Lắng nghe Martin Scorsese trần tình về phát biểu: ‘Phim Marvel không phải là phim điện ảnh’

‘Tôi noi phim Marvel không phai điên anh. Hay đê tôi giai thich.’

“Hôi thang 10 khi con ơ Anh, tôi co môt buôi tra lơi phong vân vơi tơ Empire. Tôi đươc hoi quan điêm ban thân vê phim Marvel va đa tra lơi răng, tôi co xem môt vai phim. Chung không danh cho tôi, chung giông như công viên giai tri hơn la phim anh, thư ma tôi đa biêt va yêu mên ca cuôc đơi. Tom lai la tôi không nghi phim Marvel la điên anh.

Môt sô ngươi nhân manh vao câu cuôi cua tôi cho răng đây la lơi xuc pham, hoăc la băng chưng cho thây sư ghet bo cua tôi đôi vơi Marvel. Nêu ngươi nao nhât đinh suy diên theo cach đo thi tôi cung chiu.

Rât nhiêu thương hiêu phim đươc tao dưng bơi cac ca nhân kiêt xuât. Ban đi ra rap va xem chung. Sư thât la viêc cac bô phim co lôi cuôn tôi hay không lai phu thuôc vao tinh cach va sơ thich ca nhân. Tôi biêt răng nêu minh tre trung hơn thi biêt đâu lai thây thich thu vơi nhưng bô phim kiêu nay, va co khi con muôn lam môt cai. Nhưng khi tôi lơn lên va trương thanh, tôi băt đâu đinh hinh gu điên anh cua riêng minh: răng chung la gi va chung co thê đi tơi đâu. Đinh nghia vê điên anh cua tôi so vơi khai niêm vu tru Marvel xa vơi như kiêu ta đang ơ Trai Đât va noi vê hê sao Nam Môn Nhi vây.

Đôi vơi tôi, vơi nhưng đông nghiêp ma tôi yêu mên va tôn trong, vơi nhưng ngươi ban lam phim khăp nơi trên thê giơi cung thơi vơi minh, điên anh mang y niêm măc khai – sư kham pha vê thâm my, cam xuc va tinh thân. Tât ca đêu xoay quanh nhân vât, vê sư phưc tap, mâu thuân cua tâm ly con ngươi, cach ho yêu đương va lam tôn thương nhau rôi đôt ngôt đôi diên vơi chinh minh.

“Đinh nghia vê điên anh cua tôi so vơi khai niêm vu tru Marvel xa vơi như kiêu ta đang ơ Trai Đât va noi vê hê sao Nam Môn Nhi vây.”

Đo la viêc đôi măt vơi nhưng sư kiên bât ngơ trong cuôc sông ma phim đa kich tinh hoa va diên giai trên man anh, đê rôi khai quat chung trong hinh thưc nghê thuât.

Đây chinh la điêm mâu chôt đôi vơi nhưng nha lam phim chung tôi: điên anh la môt hinh thưc biêu hiên nghê thuât. Đa co nhiêu tranh cai xay ra, va chung tôi bao lưu quan điêm điên anh nên đưng cung hang vơi văn hoc, âm nhac, khiêu vu. Chung tôi hiêu răng nghê thuât co thê đên tư bât cư đâu trong bât cư dang hinh nao: trong The Steel Helmet cua Sam Fuller va Persona cua Ingmar Bergman, trong It’s Always Fair Weather bơi Stanley Donen va Gene Kelly, Scorpio Rising cua Kenneth Anger, trong Vivre Sa Vie cua Jean-Luc Godard va The Killers tư Don Siegel.

Hoăc gia, trong cac tac phâm cua Alfred Hitchcock, tôi biêt se co ngươi noi răng Hitchcock đa tao nên franchise riêng cua ông ây. Môi bô phim mơi cua con ngươi nay giông như môt sư kiên lơn. Co măt trong môt rap hat cu, chât nich, thương thưc Rear Window la môt trai nghiêm phi thương: ơ đo la sư tương tac sôi nôi giưa khan gia va bô phim.

Theo cach nao đo co thê noi phim cua Hitchcock cung giông như công viên giai tri. Tôi đang nghi tơi phân cao trao cua Strangers on a Train diên ra trên vong xoay ngưa gô trong môt công viên giai tri thưc sư. Hay buôi chiêu Psycho suât nưa đêm trong ngay phim ra măt, môt ky niêm không thê quên. Moi ngươi tơi đê bi hu doa va bât ngơ, rôi ra vê không chut thât vong.

“Rât nhiêu yêu tô đinh nghia điên anh ma tôi biêt co thê đươc tim thây trong cac phim Marvel. Thư ma ho con thiêu la sư măc khai, khai mơ, sư bi ân hoăc nôi nguy hiêm thưc sư.”

60 hay 70 năm sau, chung ta xem lai nhưng thươc phim nay va vân bi chung lam cho kinh ngac. Nhưng liêu co phai nhưng yêu tô hu doa va gây sôc la thư khiên chung ta xem đi xem lai? Tôi không nghi như vây. Bôi canh trong North by Northwest đep thât đây, nhưng chung se không co gi hơn ngoai nhưng canh phim thanh lich, bung nô ma thiêu đi cam xuc đau đơn ơ trung tâm câu chuyên hay sư lac lôi cua nhân vât ma Cary Grant thu vai.

Cao trao cua Strangers on a Train la bưa tiêc đôi vơi khan gia, nhưng sư tương tac giưa hai nhân vât chinh va man trinh diên xuât săc cua Robert Walker mơi la thư ơ lai vơi chung ta tơi ngay nay.

Môt sô ngươi noi phim cua Hitchcock đông nhât, đơn điêu, va co thê ho noi đung – chinh Hitchcock cung tưng băn khoăn vê điêu nay. Nhưng sư “na na” trong cac loat phim ngay nay lai không giông như xưa. Rât nhiêu yêu tô đinh nghia điên anh ma tôi biêt co thê đươc tim thây trong cac phim Marvel. Thư ma ho con thiêu la sư măc khai, khai mơ, sư bi ân hoăc nôi nguy hiêm thưc sư. Không co gi la mao hiêm ơ đây. Các bô phim được thực hiện để đáp ứng một loạt các nhu cầu cụ thể tư công chung và chúng được nhao năn thanh cac phiên ban khac nhau trên một số lượng chủ đề hữu hạn.

Nghe tên thi chung la hâu truyên nhưng vê ban chât thi la cac phiên ban lam lai (remake), moi thư trong đo đêu đươc kiêm soat chăt che vê nôi dung. Đo la ban chât cua cac thương hiêu phim hiên đai: nghiên cứu thị trường, thử nghiệm cho khán giả, hiệu đính, sửa đổi, tân trang và sửa sang lại cho đến khi chung sẵn sàng đê tiêu thụ.

Noi môt cach khac, phim Marvel la tâp hơp tât ca nhưng gi ma nhưng Paul Thomas Anderson, Claire Denis, Spike Lee, Ari Aster, Kathryn Bigelow hay Wes Anderson không bao giơ lam. Khi tôi xem phim cua bât ky ngươi nao trong sô nhưng cai tên trên, tôi biêt răng tôi đang xem môt thư hoan toan mơi, đươc đưa tơi nhưng không gian trai nghiêm bât ngơ chưa tưng đươc thây trươc đây. Tư đo, y niêm cua tôi vê giơi han trong cach kê chuyên điên anh se đươc mơ mang.

Ban co thê hoi răng, rôt cuôc vân đê cua tôi la gi? Tai sao không đê yên cho dong phim siêu anh hung va cac loat phim nhương quyên khac? Ly do rât đơn gian. Tai đât nươc nay cung như khăp nơi trên thê giơi, cac loat phim bom tân giơ đây la lưa chon chu yêu cua ngươi xem khi tơi rap. Đây la thơi ky nguy khôn, cac phim đôc lâp giơ hiêm hoi hơn bao giơ hêt. Ho rut vê cac dich vu truyên hinh trưc tuyên. Dâu vây, tôi không biêt môt nha lam phim nao ma không muôn phim cua ho đươc ra rap đê công chung thương thưc.

Sô đo bao gôm ca tôi, vơi tư cach môt ngươi vưa hoan thanh môt bô phim cho Netflix. Dich vu nay va chi co dich vu nay mơi cho phep chung tôi thưc hiên The Irishman như y, bơi thê tôi cam thây rât biêt ơn. Chung tôi co môt rap chiêu trưc tuyên, điêu đo thât tuyêt vơi. Tôi co muôn phim cua minh đươc chiêu rap lâu hơn không ây a? Tât nhiên rôi. Nhưng không quan trong ban lam phim vơi ai, cac rap chiêu bây giơ đêu bi thông tri bơi phim nhương quyên.

Nêu ban đinh noi vơi tôi răng đây chi đơn gian vê cung va câu, minh đưa cho ngươi ta thư ngươi ta cân, thi tôi se không đông y vơi điêu đo. Đây la vân đê kiêu qua trưng con ga (không thê khăng đinh cai nao co trươc). Nêu ngươi ta đươc cho chi đôc môt thư va nhôi nhet thư đo liên tuc thi hiên nhiên ho chi quan tâm va cân thư đo ma thôi.

Nhưng ban se noi răng ai thich phim gi thi vê ma xem Netflix, iTunes vơi Hulu phai không? Ô tât nhiên, khan gia co thê xem phim nghê thuât ơ bât cư đâu trư man anh rông – nơi ma cac nha lam phim vân khao khat phim cua ho đươc chiêu.

Như chung ta đa biêt trong 20 năm qua nganh công nghiêp điên anh đa thay đôi chong măt. Nhưng thay đổi đáng ngại nhất đã xảy ra một cách âm thâm: cac phim dân trơ nên bơt mao hiêm hơn. Không it bộ phim ngày nay là sản phẩm hoàn hảo được sản xuất để tiêu thụ ngay lập tức. Nhiều dư an trong số nay được thực hiện tốt bởi các nhóm cá nhân tài năng. Tất cả đều giống nhau, chung thiếu một thư gì đó thiết yếu đinh nghia cho điện ảnh: tầm nhìn thống nhất của một nghệ sĩ cá nhân. Bởi vì, tất nhiên, tinh cá nhân nghệ sĩ là yếu tố rủi ro nhất trong qua trinh lam phim.

Tôi chăc chăn không ngu y răng phim anh nên la hoăc đa tưng la loai hinh nghê thuât đươc nha nươc trơ câp. Khi hê thông studio Hollywood vân con sông tôt, tranh cai giưa đao diên va nha san xuât la dư dôi va thương xuyên nhưng chung la chât xuc tac đem tơi cho chung ta cac tac phâm nghê thuât vi đai nhât.

Ngay nay, mâu thuân đo không con nưa. Có một số ca nhân trong nganh hoàn toàn thờ ơ với chính câu hỏi về nghệ thuật và co thái độ phu nhân va sơ hưu đối với lịch sử điện ảnh – một sự kết hợp chêt ngươi. Đang buôn la ngay nay chung ta co hai linh vưc riêng biêt: nganh công nghiêp nghe nhin giai tri trên thê giơi va mang điên anh. Thỉnh thoảng chúng vẫn chồng chéo lên nhau, nhưng điều đo ngay cang trơ nên hiêm hoi. Và tôi sợ rằng sự thống trị tài chính của bên nay đang được sử dụng để làm thiệt thòi và thậm chí coi thường sự tồn tại của bên kia.

Đối với bất cứ ai mơ ước làm phim hoặc nhưng người mới bắt đầu, tình thê tại thời điểm hiên tai thât tàn bạo và khắc nghiệt với nghệ thuật. Chi riêng viêc viêt ra nhưng dong nay cung khiên tôi ngâp trong nôi buôn vô han.

Theo saostar