Lần đầu tiên COVAX dư thừa vaccine phòng COVID-19

COVAX – cơ chế chia sẻ vaccine ngừa COVID-19 toàn cầu – đang dư thừa hơn 300 triệu liều vaccine. Thực tế này cho thấy nguồn cung vaccine trên thế giới đang cao hơn nhu cầu.

Nhân viên bốc dỡ các thùng vaccine ngừa COVID-19 của Hãng AstraZeneca/Oxford được viện trợ theo chương trình vaccine Covax toàn cầu, tại Dakar, Senegal. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Hãng Reuters của Anh dẫn một tài liệu của Liên minh Vaccine Gavi – tổ chức cùng Tổ chức Y tế thế giới (WHO) điều hành COVAX – vừa công bố cho biết trong tháng 1 năm nay, chương trình này có 436 triệu liều vaccine để phân bổ cho các quốc gia. Tuy nhiên, các nước có thu nhập thấp chỉ đề nghị phân phối 100 triệu liều cho họ vào cuối tháng 5 tới. Như vậy, đây là lần đầu tiên trong 14 lần phân bổ đã được thực hiện, nguồn cung vaccine cao hơn so với nhu cầu của các quốc gia.

Trả lời phỏng vấn Reuters, người phát ngôn của Gavi cho biết COVAX hiện có đủ nguồn cung để đáp ứng nhu cầu hiện tại, nhưng thừa nhận rằng việc phân phối vaccine gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là tại một số quốc gia kém phát triển hơn. Theo quan chức này, nhiều nước miễn cưỡng tiếp nhận thêm vaccine vì họ không có khả năng triển khai các chiến dịch tiêm chủng để sử dụng hết số vaccine đó.

Năm ngoái, các quốc gia giàu đã đặt mua hầu hết số vaccine được sản xuất để tiêm cho người dân nước mình. Theo thống kê, chỉ có khoảng 30% số dân ở các nước thu nhập thấp đã được tiêm phòng, song vẫn thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 70% tại các nước giàu.

Tuy nhiên, khi nguồn cung và các khoản quyên góp tăng lên, các quốc gia nghèo lại đối mặt với những trở ngại như thiếu thiết bị bảo quản lạnh chuyên dụng, tâm lý hoài nghi hiệu quả cũng như các tác dụng phụ của vaccine và thiếu hụt tài chính để hỗ trợ các mạng lưới phân phối. WHO và các chuyên gia y tế cộng đồng cảnh báo rằng dù các quốc gia giàu đang mở cửa nền kinh tế, nhưng việc triển khai tiêm vaccine chậm tại các nước nghèo hơn sẽ tạo cơ hội cho virus SARS-CoV-2 đột biến một lần nữa và có khả năng tạo ra các biến thể mới.

Cùng ngày, một hội nghị thượng đỉnh để giải quyết các thách thức về phân phối vaccine đã được tổ chức tại Abuja của Nigeria. Hội nghị này do Liên minh Phân phối vaccine châu Phi trực thuộc Liên minh châu Phi (AU) phối hợp tổ chức cùng WHO, Gavi và nhiều tổ chức khác.

Đã có hy vọng rằng các nước châu Phi sẽ có thể tăng độ bao phủ vaccine trong người dân.Tuy nhiên, hơn hai năm sau cuộc khủng hoảng y tế, một cuộc khảo sát do Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) thực hiện vào tháng 1 vừa qua cho thấy “khoảng tối” về hạ tầng y tế tại 44 trong số 55 quốc gia thành viên AU. Cụ thể, 24 quốc gia cho biết họ cần tủ lạnh, 18 quốc gia cần tủ lạnh chuyên dụng và 16 nước thiếu các buồng lạnh.

Trong khi đó, người phát ngôn của UNICEF cho biết hơn 800 tủ đông siêu lạnh cùng 52.000 tủ lạnh đã được bàn giao cho gần 70 quốc gia.

Quan chức này cho biết thêm UNICEF đang tiếp tục giúp các nước xác định và giải “bài toán” thiếu thiết bị bảo quản lạnh khi nguồn cung tăng lên và khi các chính phủ điều chỉnh mục tiêu tiêm phòng nhằm ứng phó với đại dịch COVID-19.