Làm thế nào ngăn trẻ học hành vi xấu?

Theo tiến sĩ Emily Edlynn, khi trẻ có hành vi xấu, người lớn không được cười vì khiến trẻ lầm tưởng việc đó đem lại niềm vui và lặp lại.

Tiến sĩ học lâm sàng Emily Edlynn, sống tại Illinois, Mỹ, là tác giả của nhiều cuốn sách về nuôi dạy con. Từ kinh nghiệm làm việc với nhiều trẻ em và gia đình, Emily đưa ra lời khuyên trong việc ngăn trẻ học hành vi xấu từ người khác.

Trong buổi tư vấn cho phụ huynh, tôi được nghe chuyện từ người mẹ có con 5 tuổi. Đứa trẻ thông minh, học hỏi mọi thứ xung quanh rất nhanh, nhưng có nhiều hành vi xấu. Người mẹ đề nghị các thành viên trong gia đình từ bỏ thói quen xấu và không trêu đùa đứa trẻ, tỏ ra vui vẻ mỗi khi trẻ lặp lại hành vi tốt.

Tuy nhiên, cô nhận lại sự bất hợp tác từ gia đình và đứa trẻ vẫn nói bậy, hay đạp lưng bà và để đồ đạc lung tung… Người mẹ hỏi tôi làm cách nào ngăn trẻ không lặp lại hành vi xấu mà chúng cho rằng vui vẻ và giải quyết vấn đề này với gia đình tốt hơn.

Tôi cho rằng mối quan tâm của phụ huynh rất có cơ sở, bởi trong một vài năm tới, những hành vi này không còn được coi là dễ thương mà trở thành rắc rối cho chính đứa trẻ. Trẻ dưới 5 tuổi thường không nhận thức được hết việc làm của mình nên có thể lặp lại hành vi xấu tại nơi công cộng hoặc trong hoàn cảnh khó chấp nhận.

May mắn rằng trẻ dưới 5 tuổi là những người bắt chước bậc thầy nhưng lại không hiểu hết ý nghĩa các hành vi của mình. Tuy nhiên, nếu trẻ làm một việc và mọi người bật cười, dù không hiểu hết, chúng vẫn biết việc đó khiến xung quanh vui vẻ. Việc này khiến vấn đề cần được giải quyết theo hai hướng, một là thay đổi quan điểm của những thành viên trong gia đình và người xung quanh; hai là tác động từ phía trẻ.

Ảnh: Emma Darvick

Về phía gia đình

Trong câu chuyện của người mẹ kể trên, tôi thấy những người xung quanh không tôn trọng phương pháp nuôi dạy con của cô ấy. Nếu không ngăn chặn sớm, hành vi xấu có thể leo thang, giống như việc một số người cho rằng trẻ 9-10 tuổi uống vài ngụm bia chẳng có gì to tát.

Bạn cần giải quyết bằng cách thiết lập ranh giới mạnh mẽ hơn. Mỗi gia đình đều có thói quen, quy tắc đặc biệt và bạn có quyền yêu cầu mọi người tôn trọng cách dạy con của mình. Đây là nền tảng đầu tiên để xây dựng sự thay đổi của trẻ.

Nếu thân thiết hoặc gần gũi với 1-2 thành viên trong gia đình, bạn nên cởi mở với họ về lý do coi trọng chuyện này. Từ đó bạn có thể nhận được sự ủng hộ, cảm thông hơn, đồng thời có thêm quyết tâm loại bỏ hành vi xấu của trẻ.

Về phía trẻ

Để giảm tác động và ngăn trẻ học theo hành vi xấu, điều đầu tiên bạn cần làm là không cười mỗi khi trẻ thực hiện. Như đã nói, việc người lớn tỏ ra thích thú, vui vẻ sẽ khiến trẻ nghĩ hành động đó vô hại, mang lại niềm vui. Khi không còn được hưởng ứng, trẻ sẽ ít lặp lại và dần từ bỏ hành vi đó.

Ngoài ra, bạn cần cho trẻ tiếp xúc với nhiều thói quen tốt. Để làm được việc này, bạn cần bỏ công sức tìm những lớp mẫu giáo, hoạt động ngoại khóa dạy kỹ năng hữu dụng, tích cực. Khi được tiếp xúc nhiều với các hành vi tích cực, trẻ sẽ hình thành thói quen và duy trì nhịp độ sử dụng chúng liên tục, đồng thời hành vi xấu được loại bỏ một cách rất tự nhiên.

Về phía chính bạn

Là nhà tâm lý học, tôi thường xuyên làm việc với các gia đình để giải quyết hành vi tâm lý của trẻ. Do đó, tôi nhận ra cha mẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong mỗi mục tiêu nuôi dạy con cái.

Trong quá trình theo đuổi phương pháp giáo dục của mình, cha mẹ cần cứng rắn và phớt lờ những yêu cầu về một số hành vi, kỹ năng không muốn trẻ học. Trong những cuộc gặp gỡ, bạn nên rõ ràng với người thân, bạn bè trong việc không chửi rủa, nói bậy khi ở cạnh đứa trẻ. Nếu họ từ chối, bạn nên dẫn trẻ đi dạo, chơi trong khu vực khác và thậm chí trở về nhà, kết thúc cuộc vui ngay tại đó.

Vì bạn là người có sức ảnh hưởng nhất tới con cái, chính bạn cũng cần trở thành tấm gương tốt cho trẻ.