Kỷ nguyên thương mại hóa du hành vũ trụ

Rạng sáng qua (22.5), tên lửa Falcon 9 của Hãng SpaceX (Mỹ) được phóng lên từ bãi phóng ở bang Florida (Mỹ), đưa 2 phi hành gia đầu tiên của Ả Rập Xê Út lên Trạm không gian quốc tế (ISS).

Giá vé không rẻ

Chuyến bay mang ký hiệu Ax-2 là chuyến bay tư nhân thứ hai của Công ty Axiom Space (Mỹ) lên ISS. Axiom Space đã thuê dịch vụ của SpaceX, gồm tên lửa đẩy và phi thuyền Crew Dragon, để đưa các phi hành gia lên ISS, theo Đài CBS.

Tên lửa đẩy Falcon 9 được phóng từ Trung tâm Vũ trụ Kennedy ở Florida vào chiều 21.5 (giờ địa phương), mang theo phi thuyền Crew Dragon có 4 người gồm chỉ huy Peggy Whitson, phi công John Shoffner cùng 2 phi hành gia do chính phủ Ả Rập Xê Út tài trợ là Ali Alqarni và Rayyanah Barnawi.

Người phụ nữ Ả Rập Xê Út đầu tiên bay vào vũ trụ

Khoảng 8 phút sau, tầng đẩy thứ nhất của tên lửa tách ra và quay trở về một bãi đáp trên bờ thành công. Tầng đẩy thứ hai của tên lửa tiếp tục hành trình và tách khỏi Crew Dragon khoảng 1 phút sau.

Phi thuyền dự kiến đỗ vào ISS trong 8 ngày trước khi quay về trái đất. Trong khoảng thời gian đó, phi hành đoàn sẽ thực hiện 20 dự án nghiên cứu với 14 dự án của các nhà khoa học Ả Rập Xê Út.

Nhóm 4 người lên trạm ISS trong chuyến bay thứ 2 do Công ty Axiom Space tổ chức. Ảnh Reuters

Theo quy định của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA), các sứ mệnh thám hiểm tư nhân tại ISS phải do một cựu phi hành gia chuyên nghiệp chỉ huy. Bà Whitson (63 tuổi) là phi hành gia của NASA đã về hưu và đang là giám đốc du hành vũ trụ có người của Axiom Space. Bà là phi hành gia kinh nghiệm nhất của Mỹ với 665 ngày trong không gian sau 3 nhiệm vụ trước đó. Ông Shoffner là doanh nhân về hưu, cựu phi công và là người đam mê nhảy dù. Ông đã trả một khoảng tiền không được tiết lộ để có ghế trên chuyến bay này. Trong khi đó, ông Alqarni là phi công quân đội Ả Rập Xê Út, còn bà Barnawi là nhà khoa học y sinh. Axiom Space và các hành khách phải trả cho NASA phí đào tạo và các dịch vụ khác trên ISS. Theo trang Spaceflight Now, giá vé không được tiết lộ nhưng tổng thanh tra NASA ước tính phải trả khoảng 55 triệu USD cho một chỗ trên phi thuyền của SpaceX để đưa phi hành gia của cơ quan này lên ISS. Chưa rõ mức chênh lệch so với các chuyến bay thương mại này là bao nhiêu.

Kỷ nguyên mới

Hồi tháng 4.2022, Axiom Space thực hiện chuyến thám hiểm tư nhân đầu tiên trên ISS, đưa 3 doanh nhân và một cựu phi hành gia ở trên trạm không gian trong 17 ngày. Trước đó, từng có 11 người trả tiền để lên ISS theo các sứ mệnh của chính phủ, đi bằng phi thuyền Soyuz của Nga, theo Spaceflight Now. Axiom Space dự kiến thực hiện chuyến bay tư nhân thứ ba lên ISS vào cuối năm nay, cũng bằng tên lửa của SpaceX. NASA dự kiến cấp phép cho hai chuyến du hành như vậy mỗi năm để khuyến khích khu vực tư nhân phát triển trên quỹ đạo gần trái đất. Sau vụ phóng hồi năm ngoái, Tổng giám đốc Axiom Space Michael Suffredini nói rằng các chuyến bay này mở ra kỷ nguyên mới trong lĩnh vực hàng không vũ trụ chở người tư nhân.

Trong tương lai gần, các chuyến du hành này sẽ là cách để những cá nhân hay chính phủ đủ khả năng tài chính có cơ hội tiếp cận ISS để nghiên cứu và tiếp cận cộng đồng. Chuyến đi của bà Barnawi, nữ phi hành gia đầu tiên của Ả Rập Xê Út, ngoài nhiệm vụ nghiên cứu khoa học còn đóng vai trò truyền cảm hứng cho trẻ em, thúc đẩy sự quan tâm trong lĩnh vực khoa học và công nghệ tại quốc gia giàu dầu mỏ ở vùng Vịnh.

Nga bất ngờ tỏ ý muốn rút khỏi trạm không gian ISS, NASA ngạc nhiên

Về phần Axiom Space, các sứ mệnh này sẽ giúp công ty tích lũy kinh nghiệm trước khi xây dựng trạm không gian riêng để cho các phi hành gia chính phủ, tư nhân thuê. NASA có kế hoạch cho ISS ngừng hoạt động vào khoảng năm 2030 và đưa phi hành gia sang các trạm không gian tư nhân. Do đó, cơ quan hàng không này đang khuyến khích các công ty phát triển chương trình không gian.

Ngoài Axiom Space, ít nhất 3 công ty khác của Mỹ cũng đang nghiên cứu phát triển các trạm không gian riêng, gồm Blue Origin, Nanoracks và Northrop Grumman. Tháng trước, Tổng giám đốc Cơ quan Vũ trụ liên bang Nga (Roscosmos) Yury Borisov báo cáo với Tổng thống Vladimir Putin rằng thiết kế sơ bộ của trạm không gian tương lai sẽ hoàn thiện trong mùa hè này. Các quan chức Nga trước đó nói phần đầu tiên của trạm không gian dự kiến được phóng lên từ cuối năm 2027, theo TASS. Trung Quốc hoàn tất trạm không gian Thiên Cung của nước này hồi tháng 11.2022, khi mô đun Mộng Thiên đáp vào hai mô đun chính là Thiên Hòa và Vấn Thiên được phóng lên trước đó.