Làm rõ các vụ chết khi tạm giam, tạm giữ

Đoàn giám sát oan sai của Ủy ban Thường vụ Quốc hội rất quan tâm đến các vụ chết trong trại tạm giam, nhà tạm giữ và các trường hợp đình chỉ điều tra tại Phú Yên.

Ngày 12.1, đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tình hình oan sai và việc bồi thường thiệt hại cho người bị oan đã làm việc với các cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên. Nhiều thành viên đoàn giám sát đã rất quan tâm đến các trường hợp chết khi đang bị tạm giam, tạm giữ ở Phú Yên thời gian qua.

Phải có các kết luận rõ ràng

Theo đại diện UBND tỉnh Phú Yên, thời gian qua tại tỉnh này có ba trường hợp chết khi đang tạm giam, tạm giữ, gồm một trường hợp treo cổ tự tử và hai trường hợp chết do bệnh lý. Trong đó, trường hợp của bị can Trần Thị Hải Yến (SN 1982, ngụ xã An Cư, Tuy An) chết tại nhà tạm giữ Công an huyện Tuy An hồi tháng 10.2013 là trường hợp có khiếu nại, tố cáo căng thẳng, kéo dài. Công an tỉnh Phú Yên đã kết luận chị Yến chết do treo cổ tự tử. Tuy nhiên, từ khi xảy ra vụ việc đến nay, gia đình chị Yến đã liên tục có đơn khiếu nại, tố cáo gửi đến nhiều ngành, nhiều cấp ở địa phương và trung ương.

Liên quan đến vụ việc này, Công an tỉnh Phú Yên đã rút hồ sơ từ Công an huyện Tuy An lên điều tra lại vụ án cố ý gây thương tích và đến nay chưa chính thức công bố kết luận điều tra lại. Chủ tịch nước đã yêu cầu liên ngành Bộ Công an – VKSND Tối cao – TAND Tối cao kiểm tra, báo cáo vụ án này.

Tại buổi làm việc, đoàn giám sát đã yêu cầu các cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên báo cáo kết luận của liên ngành trung ương về vụ án của chị Yến để xem xét, đánh giá. Cạnh đó, đoàn giám sát yêu cầu Công an tỉnh Phú Yên cung cấp các kết luận điều tra nguyên nhân chết của các trường hợp chết trong nhà tạm giam, tạm giữ khác như vụ ông Lê Thanh Tâm chết trong trại tạm giam; báo cáo rõ thời gian tạm giam, tạm giữ của những trường hợp này, đồng thời phải kết luận rõ là những người này có phạm tội hay không. Một thành viên đoàn giám sát đã lưu ý đại diện VKSND tỉnh Phú Yên về việc báo cáo không đầy đủ, ít hơn công an tỉnh về số trường hợp chết khi đang tạm giam, tạm giữ.

Ngoài ra, đoàn giám sát cũng quan tâm đến vụ án dùng nhục hình, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng dẫn đến chết người xảy ra tại Công an TP.Tuy Hòa (vụ anh Ngô Thanh Kiều). Đây cũng là trường hợp duy nhất có đơn tố cáo bức cung, dùng nhục hình trong hoạt động điều tra tại Phú Yên thời gian qua.

Cha và chị gái đau đớn trước cái chết của chị Trần Thị Hải Yến. Ảnh: Q.L

Yêu cầu làm rõ các vụ đình chỉ điều tra

Bên cạnh đó, nhiều thành viên đoàn giám sát đã yêu cầu làm rõ các trường hợp đình chỉ điều tra tại Phú Yên.

Theo báo cáo của UBND tỉnh này, từ ngày 1.10.2011 đến 30.9.2014 đã có 438 vụ với 61 bị can được tạm đình chỉ điều tra (chiếm tỉ lệ 22% tổng số vụ và 2,38% tổng số bị can). Cùng thời điểm, có 53 vụ với 58 bị can được đình chỉ điều tra (chiếm 2,6% tổng số vụ và 2,3 tổng số bị can).

Trong số này, đoàn giám sát đặc biệt lưu ý đến ba vụ với ba bị can được đình chỉ điều tra do hành vi không cấu thành tội phạm. Một thành viên đoàn giám sát đặt vấn đề: “Nếu đình chỉ điều tra do hành vi không cấu thành tội phạm thì phải xem xét có oan hay không. Cần kiểm tra lại ba vụ án này và làm rõ trách nhiệm giải quyết như thế nào”.

Một thành viên khác của đoàn giám sát yêu cầu kiểm tra, xem xét lại trường hợp Lại Văn Long yêu cầu VKSND tỉnh Phú Yên bồi thường 79 triệu đồng. Bị can này có hành vi phạm tội liên tiếp tám lần khi chưa thành niên và đã được đình chỉ điều tra theo khoản 2 Điều 69 Bộ luật Hình sự (BLHS) về miễn trách nhiệm hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội. Thành viên đoàn giám sát này cho rằng quyết định đình chỉ điều tra đối với trường hợp này là phù hợp với quy định pháp luật nhưng cần làm rõ là bị can có bị tạm giam không.

Theo UBND tỉnh Phú Yên, thời gian qua có ba vụ với ba bị can được đình chỉ điều tra do miễn trách nhiệm hình sự theo khoản 1 Điều 25 BLHS (do chuyển biến của tình hình mà hành vi phạm tội hoặc người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa) và cả ba trường hợp này đều không có đơn khiếu nại, tố cáo.

Dù vậy, các thành viên đoàn giám sát vẫn yêu cầu các cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên báo cáo rõ các trường hợp đình chỉ này vì “nhiều nơi áp dụng sai khoản 1 Điều 25 để tránh bồi thường oan”. Theo một thành viên đoàn giám sát, trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, nếu có sai phạm đều có trách nhiệm của VKS.

Áp dụng án treo chưa đúng

Đoàn giám sát cũng đặc biệt quan tâm đến tình hình áp dụng án treo của tòa án hai cấp ở Phú Yên. “Hiện nay ở cấp huyện, việc áp dụng án treo không đúng rất nhiều. Nhiều vụ xác định tình tiết giảm nhẹ sai quy định của pháp luật” – một thành viên đoàn giám sát nói.

Đại diện UBND tỉnh Phú Yên thừa nhận đây là vi phạm phổ biến của tòa án trong hoạt động xét xử ở tỉnh này. Những vi phạm phổ biến khác của tòa án như áp dụng sai tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; để quá thời hạn chuẩn bị xét xử theo quy định, có vụ quá hạn đến tám tháng, không phân công hội thẩm nhân dân; vi phạm trong nghị án…

Một thành viên đoàn giám sát lưu ý: “Trong xét xử, vụ nào chưa thống nhất thì các ngành tố tụng họp lại, bàn kỹ với nhau. Vụ nào không có tội thì nên tuyên vô tội để tránh xảy ra oan sai”.

Theo NTD