện trần trên bức tường thành.

Hai chiếc chăn – một chiếc chăn dạ, một vỏ chăn hoa – vẫn phủ chình ình lên hàng dây điện trần. Ngần ấy thứ để lại ở khu vực này đã cho thấy có dấu hiệu của một vụ trốn trại vừa được thực hiện trong đêm.

Nguồn tin trên lập tức được cấp báo về Ban giám thị. Ngay tức thì trại phát lệnh báo động toàn trại. Lúc đó là 6h sáng.

Toàn bộ trại và các khu vực lân cận được bao vây, chốt chặn để phục vụ cho công tác truy bắt. Tất cả các khu vực giam chung và giam riêng đều được kiểm tra.

Và, kết quả là tại xà lim 3K3, có hai chiếc màn vẫn buông nhưng người thì đã biệt tăm biệt tích. Hai nam tử tù bị giam tại đây đã trốn thoát. Trong buồng biệt giam, chúng vẫn để lại ngổn ngang những đồ đạc mà sau này nhiều thứ trong đó đã được giám định chính là công cụ chúng dùng để cưa xiềng, phá khóa.

Đó là một chiếc cưa tự tạo có gắn một dao lam ở giữa buộc giằng hai đầu có mẩu nhựa màu vàng dài 5 cm; toàn bộ cưa tự tạo được buộc vào thanh nứa dài 15cm. Một gương nhỏ hình bán nguyệt được gắn vào bàn chải đánh răng màu xanh – trắng. Một miếng gạch men hình ngũ giác độ dài nhất 4cm, ngắn nhất 1,5cm mặt trên màu vàng, mặt dưới màu đen bị lõm…

Hai chiếc cùm chân ở phía cuối bệ nằm của tử tù cũng đều đã bị mài lõm ở móng cùm đến độ có thể… rút được chân ra mà không cần mở khóa. Bốn đoạn thanh chấn song sắt ở trên ô cửa thông gió cũng đã bị cưa đứt, tạo thành một lỗ hổng lớn, đủ cho một người chui qua. Đó là ở phía bên trong xà lim.

Còn ở phía bên ngoài xà lim thì 2 song sắt bên trái của cửa sổ tường rào của buồng giam 3K3 cũng đã bị cưa đứt và bẻ quặt vào phía trong tạo thành một lỗ hổng đủ cho một người chui qua. Ở hành lang phía sau khu K3, khóa treo cửa sắt ở hành lang và cửa sắt thông qua khu giam chẵn cũng đã bị phá.

Nhưng, chỉ 17 ngày sau, hai tử tù đã bị bắt lại.

Cũng giống như tất cả các trại tạm giam khác, Trại Hỏa Lò mới cũng có một khu giam riêng dành cho các bị án tử hình. Phạm nhân ở các buồng giam chung, sau khi bị tòa tuyên án tử hình sẽ phải chuyển vào giam giữ tại khu giam riêng này trong suốt thời gian chờ xét xử phúc thẩm và chờ thi hành án. Khác với các buồng giam chung thường có tới vài chục phạm nhân, tại các buồng giam riêng thường chỉ có tối đa là 2 bị án tử hình.

Mỗi buồng giam riêng rộng chừng 7-8m2, có cửa thông gió ở phía trên, dưới sàn gồm hai chiếc “giường” cho tử tù là hai bệ xi măng, bồn chứa nước sạch để tử tù tắm rửa và khu vệ sinh.

Tử tù sẽ bị cùm một chân bởi một chiếc cùm lắp ở phía cuối “giường”. Các phạm nhân tự giác sẽ giúp các tử tù mọi việc liên quan đến ăn uống, vệ sinh hàng ngày ở buồng giam. Các tử tù cũng được hưởng chế độ thăm nuôi, nhận quà tiếp tế của gia đình, gặp mặt gia đình như những phạm nhân bình thường khác.

Ở trại giam, các tù thường hay gọi tử tù là “ma sống”. Cuộc sống ở các khu biệt giam thì lại rất khác thường. Khi bản án tử hình được tuyên ấy là khi cái chết đã được định đoạt đối với họ.

Thế nên, những ngày đợi chờ ra pháp trường là những ngày mà các tử tù sống một cuộc sống khác. Cuộc sống mà ở đó, sự sợ hãi đến hoảng loạn đã khiến tất cả họ đều trở nên bất bình thường. Khi cái chết càng đến gần là khi niềm tiếc đời, là khi khát vọng sống càng trở nên mãnh liệt, khiến cho tất cả mọi trạng thái cảm xúc đều dường như được đẩy đến đỉnh điểm, đôi khi đến mức điên loạn.

Có tử tù nhớ người yêu, đêm nào cũng tỏ tình, cũng vuốt ve, mơn trớn bằng… lời. Bà trùm ma túy Nguyễn Thị Thơm, có nhiều đêm nhớ người tình quá, lồng lộn gào thét làm mất trật tự khu giam, cán bộ quản giáo phải nhắc nhở, giáo dục nhiều lần Thơm mới thôi…

Ngày sinh nhật của người tình, ở trong buồng giam, Thơm đã làm một tấm thiệp rất đẹp, trang trí rất nhiều hoa văn, màu sắc rực rỡ bằng cách xé dán vỏ mì tôm, vỏ hộp sữa, vỏ bánh để tặng. Thơm còn sáng tác một bài hát bằng tiếng Trung và làm thơ gửi cho người yêu với những lời lẽ tha thiết, nồng nàn: “Mình ơi, hôm nay là sinh nhật mình, em chẳng biết làm thế nào để đến bên mình được. Em chỉ biết ngồi khóc và làm tấm thiệp này, bao nhiêu nỗi nhớ và tình yêu em dành trọn trong tấm thiệp”.

Có những tử tù ngủ thì thôi chứ cứ hễ thức là bắt đầu gào thét chửi rủa những người có tư thù với mình đang giam ở các buồng giam khác hoặc đang còn ở ngoài xã hội mãi tít tận đẩu tận đâu. Có tử tù lại chỉ la hét kêu oan, có khi vừa mới chối tội rồi lại xin được chết để đền tội.

Có một nữ tù người Hà Nội phạm tội lừa đảo. Chồng cũng phạm tội cùng với vợ và bị kết án chung thân. Chị ta còn mẹ già và hai đứa con. Đêm nào nữ tử tù này cũng khóc mẹ và lạy hai con tha tội cho mình vì bản thân đã không làm tròn bổn phận.

Có tử tù vừa cười nói vui vẻ bỗng ôm mặt khóc hu hu như một đứa trẻ. Có khi lại vô cớ trút giận dữ bực tức cả vào quản giáo – những người duy nhất phải tiếp xúc thường xuyên với các tử tù.

Có tử tù vì lý do nào đó gia đình bỗng dưng không gửi đồ tiếp tế nữa thế là cứ nhằm vào quản giáo mà chửi, cho rằng quản giáo đã cắt tiếp tế của mình. Người quản giáo giải thích thế nào tử tù này cũng không nghe. Một thời gian sau, chắc là cơn bất ổn về thần kinh đã qua, tử tù này lại chắp tay xin lỗi quản giáo.

Có tử tù chẳng ốm đau gì, vừa mới hát ông ổng lại gào lên kêu cứu làm các đồng chí quản giáo suốt đêm nhấp nhổm không yên. Còn chuyện tử tù nổi cơn khùng hắt cả bô nước tiểu vào người quản giáo và các phạm nhân phục vụ thì đã xảy ra ở nhiều trại giam.

Một quản giáo có thâm niên làm công tác quản lý tử tù tại Trại giam Hà Nội đã nói về sự khác thường ấy bằng một định nghĩa rất vần điệu rằng: “Tử tù là sáng nắng, chiều mưa, trưa giở mặt”. Thế nên, ở trong Trại giam, bộ phận cán bộ làm nhiệm vụ trông coi tù tử hình là vất vả nhất.

Lịch sử các vụ trốn tù từ trước tới nay ở nhiều trại giam đã cho thấy, phạm nhân đã phải vào tù, khi mà sự tự do chỉ còn là khát vọng thì việc thèm trốn trại cũng là điều dễ hiểu. Thậm chí, có những kẻ quanh năm suốt tháng chỉ nung nấu ý định trốn trại.

Như tử tù Nguyễn Văn Tám, ở Trại giam Tân Lập. Chỉ trong vòng 3 năm từ 1989 đến 1993, Tám đã trốn trại tổng cộng 3 lần. Lần cuối cùng, trốn lâu nhất được những 5 năm và phiêu bạt từ trại Vĩnh Quang (Yên Bái) tới mãi TP HCM mới bị bắt.

Đã có hàng trăm nghìn “mưu ma chước quỷ” được phạm nhân sử dụng để trốn trại. Trong những điều kiện giam giữ ngặt nghèo các phạm nhân đã nghĩ ra nhiều cách phá cùm, khoét tường… bằng những phương tiện cực kỳ đơn giản mà nếu không có những thực nghiệm điều tra nghiêm túc, thì không ai có thể tin là thật.

Tại Trại giam Tân Lập, năm 1997, cũng vào một đêm mưa gió, 11 phạm nhân án nặng đã bỏ trốn. Khám hiện trường thấy một đám tường, thoạt trông tưởng vẫn còn nguyên vẹn. Nhưng khi quan sát kỹ mới phát hiện thấy có một mảng ve tường có vẻ hơi dầy lên. Sờ tay vào mới tá hỏa hóa ra chỉ là một mảnh giấy được trát ve màu vàng y hệt như màu tường và được dán một cách rất khéo léo. Lật tiếp đám giấy thì lộ ra một mảng tường to đủ một người chui lọt với những viên gạch vẫn được xếp ngay ngắn, chỉ có điều chẳng còn tí vữa nào.

Mãi mấy tháng sau, khi bắt được hết đám tù trốn trại này, chúng khai đào được mảng tường ấy chỉ nhờ có mỗi một dụng cụ cực kỳ thô sơ là… chiếc đinh 5 cm. Sau khi mang được đinh vào phòng giam, đám tù này hàng đêm thay nhau đào cho hết lớp vữa trát. Sau rồi, cứ thế theo mạch vữa quanh viên gạch mà cạy cho tới khi từng viên gạch chẳng còn tí vữa nào thì chỉ việc lấy tay mà kéo ra. Suốt mấy tháng trời, để che mắt quản giáo, chúng lấy tờ giấy đã bôi đất cho có màu giống màu tường che bên ngoài nên bình thường không ai phát hiện ra.

Có những kẻ trốn trại bằng chiêu chịu khổ còn hơn cả “nếm mật nằm gai”. Chúng chui xuống hầm cầu nhà vệ sinh, ngâm mình trong thùng phân, chỉ nhô mỗi cái lỗ mũi lên để thở và che bằng một miếng giấy.

Lại có kẻ khi đi trồng chuối nghĩ ra trò quái đản để trốn trại là đào hố vừa người nằm rồi nằm xuống và nhờ bạn tù lấp đất lên, sau đó phủ một lớp rác lên “đống đất”, nằm chờ lúc thuận lợi sẽ “bùng”.

Có kẻ khi đi lao động, giả vờ xin quản giáo cho lên đồi đi vệ sinh, thế rồi chọn nơi nào có bụi cây ngồi xuống. Quản giáo đứng dưới nhìn lên vẫn thấy cái mũ đung đưa tưởng phạm vẫn đang làm “việc ấy”. Sau rồi, đợi mãi vẫn chưa thấy xong đành leo lên tận nơi xem thì mũ còn đậu trên ngọn cây, gió vẫn thổi cây rung rinh khiến mũ vẫn đung đưa nhưng người thì đã biến mất.

Có kẻ đổ nước muối ủ vào chấn song cửa cho mục ra rồi dùng dây vải xé ra từ quần áo tù mà cò cưa hết ngày này qua tháng khác cuối cùng cũng đứt.

Lại có vụ, chỉ với một chiếc dây đàn ghi ta bé xíu, mỏng manh, thế mà, ngày này qua tháng khác, phạm nhân cũng cưa đứt cả cùm chân trốn thoát.

(Theo Công An Nhân Dân)