Làm thế nào Israel dẫn đầu thế giới về tiêm chủng ngừa COVID-19
Là một trong những quốc gia từng bị ảnh hưởng nặng nề do đại dịch COVID-19 song Israel đã thành công nhanh chóng phân phối hai liều vaccine đầu tiên cho hơn 10% tổng số dân.
Một người dân được tiêm vaccine ngừa COVID-19 tại quảng trưởng Rabin (Tel Aviv) ngày 31/12/2020. Ảnh: Reuters
Theo tờ New York Times, hơn 10% dân số Israel đã hoàn thành tiếp nhận 2 mũi vaccine đầu tiên cần thiết ngăn ngừa COVID-19. Đây được coi là một tỷ lệ vượt xa đối với tiến trình tiêm chủng đang diễn ra ở các nước còn lại trên thế giới.
Dựa trên số liệu do nguồn tin chính quyền địa phương tổng hợp trên trang Our World in Data, chiến dịch tiêm chủng của Israel – bắt đầu từ ngày 20/12/2020 – đã phân phối vaccine cho dân số nhanh gấp ba lần quốc gia có tốc độ nhanh thứ hai là Bahrain.
Trái ngược với tình hình ở Israel, chưa đầy 1% số dân ở Mỹ và chỉ một phần rất nhỏ người dân các quốc gia châu Âu được tiêm chủng tính đến cuối năm 2020.
“Đây thực sự là một câu chuyện đáng kinh ngạc”, Giáo sư Ran Balicer – Chủ tịch đội ngũ chuyên gia cố vấn quốc gia về COVID-19 cho Chính phủ Israel – nhận định.
Theo lời giải thích của các chuyên gia y tế Israel, chính hệ thống y tế được số hóa và theo luật pháp nước này, mọi công dân đều phải đăng ký với 1 trong 4 Tổ chức Bảo hiểm Y tế (chương trình bảo hiểm sức khỏe cho người dân Israel) đã chứng minh được hiệu quả trong việc đẩy mạnh chương trình tiêm chủng quốc gia.
Với số dân chỉ có khoảng 9 triệu người, quy mô quốc gia nhỏ cũng là một lợi thế đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, nỗ lực của chính phủ cũng đóng góp rất nhiều.
Trung tâm tiêm chủng được dựng ngay giữa quảng trường Rabin. Ảnh: Reuters
Trong một cuộc phỏng vấn ngày 1/1, Bộ trưởng Y tế nước này Yuli Edelstein cho biết Israel đã sớm tham gia đàm phán với các nhà sản xuất vaccine và các công ty này quan tâm đến việc cung cấp vaccine cho Israel vì các Tổ chức Bảo hiểm Y tế nổi tiếng về hiệu quả và thu thập dữ liệu đáng tin cậy. “Chúng tôi đang dẫn đầu cuộc đua thế giới nhờ sự chuẩn bị sớm của chúng tôi”, nhà chức trách cho hay.
Trước đó, xung đột chính trị trong nước cùng sự thiếu tin tưởng của công chúng vào chính phủ đã khiến Israel gặp khó khăn hồi tháng 10. Vào thời điểm đó, quốc gia phải đối mặt với sự tăng vọt các ca mắc và tử vong mới. Nếu xét tỷ lệ so với quy mô dân số, Israel là một trong những quốc gia có diễn biến COVID-19 tồi tệ nhất trên thế giới. Tính đến ngày 1/1/2021, trên 420.000 người Israel mắc bệnh COVID-19, trong đó có 3.356 trưởng hợp tử vong.
Mặc dù giới chức Israel không công khai chính xác số lượng vaccine mà nước này nhận được cũng như số tiền đã bỏ ra để mua, song Bộ trưởng Edelstein tiết lộ Israel đã trả nhiều tiền hơn so với các quốc gia khác. Chi phí đó vẫn xứng đáng để Israel mở cửa lại nền kinh tế dù chỉ sớm hơn một tuần
Giáo sư Jonathan Halevy – Chủ tịch Trung tâm Y tế Shaare Zedek tại Jerusalem – nhận định chuẩn bị sớm là một “chiến lược hoàn toàn đúng đắn”.
Video đang HOT
Trong khi Israel tiếp tục ưu tiên nhân viên ưu tế và công dân trên 60 tuổi, Bộ trưởng Edelstein nhấn mạnh phần lớn đối tượng có nguy cơ cao mắc COVID-19 nên được hoàn thành tiêm hai liều vaccine của Pfizer-BioNTech tính đến cuối tháng 1/2021. Mỗi ngày, ước tính có khoảng 150.000 người Israel được tiêm vaccine.
Thủ tướng Netayahu cũng đã cải thiện được hình ảnh sau chiến dịch tiêm chủng này, khi ông được ghi nhận vì đã thành công ký kết các thỏa thuận đảm bảo hàng triệu liều vaccine của Pfizer, Moderna và các công ty khác. Ông cũng trở thành tấm gương điển hình khi là người Israel đầu tiên tiêm vaccine để tạo dựng niềm tin nơi công chúng, khuyến khích người dân đi tiêm.
Thủ tướng Netanyahu trở thành người Israel đầu tiên tiêm vaccine ngừa COVID-19. Ảnh: Reuters
Ngày 29/12/2020, nhà lãnh đạo đã ghé thăm một cơ sở y tế tại Jerusalem để chúc mừng người Israel thứ 50.000 tiêm vaccine. Đến 31/12/2020, ông tới một trung tâm tiêm chủng tại thị trấn Tira (miền Trung Israel) để khích lệ cộng đồng Arab thiểu số đi tiêm. Thủ tướng Netanyahu nói: “Chúng tôi đã mang đến hàng triệu vaccine, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới khi so về số dân. Chúng tôi mang chúng đến cho tất cả mọi người: dù là người Do Thái hay Arab. Hãy đến và tiêm chủng”.
Một số nhân vật quan trọng trong cộng đồng đã công khai việc tiêm vaccine của mình.
Tại trụ sở của một trong những Tổ chức Bảo hiểm Y tế ở Jerusalem tuần này, bầu không khí đến tiêm chủng rất yên ắng và trật tự. Dòng người liên tục ngồi xếp hàng trong các phòng để mất 1-2 phút tiêm.
Tại thủ đô Tel Aviv, Tòa thị chính và Trung tâm Y tế Sourasky cho biết để đáp ứng nhu cầu, họ đã thành lập một trung tâm tiêm chủng lớn tại quảng trường Rabin vào tuần đầu tiên của tháng 1. “Chúng tôi đang tận dụng từng giọt vaccine”, Sharon Alroy-Preis, một quan chức cấp cao của Bộ Y tế Israel, phát biểu trên sóng truyền hình ngày cuối năm.
Lý do Israel dẫn đầu thế giới về tiêm vaccine
Hơn 10% dân số Israel đã được tiêm liều vaccine Covid-19 đầu tiên, tỷ lệ vượt xa phần còn lại của thế giới.
Chiến dịch tiêm chủng của Israel bắt đầu từ ngày 20/12 và tính đến ngày 1/1, số liều vaccine được tiêm trên 100 người ở nước này là 11,5, gấp ba lần nước nhanh thứ nhì thế giới là quốc gia "tí hon" Bahrain, theo số liệu được tổng hợp chủ yếu từ các nguồn chính quyền địa phương bởi Our World in Data.
Trong khi đó, chưa đến 1% dân số Mỹ và chỉ một phần nhỏ dân số ở nhiều nước châu Âu được tiêm vaccine tính đến cuối năm 2020, mặc dù Trung Quốc, Mỹ và Anh đã phân phối nhiều liều hơn.
"Đó là một câu chuyện đáng kinh ngạc", giáo sư Ran Balicer, chủ tịch nhóm cố vấn cho chính phủ Israel về phản ứng Covid-19, nói.
Thủ tướng Netanyahu là người đầu tiên tiêm vaccine Covid-19 tại Israel ngày 19/12. Ảnh: AFP .
Balicer cho biết lợi thế của Israel là diện tích đất nước và quy mô dân số nhỏ với 9 triệu người. Tuy nhiên, nỗ lực triển khai nhanh chóng của chính phủcũng đóng vai trò quan trọng.
Bộ trưởng Y tế Yuli Edelstein cho biết Israel đã sớm thương thảo với nhà sản xuất và các công ty sẵn lòng cung cấp vaccine cho Israel vì các Tổ chức Bảo vệ Sức khỏe (HMO - chương trình bảo hiểm sức khỏe mà thành viên phải đi khám chữa bệnh với những bác sĩ có ghi danh trước trong mạng lưới) của nước này nổi tiếng về khả năng thu thập dữ liệu hiệu quả và đáng tin cậy. "Chúng tôi đang dẫn đầu cuộc đua thế giới nhờ chuẩn bị sớm", ông nói.
Đấu đá chính trị, các chỉ thị khó hiểu và sự thiếu tin tưởng của công chúng vào chính phủ đã khiến Israel lâm vào tình thế khó khăn hồi tháng 10, khi họ chật vật đối phó với sự gia tăng ca nhiễm và tử vong thuộc hàng tồi tệ nhất thế giới, xét về quy mô dân số.
Trong khi các hạn chế được áp dụng vào mùa thu đã làm giảm số ca nCoV mới, trong những tuần gần đây, Israel chứng kiến ca nhiễm tăng hơn 5.000 trường hợp mỗi ngày, khiến đất nước phải phong tỏa lần ba. Hơn 420.000 người Israel đã nhiễm virus, trong đó hơn 3.300 người đã chết.
Israel không công khai chính xác số liều vaccine mà họ đã nhận được hay số tiền họ đã chi để mua chúng, giải thích rằng các thỏa thuận là thông tin mật. Nhưng nếu Israel chi nhiều tiền hơn so với các quốc gia khác, chi phí đó vẫn xứng đáng để mở cửa lại nền kinh tế Israel sớm hơn một tuần, Edelstein nói.
Giáo sư Jonathan Halevy, chủ tịch Trung tâm Y tế Shaare Zedek ở Jerusalem, gọi việc triển khai sớm vaccine là "chiến lược đúng đắn".
Với việc Israel ưu tiên nhân viên y tế và công dân từ 60 tuổi trở lên, Edelstein nói rằng phần lớn dân số trong nhóm nguy cơ cao có thể được tiêm mũi vaccine Pfizer-BioNTech thứ hai trước cuối tháng một. Khoảng 150.000 người Israel đang được tiêm phòng mỗi ngày.
Thủ tướng Netanyahu, đang bị xét xử với cáo buộc hối lộ, gian lận và lạm dụng tín nhiệm, đã biến chiến dịch tiêm chủng trở thành sứ mệnh cá nhân. Ông thể hiện rằng mình có công trong việc ký kết thỏa thuận và đảm bảo hàng triệu liều vaccine từ Pfizer, Moderna và công ty khác được cung cấp cho Israel.
Đầu tháng 12/2020, sau khi Pfizer công bố kết quả sơ bộ khả quan, Netanyahu cho biết ông đã làm việc "suốt ngày đêm" để đạt được thỏa thuận, thậm chí gọi điện cho giám đốc điều hành của công ty lúc 2h sáng.
Israel sẽ tổ chức bầu cử vào tháng ba và Netanyahu đang lấy viễn cảnh Israel nhanh chóng thoát khỏi khủng hoảng kinh tế và y tế làm nền tảng cho chiến dịch chính trị của mình . Ông nêu khả năng Israel trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới tiêm chủng toàn dân.
Netanyahu đã được khen ngợi về những nỗ lực của mình, ngay cả từ một số người chỉ trích lâu năm, sau khi nhiều người cho rằng ông đã xử lý kém cuộc khủng hoảng năm ngoái. "Chúng ta không thể đổ lỗi cho Netanyahu về tất cả vấn đề của Israel rồi lại bỏ qua đóng góp của ông ấy khi điều gì đó có hiệu quả", Gideon Levy, nhà bình luận của báo cánh tả Haaretz, viết trong tuần này.
Netanyahu trở thành người Israel đầu tiên tiêm vaccine vào ngày 19/12, nói rằng ông muốn làm gương cho dân chúng. Hôm 29/12, ông đến một cơ sở ở Jerusalem để chúc mừng người Israel thứ 500.000 tiêm vaccine.
Hôm 31/12, ông thăm một trung tâm tiêm chủng ở thị trấn Tira, miền trung Israel, để khuyến khích cộng đồng thiểu số Arab của đất nước đi tiêm nhiều hơn. Người Arab, chiếm 1/5 dân số, do dự về tiêm phòng hơn những cộng đồng khác.
"Chúng tôi đã mang về hàng triệu liều vaccine, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, xét về quy mô dân số", Netanyahu nói. "Chúng tôi mang chúng đến cho tất cả mọi người: Do Thái và Arab, sùng đạo và thế tục". "Hãy đi tiêm phòng", ông thúc giục bằng tiếng Arab.
Các đại diện Arab cho biết họ phải chiến đấu với tin giả về vaccine trên mạng xã hội và tin tức tiếng Arab. Samir Subhi, thị trưởng Umm al-Fahm, nơi Netanyahu và Edelstein thăm cuối tuần trước, nói với truyền hình Israel rằng ông đã gửi tin nhắn thoại đến 25.000 người trong khu vực, kêu gọi đi tiêm phòng và mô tả cuộc chiến chống virus là "thiêng liêng với tất cả mọi người".
Cộng đồng Do Thái bảo thủ, nhóm chịu ảnh hưởng đặc biệt nặng nề trong đại dịch, cũng được coi là nhóm người có thể phản đối tiêm chủng. Tuy nhiên, những lo ngại ban đầu đó đã biến mất.
Giáo sĩ Yitzchok Zilberstein, người có tiếng nói trong cộng đồng, đưa ra tuyên bố sau khi tham khảo ý kiến của giáo sư Balicer rằng bất kỳ nguy cơ nào do vaccine gây ra là không đáng kể so với sự nguy hiểm của virus. Một số người có vai vế trong cộng đồng cũng tiêm vaccine công khai.
Chiến dịch tiêm chủng của Israel chưa mở rộng đến người Palestine ở Bờ Tây và Dải Gaza. Các chuyên gia pháp lý và các nhà hoạt động nhân quyền cho rằng Israel có nghĩa vụ cung cấp vaccine cho người Palestine.
Cơ quan Liên Hợp Quốc phụ trách vấn đề nhân đạo đối với các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng tuần này cho biết chính quyền Palestine đã xin hỗ trợ tài chính từ hệ thống chia sẻ vaccine toàn cầu Covax và đang làm việc với các tổ chức quốc tế về hậu cần.
Edelstein nói rằng nghĩa vụ trước hết của chính phủ Israel là chăm sóc công dân của mình, nhưng Israel sẵn sàng giúp ngăn chặn tình trạng lây nhiễm ở người Palestine nếu có thể.
Trung tâm xét nghiệm và tiêm vaccine tại quảng trường Rabin. Ảnh: Reuters .
Tại trụ sở của một HMO ở Jerusalem tuần này, hoạt động tiêm chủng diễn ra rất trật tự. Mọi người ngồi trong các bốt nhỏ và được tiêm vaccine trong vòng một hoặc hai phút sau khi họ đến, ít hơn nhiều so với thời gian họ gọi điện để đặt lịch.
Tại Tel Aviv, Tòa thị chính và Trung tâm Y tế Sourasky cho biết để đáp ứng nhu cầu, họ mở một trung tâm tiêm chủng lớn tại Quảng trường Rabin của thành phố vào tuần đầu tiên của tháng một.
Đôi khi họ còn kêu gọi những người không nằm trong nhóm ưu tiên đến tiêm, thay vì vứt bỏ những khay vaccine đã rã đông còn sót lại mà không thể bảo quản đến ngày hôm sau. "Chúng tôi tận dụng từng giọt", Sharon Alroy-Preis, một quan chức cấp cao của Bộ Y tế, nói.
Hàng trăm người dân Israel mắc Covid-19 dù đã tiêm vắc-xin Hãng thông tấn RT dẫn nguồn truyền thông Israel cho biết, số ca nhiễm Covid-19 dù được tiêm vắc-xin ở nước này đã lên tới 240 người. Giới chức y tế Israel nhận định, lý do hàng trăm người trên nhiễm bệnh, dù đã được tiêm loại vắc-xin do Pfizer và BioNTech bào chế, có thể là vì mã gien trong vắc-xin cần...