Lái xe và những “canh bạc” mạo hiểm (P2)
Xe băng băng trong đêm, khách ngủ gần hết. “Chả ai quản tài xế không được lái xe quá 4 tiếng. Để chạy đêm không ngủ gật, nhiều tài còn chơi cả m.a t.úy” – Dũng Bi vừa ôm vô lăng vừa tiếp chuyện…
Có sức thì lái…
Ngay từ chiều, khi xuất bến Giáp Bát (Hà Nội), tôi đã thấy Dũng Bi vừa lái vừa điện thoại điểm mặt những xe đang cùng chạy trên tuyến để căn đường bắt khách. Chiếc Universe trị giá khoảng hơn 3 tỷ đồng đi như rùa bò chỉ để không sót bất cứ khách nào đứng vẫy trên đường. Cậu có vẻ vui khi liếc sang danh sách phụ xe cầm trên tay đã hơn 20 khách. “Thế là không móm rồi anh ạ” – Dũng tếu táo – “Đủ khách là em vọt để kịp giờ về bến”.
Chạy hơn 3 tiếng được khoảng 80km, xe vào nghỉ ăn tối. Dũng Bi không uống rượu. Tôi hơi ngạc nhiên. Bởi đi lại nhiều lần lên phía Bắc, ghé quán Doanh Doanh hay Đông 9, luật bất thành văn là chủ quán lo đồ ăn cho tài xế xe khách, lúc nào cũng có rượu bia nhâm nhi. Tất nhiên, là không nhiều nhưng cũng đủ để thêm buồn ngủ khi đêm xuống, đường vắng. Tôi bỗng chợt nhớ đến T. Đen, một tài xế khá nổi thời điểm 2010 trở về trước chạy xe County đi Tây Bắc. Chả cần ai thay ca, bác T cứ một mạch chạy từ Điện Biên xuống đến Hát Lót, Sơn La hết 6,7 tiếng lại vào quán làm cút rượu trắng, nghỉ chút lại quay đầu về Hà Nội.
Xe ngược dốc Cun, Dũng Bi tâm sự: “Đường từ đây lên đến Sơn La khá xấu, mùa mưa nhiều đoạn trơn trượt. Qua Thung Khe, Thung Muối, Đồng Bảng, Mộc Châu, Chiềng Đông… chỉ cần chủ quan là ăn đòn ngay”.
23h, xe dừng tăng nữa tại Mộc Châu. Nghỉ chốc lát, Dũng Bi lại ôm vô lăng dù vừa chạy quá 4 tiếng. Thấy tôi thắc mắc, cậu nói: “Em ngủ hai ngày ở Hà Nội, giờ chạy tẹt ga không vấn đề gì. Hơn nữa cũng chẳng có ai xem chạy mấy tiếng đâu mà anh. Đến cái thiết bị giám sát hành trình từ hồi lắp đến giờ cũng chả ai kiểm tra”. 2h sáng, đến TP Sơn La, Dũng mới dừng đổi lái cho tài phụ tên Trọng chạy tiếp 3 tiếng nữa đến TP Điện Biên. Suốt 12 tiếng, cũng có lúc đường vắng, tài xế phóng khá nhanh nhưng tôi chả hề nghe thấy một tiếng cảnh báo nào phát ra từ hộp đen. Qua 4 địa phương, Hà Nội, Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên, xe của Dũng cũng chả gặp sự kiểm tra, kiểm soát nào của các lực lượng chức năng.
Tạt vào quán mà các tài xế hay tụ tập chờ quay đầu xe về Hà Nội, tôi dè dặt hỏi thăm “món” giám sát tốc độ của hộp đen có gây áp lực gì với họ không. Tất cả ồ lên: “Trên đường quá nhiều biển báo, lúc chỉ được chạy 40, lúc 70 km/h, thiết bị nào đo kịp. Thường thì họ chỉ cài 1 tốc độ nào đó, vượt thì hộp đen phát ra tiếng cảnh báo. Mà nó kêu bíp bíp khó chịu lắm, chúng tôi toàn bịt đi cho khỏi bị nhức đầu”.
Khách lên xe nằm điều hòa mát lạnh, ai làm việc nấy, chẳng mấy người quan tâm tài xế có tuân thủ quy định về số giờ chạy xe hay không? Ảnh: Khánh Linh
Video đang HOT
Nhãn t.iền nguy cơ TNGT…
Thống kê của CSGT các tỉnh Sơn La, Điện Biên, năm 2012 và 5 tháng đầu năm 2013 cho thấy, đã có hàng chục vụ TNGT liên quan đến xe khách chạy đêm, 1/3 trong số đó gây c.hết người.
Trung tá Cao Thanh Bình, Đội trưởng Đội CSGT huyện Thuận Châu, Sơn La cho biết: “QL6 qua Thuận Châu dài 50km là đoạn đường đẹp nhất, xe từ Điện Biên sau khi xuống đèo Pha Đin thường tranh thủ chạy nhanh để tranh giành khách. Xe từ Hà Nội lên thấy đường đẹp, vắng nên hay chạy nhanh. Đường đẹp hóa ra lại hay tai nạn.”
Còn theo Thượng tá Bạc Cầm Dân, Phó trưởng Phòng CSGT tỉnh Điện Biên thì bên cạnh việc cạnh tranh giữa các nhà xe để kiếm khách, còn một điều đáng lo ngại nữa là chưa có giải pháp nào để quản lý được đội ngũ lái xe này ăn, ngủ, nghỉ và điều khiển phương tiện theo thời gian quy định. Trong khi đó đường đi chủ yếu đèo dốc, cong cua, xe đi đêm đường vắng, lái xe hay chủ quan.
Ông Tống Duy Kim, Phó giám đốc Sở GTVT tỉnh Điện Biên thừa nhận: “Các doanh nghiệp trên địa bàn lắp thiết bị GSHT chỉ mang tính hình thức và đại đa số đều không có bộ phận chuyên trách theo dõi hoạt động của các phương tiện một cách chặt chẽ để có chế tài, biện pháp xử lý kịp thời. Nhiều đơn vị vận tải chỉ có 3, 4 xe nên họ không bố trí bộ phận theo dõi ATGT hay làm công tác kiểm tra giám sát”.
Rõ ràng câu chuyện trên tuyến vận tải khách Hà Nội – Điện Biên là một minh chứng cho thấy để vận tải an toàn thì cơ quan quản lý phải tạo môi trường kinh doanh, cạnh tranh lành mạnh để các doanh nghiệp không phải tìm mọi giá để có lợi nhuận, kể cả việc bỏ qua những yêu cầu tối thiểu về an toàn. Bên cạnh đó, cơ chế giám sát phải rõ ràng, xử phạt vi phạm phải nghiêm minh. Ý thức của doanh nghiệp, của tài xế chỉ thay đổi khi họ phải chịu trách nhiệm, chịu hậu quả về chính những hành vi vi phạm của mình.
Ngay tại Công ty CP Xe khách Điện Biên, nơi có nhiều xe chạy đường dài nhất tỉnh (34 đầu xe) thì người được giao theo dõi thiết bị giám sát hành trình chỉ là cán bộ của phòng kế hoạch kiêm nhiệm. Thượng tá Bạc Cầm Dân trước đó cũng cho biết: “Cho đến nay chưa có một đợt phối hợp nào giữa lực lượng CSGT với Thanh tra hay đơn vị vận tải liên quan đến kiểm tra và xử lý lái xe vi phạm thông qua thiết bị giám sát hành trình(!?)”.
Theo 24h
Lái xe và những “canh bạc” mạo hiểm
Tại sao gần đây tai nạn xe khách xảy ra liên tục? Mỗi lần cướp đi nhiều sinh mạng oan uổng. Tất cả chỉ do một phút giây lơ đễnh, vô trách nhiệm của tài xế, hay đằng sau đó còn nhiều áp lực khác?
Phóng viên Báo Giao thông thâm nhập vào nhiều chuyến xe để lý giải câu chuyện này.
Kỳ 1: Những chuyến xe sinh tồn
Sở hữu xe t.iền tỷ, chở hàng trăm lượt khách mỗi ngày, nhưng chủ xe nơm nớp lo phá sản, tuy nhiên nỗi lo cơm áo gạo t.iền đẩy lùi nỗi sợ tai nạn lại phía sau. Những chuyến xe lao đi trong đêm, tăng tốc để "cướp" khách của xe khác là chuyện thường ngày ở huyện...
"Cả nhà mình trên xe"
Đó là tâm sự của chủ xe Lệ Sơn với chúng tôi trên hành trình từ Điện Biên về Hà Nội. Trên chiếc xe BKS 27B-000.91 mới cóng trị giá tới 4 tỷ đồng, anh Sơn không ngại dốc bầu tâm sự: "Do đầu tư cho xe chạy tuyến Mường Lay - Mỹ Đình quá lớn chưa thu hồi được vốn nên trên tuyến mới này, vợ chồng tôi chỉ dám góp 30% giá trị xe. Nhưng với từng ấy thì cả nhà mình đã chuyển lên xe, tới đây bỏ nốt nồi niêu, bếp vào cốp là hoàn chỉnh". Không giấu được sự lo lắng, vợ anh chia sẻ: "Tuyến mới mở, khách lèo tèo vài người. Chưa biết "sống, chết" ra sao. Toàn bộ giấy tờ nhà đã đem thế chấp để mua xe".
Còn Dũng Bi, một chủ xe thuộc thế hệ 8X nhưng đã có thâm niên lái xe 12 năm chạy tuyến Giáp Bát - Điện Biên thì làm một phép tính nhẩm: "Em vay ngân hàng 3 tỷ bằng sổ đỏ của bố vợ cho mượn, mỗi tháng lãi ngân hàng 35 triệu, cộng với t.iền dầu hơn 7 triệu/chuyến, t.iền lương lái phụ xe, chi phí hai đầu bến và các khoản linh tinh... tất tật ngót nghét 200 triệu/tháng. Chuyến nào có khách còn đỡ lo, "móm" vài chuyến là như ngồi trên đống lửa vì trên lý thuyết nhà có còn là của bố mẹ vợ nữa đâu".
Xe nhiều, khách vắng, các chủ xe lo nơm nớp không biết phá sản lúc nào Ảnh: Viết Huy
Tuy nhiên, 2 trường hợp trên vẫn còn may mắn hơn doanh nghiệp A.T tại Lai Châu. Khi trào lưu xe khách chạy đêm bắt đầu rộ, từ một chủ xưởng gara sửa chữa xe nằm ngay sát bến xe liên tỉnh, nhận thấy cơ hội làm ăn, ông chủ tên S đã mang tất cả đất đai, gia sản thế chấp vay ngân hàng để mua dàn xe, chạy chọt xin mở tuyến Lai Châu - Mỹ Đình với số vốn vay lên đến gần chục tỷ đồng. Do thiếu kinh nghiệm quản lý, không cạnh tranh nổi với các xe khác, sau gần 2 năm, ông S mất đất, mất nhà và nợ ngân hàng 3,4 tỷ chưa biết trả cách nào.
Chỉ riêng tại Điện Biên, hiện có 4 đơn vị vận tải khách đường dài với cả trăm đầu phương tiện, trong đó Công ty cổ phần vận tải ô tô Điện Biên có số xe lớn nhất với 34 xe chạy liên tỉnh. Ông Hà Xuân Mai - Trưởng phòng Kế hoạch, Công ty cổ phần xe khách Điện Biên cho biết: "Hiện đơn vị có hai hình thức góp vốn: 100% hoặc 30 -40% tùy theo điều kiện kinh tế của lái xe. Nếu góp 100% thì lái xe chỉ phải nộp phí quản lý, còn trường hợp góp vốn theo tỉ lệ thì mức khoán tùy góp vốn và nốt chạy xe". Thực tế có đến 70, 80% lượng phương tiện được vay vốn bằng sổ đỏ hoặc thế chấp ngay bằng phương tiện đang hoạt động.
Mối nguy khi cung vượt cầu
Tính ra có khoảng 1.100 chỗ cho một lượt từ Điện Biên đi Hà Nội, trong khi đó theo thống kê, bình quân lượng khách xuất bến mỗi ngày chỉ đạt từ 30 đến 40%. Cung vượt cầu quá rõ nhưng bến xe không có quyền điều tiết số lượng xe hoạt động", ông Nguyễn Công Thành - Bến trưởng Bến xe khách Điện Biên cho biết.
Ông Nguyễn Công Thành - Bến trưởng bến xe khách tỉnh Điện Biên cho chúng tôi biết mật độ xe khách đang quá dày trên địa bàn tỉnh. Chỉ riêng tuyến từ Điện Biên đi Hà Nội mỗi ngày có 32 xe đời mới từ 29 đến 43 chỗ xuất bến từ 16h đến 20h30'. Không chỉ đi Hà Nội mà mỗi ngày từ Điện Biên cũng có hơn chục lượt xe đi các tỉnh Thái Bình, Hưng Yên, Nghệ An, Thanh Hóa.
Chủ doanh nghiệp Xuân Long (Điện Biên) Nguyễn Đức Long cho biết: "Bình quân một chuyến xe giường nằm từ Điện Biên về Hà Nội và ngược lại mất từ 7 đến 8 triệu đồng t.iền dầu, cộng với chi phí ăn nghỉ, lương của lái phụ xe, t.iền bến bãi, phơi lệnh và hao mòn cũng suýt soát cả chục triệu. Với giá vé 350.000đ/người thì ít nhất mỗi lượt xe phải 15 khách đi thẳng, nhà xe mới tạm hòa". Chủ hãng nói thế, còn tài xế thì đơn giản chỉ chốt một câu: "Cung vượt cầu, không tranh cướp khách thì chỉ có c.hết đói".
Là lái xe nhiều năm chạy đường dài Hà Nội - Điện Biên, anh Phạm Anh Tuấn đã không chịu nổi áp lực cạnh tranh trên tuyến cũ, đành tham gia vào tuyến Điện Biên - Nghệ An là tuyến mới. Tuy nhiên, mọi thứ cũng chả sáng sủa hơn khi "Đất đai, nhà cửa mang cầm cố hết cho ngân hàng, vay hơn 2 tỷ để mua xe góp vốn với công ty cổ phần chạy tuyến mới, gần 2 năm trời chưa kịp bù lỗ thì nay, Sở GTVT lại cho đơn vị khác mở một tuyến mới chỉ cách bến đang hoạt động tại Nghệ An chưa đầy 20km và lộ trình đi gần như trùng nhau" - Anh Tuấn than "như vậy chỉ còn mỗi nước mất nhà thôi".
Ví dụ trên chỉ là một minh chứng cho chuyện bất cập hiện nay trong điều hành tuyến vận tải khách liên tỉnh dẫn đến việc mạnh ai nấy xin mở tuyến, nốt và hệ quả là cùng nhau... c.hết chùm.
Theo 24h
Tai nạn xe khách: Kiểm tra các trường lái Bộ trưởng Bộ GTVT yêu cầu kiểm tra những trung tâm đào tạo (trường lái), sát hạch, cấp GPLX có nhiều lái xe gây TNGT từ đầu năm 2013 đến nay và yêu cầu dừng hoạt động đối với những trung tâm không đạt điều kiện. Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải vừa ra Chỉ thị về việc triển khai các giải...
