Kỷ nguyên Thái Bình Dương chuyển động
Tháng 10/2011, trong bài xã luận trên tạp chí Foreign Policy, Ngoại trưởng Mỹ khi đó là Hillary Clinton nhìn nhận châu Á-Thái Bình Dương (châu Á-TBD) là động lực mới của thế giới với những cỗ máy kinh tế trọng yếu của nền kinh tế toàn cầu.
Hải quân Mỹ – Philippines diễn tập trên biển.
Do vậy, “đến lúc Mỹ giúp châu Á-TBD xây dựng các cấu trúc, thể chế như từng làm ở châu Âu sau Thế chiến II, cấu trúc đã và đang đem lại vô vàn lợi ích cho Mỹ”.
Không phải đến khi chủ thuyết “Kỷ nguyên Thái Bình Dương” được chính quyền Barack Obama nêu ra, vị thế địa-chính trị châu Á-TBD mới được đề cao. Lịch sử chứng minh, khi sức nặng kinh tế dịch chuyển, sức nặng chiến lược cũng dịch chuyển theo. Từ cuối thế kỷ 20, hàng loạt quốc gia Trung Á, Nam Á, Nam Mỹ, Bắc Mỹ không ngừng “biến hóa” để trở thành quốc gia thành viên.
Điển hình là Mỹ, quốc gia tự coi mình là một cường quốc châu Á-TBD sau khi chứng minh rằng, chiếc thuyền đầu tiên của nước này căng buồm tới Quảng Đông, Trung Quốc (TQ) từ năm 1783, sau Cách mạng Mỹ. Hiện nay, Ấn Độ cũng không giấu ý đồ “hướng Đông” để trở thành quốc gia thuộc khu vực này.
Theo những lập luận trên, số quốc gia góp mặt trong bản đồ châu Á-TBD ngày một đông đảo, với tổng dân số gần 4 tỷ người, chiếm hơn một nửa dân số thế giới, gồm những nước có diện tích lớn nhất thế giới (Nga, TQ, Mỹ), 3 cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới (Mỹ, TQ, Nhật Bản), 3 trong 5 ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ (Mỹ, Nga, TQ), 7 trong 10 cường quốc quân sự hàng đầu thế giới (Mỹ, Nga, TQ, Ấn Độ, Nhật Bản, Triều Tiên, Hàn Quốc).
Như vậy, châu Á-TBD trong kỷ nguyên này là hòa bình hay chiến tranh, ổn định phồn vinh hay rối ren nghèo đói… phụ thuộc vào diễn biến cục diện địa-chính trị, mà trong đó Mỹ và TQ nổi lên là hai cực chủ đạo. Theo chủ thuyết “Kỷ nguyên Thái Bình Dương”, Mỹ sẽ triệt thoái toàn bộ lực lượng ra khỏi Iraq và Afghanistan, tức là con đường duy trì thế mạnh toàn cầu của Washington không còn đi qua ngả Baghdad, Jerusalem, Tehran hay Kabul, mà chuyển qua các tuyến hàng hải hướng về châu Á-TBD, đối đầu trực diện cường quốc đang lên TQ.
Video đang HOT
Với tính chất trên, xung đột lợi ích giữa Mỹ-TQ trong “Kỷ nguyên Thái Bình Dương” ngoài đặc điểm tranh giành địa vị lãnh đạo, còn mang tính đối đầu trên biển và đất liền. Mức độ và quy mô đối địch Mỹ-TQ được nhận định không thua kém sự đối đầu Mỹ-Liên Xô thời Chiến tranh Lạnh.
Khủng hoảng bán đảo Triều Tiên đột nhiên bùng phát dữ dội sau nhiều năm im ắng (tháng 3/2013), kế đó TQ bất ngờ tuyên bố Vùng Nhận diện Phòng không (ADIZ) biển Hoa Đông (tháng 11/2013)… là những diễn biến bất thường ở châu Á-TBD, khiến người ta liên tưởng tới bước đà về một cuộc đối đầu Mỹ-TQ hiện tại và tương lai. Bởi lẽ, trước thời điểm bán đảo Triều Tiên căng thẳng, Washington đã không thể điều quân xuống châu Á-TBD do quan ngại phản ứng từ Bắc Kinh.
Khủng hoảng nổ ra, Mỹ lập tức triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa châu Á, tăng cường diễn tập quân sự với quy mô ngày càng lớn, liên tục đưa tàu sân bay, tàu chiến, máy bay n.ém b.om chiến lược áp sát biên giới TQ. Trong khi đó, với tuyên bố ADIZ, Bắc Kinh cho thấy họ sẵn sàng đưa ra các giải pháp đáp trả buộc Tokyo và Washington phải “tôn trọng”. Bằng chứng là, ngoài một số chuyến bay quân sự của Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc (đều nằm trong tầm quét của radar TQ), hàng chục hãng hàng không của nhiều quốc gia trong khu vực, kể cả Mỹ, đã phải đăng ký lịch bay trước khi qua ADIZ.
Năm 2011 được xem như dấu mốc, nhưng 2013 mới thực sự là khởi đầu của “Kỷ nguyên Thái Bình Dương”, khi cả Mỹ và TQ đã thực hiện những động thái đầu tiên theo các quy tắc riêng của mình nhằm chiếm lĩnh vị thế tại khu vực. 2014, khả năng xảy ra xung đột quân sự Mỹ-TQ kéo theo can dự của các bên liên quan là không cao. Tuy nhiên, như TS John Swenson-Wright, nhà nghiên cứu quan hệ quốc tế hàng đầu thế giới, từng nói: “Không ai muốn chiến tranh, nhưng đó cũng là những gì người ta nói đến cho tới trước năm 1914, thời điểm nổ ra Thế chiến I”.
Theo Tùng Dương
T.iền phong
Báo Trung Quốc kêu gọi trả đũa chuyến thăm đền của Thủ tướng Nhật
Trung Quốc phải có các biện pháp trả đũa quyết liệt sau chuyến thăm của Thủ tướng Nhật Shinzo Abe tới ngôi đền chiến tranh gây tranh cãi, truyền thông nhà nước Trung Quốc ngày 27/12 viết, phản ánh tâm lý oán giận âm ỉ của người Trung Quốc đối với người láng giềng.
Thủ tướng Nhật Shinzo Abe.
Trung Quốc đã thể hiện sự phản đối và triệu mời đại sứ Nhật tại Bắc Kinh hôm qua để bày tỏ "lời khiển trách mạnh mẽ" sau khi Thủ tướng Abe tới thăm đền chiến tranh Yasukuni vào sáng 26/12.
Đền Yasukuni thờ những người t.hiệt m.ạng trong chiến tranh, trong đó có vài quan chức cấp cao bị t.ử h.ình vì các tội ác chiến tranh sau Thế chiến II. Ngôi đền làm nhớ tới quá khứ quân phiệt của Nhật và là một nguyên nhân gây căng thẳng trong quan hệ giữa Nhật với Trung Quốc và các quốc gia châu Á khác.
"Mọi người đang trở nên mệt mỏi với sự lên án mạnh mẽ vô ích như vậy", một bài xã luận trên tờ Thời báo Hoàn cầu vốn có quan hệ mật thiết với đảng Cộng sản Trung Quốc, viết.
"Trung Quốc cần thực hiện các biện pháp đáp trả đũa thích hợp, thậm chí có thể hơi quyết liệt", nếu không sẽ bị xem là "con hổ giấy", Thời báo Hoàn cầu cảnh báo.
Tờ báo đề xuất rằng Trung Quốc có thể cấm các chính trị gia cấp cao và các quan chức khác của Nhật từng tới thăm đền Yasukuni đến Trung Quốc trong 5 năm.
Chuyến thăm của ông Abe là chuyến thăm đầu tiên của một đương kim thủ tướng Nhật tới đền Yasukuni kể từ năm 2006, và nó diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa 2 cường quốc châu Á gia tăng từ năm 2012 vì tranh chấp lãnh thổ.
Tờ báo cũng chỉ trích mạnh mẽ ông Abe, người muốn tăng cường quân đội Nhật Bản.
"Trong mắt Trung Quốc, ông Abe, cư xử như một tội phạm chính trị, giống những kẻ k.hủng b.ố và phát xít thường được nhìn thấy trong các danh sách đen", Thời báo Hoàn cầu viết.
Còn tờ China Daily thì gọi chuyến thăm là một "một sự xúc phạm quá đáng", làm đóng cầm cánh cửa đối thoại. "Ông Abe biết chuyến thăm là một sự xỉ nhục nhưng ông ấy không quan tâm", tờ báo viết.
Tờ báo cũng chỉ trích "thái độ đạo đức giả" và "những tiếng xấu" của ông Abe, trong đó việc "ông phủ nhận bản chất hung hăng của Nhật trong Thế chiến II và thiếu ăn năn đối với các tội lỗi lịch sử của Nhật bản".
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị gọi chuyến thăm của ông Abe là "hành động khiêu khích trắng trợn, đi ngược lại luật pháp quốc tế và trà đạp lên lương tâm của con người", tuyên bố của Bộ ngoại giao Trung Quốc ngày 26/12 viết.
Trung Quốc và Nhật Bản, nền kinh tế lớn thứ 2 và 3 thế giới, có các quan hệ thương mại quan trọng.
Nhưng tranh chấp lãnh thổ tại biển Hoa Đông quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đã khiến mối quan hệ ngoại giao giữa hai nước trở nên băng giá kể từ năm ngoái.
Theo Dantri
Thủ tướng Nhật Shinzo Abe tới thăm đền chiến tranh Yasukuni Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe sáng nay 26/12 đã đến thăm đền chiến tranh Yasukuni gây tranh cãi ở thủ đô Tokyo, trong một động thái chắc chắn sẽ làm gia tăng căng thẳng trong mối quan hệ vốn không êm thấm với Trung Quốc và Hàn Quốc. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Phát biểu trước báo giới, Thủ tướng Abe...
