Lăng Ông bên chân sóng
Tiếng trống vang xa, chiêng ngân nga trong gió và điệu mõ rộn ràng hòa cùng sóng biển rì rầm vỗ về bờ cát.
Mọi người thành tâm khấn vái rồi đưa cá vào an táng cạnh lăng Ông bên chân sóng.
Bãi biển Hóc Mó, phường Phổ Thạnh (TX.Đức Phổ) cong cong tựa mảnh trăng non đầu tháng lơ lửng giữa trời. Hai ngọn núi như đôi tay của sơn thần vươn ra biển cả tạo nên khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ làm say lòng lữ khách. Rặng thùy dương vi vu như lời tự tình với gió phiêu bồng và phóng đãng. Những ngư dân làng chài bên chân sóng bao đời bám biển mưu sinh. Họ thành tâm khẩn cầu đấng linh thiêng phù hộ vượt qua cuồng phong trên biển cả, cho thuyền về bến tôm cá đầy khoang…
Từ độ mở cõi
Bên bãi biển Hóc Mó có lăng thờ cá Ông theo tín ngưỡng của cư dân vùng biển. Họ gọi là lăng Ông với dáng vẻ hết sức uy nghiêm. Theo nhiều bô lão ở tổ dân phố Thạnh Đức 1, phường Phổ Thạnh, lăng được xây dựng từ thuở người Việt theo chân Chúa Nguyễn vào mở mang, khai phá đất phương Nam. Họ lập làng bên biển và ngày ngày dong thuyền lướt sóng vươn khơi buông lưới bắt cá tôm. Rồi một ngày, họ phát hiện cá đã chế.t to lớn dạt vào bờ biển. Mọi người cùng nhau tổ chức cúng bái và đưa xác cá vào chôn cất. Sau đó, họ góp công sức và tiề.n của xây dựng lăng để thờ phụng, cầu mong mưa thuận gió hòa, nhà nhà yên vui.
Video đang HOT
Lăng Ông ở tổ dân phố Thạnh Đức 1, phường Phổ Thạnh (TX.Đức Phổ).
Qua bao biến thiên, lăng bị hư hại và được người dân trong làng chung tay tôn tạo. Hơn 20 năm trước, người dân trong làng và con em sinh sống phương xa chung tay xây dựng lăng khá khang trang. Lăng tựa lưng vào núi và hướng ra biển cả bao la. Tường đá bao quanh khuôn viên khá vững chắc. Những cây bàng và nhãn cao lớn che phủ quanh lăng tạo nên khung cảnh thâm nghiêm. Trước lăng dựng bức bình phong án ngữ, hai bên là trụ bê tông với nghê đá phía trên. Mặt trước bình phong đắp hình rồng nổi khá uyển chuyển, sau lưng là hình kỳ lân mang khát vọng thái bình của những người dân quê chất phác. Mái lăng xây tháp 2 tầng bằng bê tông tạo hình ngói vảy cá cùng những tượng đắp nổi trang trí khá đẹp mắt. Trong lăng có 3 gian thờ, bên trên là sàn bê tông khá vững chắc đặt 4 tiểu quách chứa hà.i cố.t cá lớn được an táng và cất bốc thuở trước. “Ông ở giữa là Ông Nam Hải, lớn lắm, dài hơn hai mét rưỡi, nặng hàng trăm ký chứ không phải ít. Ba Ông ở hai bên nhỏ hơn. Sắp tới, chúng tôi sẽ cúng bái rồi cất bốc hai ông chôn cạnh lăng đưa vào bên trong để thờ…”, cụ Nguyễn Xu (78 tuổ.i), người được giao trông coi lăng Ông, nói với vẻ mặt hết sức nghiêm trang.
“Trong làng có người chế.t đưa ra nghĩa địa chôn phải vòng ra phía sau lăng chứ không đi phía trước. Người đội khăn tang cũng không dám đi trước lăng. Đối với người dân trong làng thì lăng Ông linh thiêng lắm. Nhiều ngư dân trước khi ra biển thường mang hương hoa đến khấn vái cầu mong được phù hộ…”, chị Võ Thị Sương góp chuyện.
Thành tâm tế lễ
Khi có cá lớn như cá voi, cá heo, cá nhà táng… trôi dạt vào bờ, người dân làng chài Thạnh Đức 1 gọi là Ông lụy. Không ai bảo ai, họ chung tay lo tổ chức lễ cúng. Ban tế tự kính cẩn bày lễ vật và thắp hương khấn nguyện. Tiếng trống vang xa, chiêng ngân nga trong gió và điệu mõ rộn ràng hòa cùng sóng biển rì rầm vỗ về bờ cát. Sau đó, họ đưa cá vào an táng cạnh lăng. Con trẻ líu ríu theo chân người lớn chăm chú xem cảnh tế lễ và chôn cất cá. Sau chừng 2 năm, những bậc cao niên trong làng cùng Ban tế tự tổ chức khai quật mộ cá. Họ dùng rượu thơm rửa sạch xương cá và cho vào tiểu quách trước khi đưa lên bệ thờ. “Từ xa xưa truyền lại, lễ giỗ Ông được tổ chức vào ngày 23/6 âm lịch hằng năm. Bữa đó mà có Ông nào chôn cất đủ từ 2 năm trở lên thì chúng tôi cất bốc và đưa vào trong lăng. Dân làng cùng con cháu ở xa cũng về đây lo sửa soạn và tham dự lễ giỗ. Mọi người khấn cầu thần Nam Hải phù hộ ngư dân vượt qua nguy nan khi đán.h bắt trên biển”, cụ Nguyễn Xu cho biết.
Ngoài lễ giỗ Ông, hằng năm, người dân trong làng còn tổ chức 2 lần tế lễ. Đó là tế xuân vào mùng 10 tháng Giêng và xếp ấn vào 25 tháng Chạp. Tế xuân cầu mong cả năm mưa thuận gió hòa, làm ăn thuận lợi. Xếp ấn là lễ cúng bốc thăm thứ tự tàu cá xuất bến vào sáng mùng 3 Tết. Chủ tế là ông Trưởng vạn chài mặc áo dài xanh, đầu đội mũ đỏ thêu hình lưỡng long tranh châu, ngực áo gắn tấm vải đỏ thêu hình chim hạc vỗ cánh sắp tung bay. Thành viên trong Ban tế tự mặc áo dài xanh, đầu đội mũ đen thêu những họa tiết khá đẹp mắt. Dáng vẻ của họ như những vị quan thuở xa xưa. Người lớn chung tay sửa soạn mâm cỗ dâng lên ban thờ, con trẻ nói cười ríu rít chờ được cho ăn cỗ. “Khi tôi còn nhỏ rất thích những bữa cúng như thế. Mọi người chung tay sửa soạn cúng, xong rồi cùng ăn với nhau, trẻ nhỏ cũng có phần. Vui lắm!”, chị Sương thổ lộ.
Trong tâm thức bao đời của cư dân Thạnh Đức 1, lăng Ông là chốn linh thiêng. Đấy là nơi họ hy vọng tìm được sự chở che trong những lúc hiểm nguy khi mưu sinh trên biển cả, nơi gắn kết cộng đồng cho nghĩa tình xóm làng thêm bền chặt.
Du lịch cộng đồng: Nhìn từ Gò Cỏ
Xuất phát điểm là những người dân làng chài, 37 hộ gia đình ở làng Gò Cỏ, phường Phổ Thạnh (TX.Đức Phổ) đã mạnh dạn tham gia làm du lịch cộng đồng.
Trong đó, có 22 hộ đã xây dựng nhà tre, vách đất để kinh doanh homestay.
Gìn giữ nếp xưa
Gò Cỏ là tên một ngôi làng cổ chămpa. Làng nằm gọn trong một thung lũng ven biển Sa Huỳnh. Đây là điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn bởi sự hoang sơ, kỳ bí, không gian sống cổ xưa cùng những phong tục, tập quán, làn điệu dân ca mộc mạc.
Du khách trải nghiệm ở làng Gò Cỏ. Ảnh: PV
Chúng tôi về ngôi làng du lịch cộng đồng Gò Cỏ đúng vào dịp nhiều ngôi nhà tranh, vách đất theo kiến trúc xưa được người dân sửa sang, dựng lên để có thêm điều kiện kinh doanh homestay. Phó Giám đốc Hợp tác xã Du lịch cộng đồng làng Gò Cỏ Bùi Thị Sen đang bận rộn với việc trang trí ngôi nhà để đón khách. Ngồi giữa căn nhà tranh, vách đất, chị Sen cho biết, từ khi tham gia làm du lịch cộng đồng, các hộ dân ở đây từng bước xây dựng, trang trí ngôi làng trở thành điểm đến yêu thích của nhiều du khách trong và ngoài nước. Nhà homestay để khách lưu trú làm bằng vật liệu tranh, tre thân thiện với môi trường. "Để làm ngôi nhà này, tôi đã đầu tư hơn 150 triệu đồng. Từ khi làm du lịch, đời sống của người dân ngày một nâng cao, ngôi làng lúc nào cũng rộn rã tiếng cười, cùng những làn điệu bài chòi, hát hố đắm say du khách", chị Sen nói.
Ông Võ Binh (60 tuổ.i) ở làng Gò Cỏ cũng đầu tư hơn 120 triệu đồng để xây dựng thêm ngôi nhà tranh, vách đất để phục vụ khách tham quan. Còn nhà của bà Bùi Thị Vân, một trong những ngôi nhà ở làng Gò Cỏ còn giữ được nguyên vẹn nét xưa với tuổ.i đời hơn 40 năm. Nhiều du khách đến đây muốn được ở lại để trải nghiệm không gian xưa, tìm về ký ức tuổ.i thơ...
Đến với Gò Cỏ, du khách không chỉ trải nghiệm ở những ngôi nhà mái tranh, tường và cửa làm hoàn toàn bằng tre, nứa cùng những bộ bàn ghế bằng gỗ mộc mạc, đơn sơ... mà còn trải nghiệm câu cá, tôm, đan lưới, làm nông; nghe những làn điệu dân ca bài chòi, hát hố, trò chơi dân gian...
Ngôi làng hạnh phúc
Làng Gò Cỏ hiện có 83 hộ dân ở dọc theo núi đá ven biển, với diện tích khoảng 105ha. Làng vẫn giữ được nét đặc trưng của làng cổ xưa. Tháng 4/2019, Hợp tác xã Du lịch cộng đồng làng Gò Cỏ được thành lập và thu hút ngày càng nhiều khách du lịch đến tham quan, tạo thu nhập ổn định cho người dân. Đây là mô hình du lịch cộng đồng hiệu quả cần được nhân rộng.
Đến nay, làng Gò Cỏ có 23 hộ kinh doanh homestay, 5 thuyền nan phục vụ khách tham quan trên biển gần bờ, 6 thuyết minh viên đã qua đào tạo, 8 hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống và nhiều hộ dân tham gia làm dịch vụ trải nghiệm đan lưới, trò chơi dân gian... Các giá trị truyền thống còn được lưu giữ và trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng, vì thế Gò Cỏ luôn hấp dẫn du khách.
Giám đốc Hợp tác xã Du lịch cộng đồng làng Gò Cỏ Nguyễn Thị Diễm Kiều cho hay, tháng 12/2020, làng Gò Cỏ được công nhận là điểm du lịch cộng đồng đầu tiên của tỉnh đạt hạng OCOP 3 sao. Người dân trong làng tích cực tham gia làm du lịch. Từ tháng 4/2022 đến nay, làng Gò Cỏ đón gần 3.000 lượt khách tham quan. Làng Gò Cỏ hướng đến xây dựng ngôi làng hạnh phúc gắn với các tiêu chí "3 không" (không nghèo đói, không thất nghiệp, không ảnh hưởng môi trường). Đây là mô hình mới, nguồn tài chính để vận hành hợp tác xã còn thiếu. Do đó, người dân rất cần hỗ trợ vốn vay ưu đãi để tiếp tục nhân rộng các mô hình nhà homestay, kinh doanh phát triển du lịch. Người dân mong muốn chính quyền địa phương lập hồ sơ trình UBND tỉnh công nhận làng Gò Cỏ là điểm du lịch cấp tỉnh, để hoàn thiện một số tiêu chuẩn chất lượng của Công viên làng Gò Cỏ.
Hồ Kẻ Gỗ - Vẻ đẹp đậm hơi thở thiên nhiên nên thơ và trữ tình Sở hữu vẻ đẹp lung linh đến siêu thực, Kẻ Gỗ đã được vinh dự đưa vào từng lời ca, nốt nhạc dịu ngọt của bài hát 'Người đi xây hồ Kẻ Gỗ' được sáng tác bởi nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý. Nghe qua những giai điệu ngân nga của bài hát này, chắc hẳn bạn cũng sẽ muốn ngay lập tức xách...