“Làm đĩ” lên kịch: Chất và đã!

Trong thời điểm khán giả Sài Gòn “bội thực” kịch kinh dị như hiện nay, vở kịch “Làm…” xuất hiện như một điểm sáng đáng ghi nhận.

Đã lâu lắm rồi sân khấu kịch Phú Nhuận nói riêng và kịch Sài Gòn nói chung mới có được một vở diễn chất và đã như thế. Nói chất bởi đây gần như là vở kịch chuyển thể một tác phẩm văn học giữ được nguyên vẹn cái hồn của nguyên tác mà không bị tiếng cười làm loãng đi.

Còn đã là vì cao trào của vở kịch đã được đẩy lên tới tận cùng để mỗi người xem đều có thể thấm thía tấn bi kịch mà các nhân vật phải chịu đựng. Bởi trong thời gian gần đây, thị trường kịch Sài Gòn đã tập trung khai thác quá nhiều kịch kinh dị để “hù doạ” hoặc chọt lét khán giả bằng những tình huống dễ dãi, hời hợt.

Dàn diễn viên đồng đều với diễn xuất rất tốt của vở “Làm…”

Được viết gần 80 năm trước trong thời buổi xã hội Việt Nam nửa Tây nửa Ta, tiểu thuyết Làm đĩ của Vũ Trọng Phụng lên sân khấu kịch vẫn vẹn nguyên tính thời sự như thuở nào.

Vẫn là những tên nhà giàu, quan chức đạo đức giả thao túng xã hội. Vẫn là bi kịch của những cô gái mất trinh tiết trước khi lập gia đình. Vẫn những bậc làm cha làm mẹ giấu giếm, bưng bít chuyện giới tính để những cô cậu bé bước vào tuổi dậy thì hoang mang đến lạc lối lúc nào không biết.

“Làm…” xoay quanh câu chuyện kể về việc vì lỡ làm “chuyện ấy” với anh họ trước khi bị ép lấy ông tham Kim, tiểu thư danh giá như Huyền (Ốc Thanh Vân) bị dồn đến bước đường cùng phải đi làm đĩ.

Từng khinh miệt đào Xuân, vợ lẽ của cha mình đến mức không coi bà là một con người nhưng cuối cùng cô lại phải nhờ đến đào Xuân chuộc ra khỏi lầu xanh và chữa khỏi bệnh giang mai. Trong lúc Huyền còn ngơ ngác không kịp hiểu thì hơn ai hết, đào Xuân đã chỉ ra cho Huyền thấy đâu là nguyên nhân đẩy cô đến thảm kịch này.

Gia đình của Huyền bị đảo lộn hoàn toàn

Cũng từng là một cô tú con nhà gia giáo nhưng chỉ vì “ăn cơm trước kẻng” và bị người yêu quất ngựa truy phong mà đào Xuân không được xã hội chấp nhận và tước đoạt quyền làm vợ, làm mẹ.

Sự tha hoá của Xuân, của Huyền cuối cùng cũng chỉ là hệ quả của một xã hội Âu hoá nửa Tây nửa Ta và một hệ tư tưởng khô cứng làm giết chết quyền được sống, quyền được yêu của người trẻ.

Bằng tài năng và sự tha thiết yêu thương con người, Vũ Trọng Phụng đã đi tìm đến tận cùng của sự thật, bản chất dẫn đến sự tha hoá nơi những người phụ nữ đáng thương như Huyền, Xuân.

Với ngòi bút sắc sảo, ông muốn giải phóng nhân vật của mình ra khỏi những bi kịch đau đớn ấy.Và NSND Hồng Vân bằng cái tâm và cái tài của mình đã làm sống dậy một câu chuyện cũ nhưng vẫn còn hôi hổi tính thời sự như một cách đánh thức một bộ phận người trẻ có nguy cơ lầm lỡ như Huyền.

Từ khi có đào Xuân xuất hiện…

Đạo diễn Hồng Vân đã khá táo bạo khi liên tiếp đưa nhiều cảnh nóng lên sân khấu. Đó là cảnh “làm tình” giữa Huyền và anh họ trong một đêm không cưỡng lại được sự tò mò của tuổi mới lớn, cảnh Huyền và chồng mơn trớn nhau trong phòng ngủ và những cảnh ôm ấp giữa Huyền với người tình là ông Tân.

Thế nhưng, những cảnh nóng này không phải dùng để câu khách mà nó đã giúp diễn tả khát khao xác thịt không thể thiếu trong một người phụ nữ “mơn mởn” như Huyền.

Diễn xuất táo bạo và tự nhiên của Ốc Thanh Vân cùng sự hỗ trợ rất hiệu quả của âm thanh, ánh sáng thẩm mỹ cao, những cảnh nóng không gợi lên sự dâm dục mà ở đó có sự đau đớn vì không lý giải nổi ham muốn của bản thân mình.

Điều đó, sau này nhà nghiên cứu Hữu Ngọc đã khẳng định rằng: “Cái dâm của Vũ Trọng Phụng trong tác phẩm này hiểu đúng nghĩa là điều tự nhiên của loài người. “ Cái dâm thuộc về quyền sinh lý học. Tình dục cần cho xác thịt, nó cũng như sự ăn uống!”.

Và thông qua những cảnh nóng, những khát khao xác thịt cũng như những cú trượt ngã của Huyền, Vũ Trọng Phụng đã hướng đến những người bậc làm cha làm mẹ rằng, thay vì bưng bít, nghiêm cấm, hãy giáo dục tình dục để tuổi trẻ khỏi sa ngã, nhất là khi văn minh phương Tây đang ảnh hưởng rất mạnh vào đời sống của chúng ta.

Đào Xuân và Huyền có chung một con đường duy nhất là làm đĩ vì lỡ… thất tiết

Với một kịch bản chắc tay của nhà biên kịch nổi tiếng Chu Thơm dưới sự dàn dựng công phu, kỹ lưỡng của NSND Hồng Vân và sự diễn xuất xuất sắc của Ốc Thanh Vân, Trịnh Kim Chi, Lan Phương, Minh Hoàng, Vân Anh…, “Làm…” đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người xem. Đây là một trong số những vở diễn mà khi xem đi bạn vẫn còn muốn xem lại vì ý nghĩa nhân văn sâu sắc của tác phẩm và sự hóa thân quá tuyệt vời của các diễn viên trẻ.

“Làm đĩ” phải đổi tên vì “phạm húy”

Làm đĩ được NSND Hồng Vân ấp ủ gần 10 năm nay nhưng vì chưa có một kịch bản vừa ý nên đến ngày 13/6/2102 mới chính thức trình làng. Tuy nhiên, khi được công diễn thì vở diễn lại đột ngột bị đổi tên thành “Làm…” Ông Nghiêm Xuân Sơn, con rể nhà văn Vũ Trọng Phụng bức xúc nói khi tên vở kịch không giữ nguyên đúng như tên tác phẩm văn học: “Đây là một sự coi thường, không tôn trọng tác phẩm cũng như nhà văn”.

NSND Hồng Vân cho rằng, ban đầu chị không hề có ý định thay tên của vở kịch. Do đây là kịch bản chuyển thể từ tác phẩm văn học nên các cấp quản lý chỉ thẩm định khi vở diễn đã dàn dựng xong. “Đúng vào thời điểm phúc khảo vở diễn, dư luận lại xôn xao vụ đường dây người mẫu bán dâm. Điều đó khiến cho cái tên Làm đĩ trở lên nhạy cảm và đã có một số ý kiến đề nghị đổi tên khác”. NSND Hồng Vân cho biết. Được biết, có nhiều phương án được nghĩ đến, như Gái bán hoa, Gái làng chơi… nhưng cuối cùng chính NSND Hồng Vân đã đổi tên tác phẩm là Làm…

Nói về việc đổi tên tác phẩm, nhà viết kịch Lê Chí Trung cho rằng: “Làm đĩ là một trong những tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Vũ Trọng Phụng. Tác phẩm được xuất bản nhiều lần và được đưa vào giảng dạy tại các trường đại học, phổ thông. Làm đĩ khi chuyển thể sang kịch bị đổi tên thành Làm… trở thành một cái tên ngô nghê, không có ý nghĩa gì cả. Đây là một sự lố bịch, xúc phạm đến tác giả và tác phẩm”.

Theo TTVN