Kỷ nguyên mới cho Syria và Trung Đông sau khi Mỹ rút quân
Sau khi Mỹ rút quân khỏi Syria, nhiều khả năng sẽ xuất hiện cục diện trật tự Syria hậu xung đột mềm mại hơn với các bên, kể cả Israel.
Với việc Lầu Năm Góc ban ra lệnh chính thức về việc rút quân khỏi Syria, một điều bất định lớn đã chấm dứt. Quyết định của Tổng thống Mỹ Trump đang được thực hiện. Công luận hiện dành sự chú ý cho việc Mỹ rút quân.
Sau một cuộc điện đàm vào tuần trước với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan, ông Trumpcho hay việc rút quân sẽ diễn ra từ từ nhưng được điều phối chặt chẽ.
Một xe chiến thuật của thủy quân lục chiến nằm trên con đường ở vùng nông thôn tỉnh Hasakeh, Syria, vào ngày 21/12/2018. Ảnh: AFP.
Hôm 24/12, Tổng thống Erdogan tiết lộ rằng một phái đoàn quân sự Mỹ sẽ thăm Thổ Nhĩ Kỳ để thảo luận chi tiết về vấn đề này. Cùng ngày, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu tuyên bố ở Ankara rằng ông sẽ sang Nga để “đán.h giá quá trình” quân đội Mỹ rút lui.Phía Thổ Nhĩ Kỳ cũng xác nhận điều này: Hai nhà lãnh đạo nhất trí bảo đảm điều phối giữa giới chức quân sự, ngoại giao và các quan chức khác của hai nước nhằm tránh một khoảng trống quyền lực có thể xuất hiện tại Syria.
Tránh tạo khoảng trống quyền lực
Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có các cuộc thảo luận với cả Mỹ và Nga. Trong khi đó, các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ đã tập trung ở biên giới với Syria và Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ cho hay, họ “có kế hoạch vào phía đông sông Euphrates càng sớm càng tốt”.
Ngoại trưởng Cavusoglu cho biết thêm, Thổ Nhĩ Kỳ “đang nỗ lực bảo đảm không xảy ra khoảng trống quyền lực sau khi Mỹ rút khỏi Syria trong bối cảnh các nhóm khủn.g b.ố rất mong muốn lấp đầy khoảng trống đó nếu có”.
Thực sự thì mọi việc không đơn giản như vậy. Lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ bị căng mỏng nếu họ chiếm toàn bộ dải đất nằm về phía đông Euphrates mà Mỹ đang rời bỏ – nơi này tương đương với khoảng 1/3 diện tích Syria.
Người Kurd và các bộ lạc Arab sẽ không hoan nghênh quân Thổ Nhĩ Kỳ vào đây chiếm đóng, trong khi các nhóm tàn dư khủn.g b.ố IS có thể muốn lợi dụng khoảng trống quyền lực do Mỹ tạo ra khi rút đi.
Chính quyền Syria cũng kiên định trong cam kết giành lại quyền kiểm soát tất cả các lãnh thổ của họ, đặc biệt là các khu vực phía đông Euphrates, nơi có nhiều mỏ dầu và nguồn nước của Syria.
Video đang HOT
Các mỏ dầu này cung cấp nguồn thu tài chính quan trọng cho Syria. Trước chiến tranh, Syria thường sản xuất tới 387.000 thùng dầu mỗi ngày, trong đó có tới 140.000 thùng được xuất khẩu. Phần lớn lượng dầu này là từ vùng phía đông.
Không ngoa khi nói rằng khu vực phía đông Euphrates hội tụ cả chính trị, an ninh và dầu mỏ, đòi hỏi cách xử lý phải hết sức khéo léo, nhạy bén. Thổ Nhĩ Kỳ không thể tự mình xử lý tình hình tại đây.
Tuy nhiên, Ngathì lại được kỳ vọng sẽ đóng vai trò chính yếu ở đây, với tư cách là người đàm phán, trọng tài và người đảm bảo. Ở đây có vài khả năng. Nga sẽ phải kiềm chế Thổ Nhĩ Kỳ trong việc đưa quân sâu vào lãnh thổ Syria. Đồng thời Nga phải nhượng bộ các mối quan ngại chính đáng của Thổ Nhĩ Kỳ về mặt an ninh trong việc tạo ra một vùng đệm dọc biên giới.
Như thế có nghĩa là, Nga sẽ phải dùng ảnh hưởng của mình với các chiến binh người Kurd để yêu cầu họ rời khỏi khu vực biên giới Thổ Nhĩ Kỳ-Syria, đồng thời phải hỗ trợ cho quá trình hòa giải giữa người Kurd và chính phủ Syria theo hướng đáp ứng việc đưa vùng phía đông Euphrates trở về dưới sự kiểm soát của Damascus.
Người Kurd đàm phán trong thế yếu
Cộng đồng người Kurd ở Syria sẽ đàm phán trong thế yếu. Tuy nhiên người Kurd có một điều tốt lành là họ có một đối tác trung gian quen thuộc – người Nga. Ngoài ra, người Kurd đã từ lâu có một mức độ chung sống hòa bình với các lực lượng chính phủ Syria ở miền bắc Syria trong suốt 7 năm nội chiến.
Rắc rối sẽ phát sinh nếu Thổ Nhĩ Kỳ cố gắng mang đến các chiến binh Syria đối lập mà họ huấn luyện với mục tiêu giúp lực lượng này định cư ở đông bắc Syria. Damascus sẽ không dung thứ hành động nào của Thổ Nhĩ Kỳ mà phía Syria xem là mưu toan mở rộng lãnh thổ hay hồi sinh các nhóm đối lập đã bị đán.h bại. Trong khi đó, người Kurd sẽ kháng cự bất cứ nỗ lực của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc “thực dân hóa” mảnh đất quê hương của họ.
Số phận long đong của dân tộc Kurd khi Mỹ rút quân khỏi Syria VOV.VN – Dân tộc Kurd bị xẻ làm 4 đã khát vọng độc lập trong hàng bao thập kỷ. Với việc Mỹ rút quân khỏi Syria, người Kurd ở đây lại mất đi một hy vọng.
Thế nhưng, tình hình có thể ổn định tính cực không mấy khó khăn nếu dịch chuyển thêm xuống phía nam, tới biên giới Syria-Iraq ở Al-Tanf, nơi Mỹ có một căn cứ quân sự và một khu vực an ninh rộng 50km2. Từ đây có thể mở lại con đường nối Syria với Iran thông qua Iraq.
Có một điều nghịch lý như sau: Mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ có vẻ là “bên thắng cuộc” nếu Mỹ rời khỏi Syria, nhưng trên thực tế, Thổ Nhĩ Kỳ lại ngày càng phụ thuộc vào sự giúp đỡ và thiện chí của Nga.
Trên thực tế, Damascus sẽ là bên chiến thắng chính sau khi Mỹ rút quân. Nỗ lực làm ổn định tình hình Syria đã trở nên dễ dàng hơn nhiều với việc hạ màn cuộc chiến ủy nhiệm ngầm giữa Mỹ và Nga ở Syria.
Tổng thống Trump đã đăng trên mạng xã hội Twitter thông tin nói rằng Saudi Arabia đã hứa hẹn tài trợ cho việc tái thiết Syria. Điều đó ngụ ý rằng Mỹ không còn cấm vận viện trợ cho Syria. Điều này cũng phù hợp với xu hướng “tái kết nạp” Syria trở lại thế giới Arab sau bao năm cô lập.
Thế ngoại giao mới của Syria
Hồi tháng 9 vừa qua, Ngoại trưởng Syria và người đồng cấp Bahrain đã ôm nhau bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York. Kể từ đó, các phái đoàn Arab đã lần lượt tới Damascus để chuẩn bị cho việc mở lại các cơ quan ngoại giao ở Syria. UAE đi đầu trong việc mở lại đại sứ quán của họ ở Damascus.
Một dấu hiệu tích cực nữa cho Syria là người đứng đầu ngành tình báo Syria, Ali Mamlouk, đã tới thăm chính thức Cairo theo lời mời của người đồng cấp Ai Cập Abbas Kamel. Mamlouk là một thành viên của giới thân cận của Tổng thống Syria Bashar Al-Assad. Tin tức cho hay, ông ta và Kamel đã thảo luận “các vấn đề chính trị, an ninh và chống khủn.g b.ố”.
Cuộc gặp của Mamlouk ở Cairo diễn ra chỉ một tuần sau khi Tổng thống Sudan Omar al-Bashir thăm Damascus. Chuyến thăm của ông Bashir là chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên của một lãnh đạo Arab tới Syria kể từ khi nội chiến Syria bùng nổ vào năm 2011.
Lãnh đạo Algeria cũng đang có kế hoạch thăm Tổng thống Assad…
Điểm nổi bật trong các sự kiện này là các đồng minh khu vực của Mỹ ở Trung Đông Hồi giáo đang khôi phục quan hệ với Syria, với tín hiệu “bật đèn xanh” từ Washington.
Nhiều khả năng Washington đang tính toán rằng nên khuyến khích chính thể tại Syria quay trở về với chính sách đa dạng truyền thông của họ thay vì phụ thuộc vào sự hậu thuẫn của Iran.
Israel chắc chắn đang theo dõi chặt chẽ tình hình. Việc thiết lập mối liên lạc chính thức giữa cơ quan tình báo Syria và Ai Cập hẳn phải là điều mà Israel quan tâm đặc biệt, vì ở đây có khả năng mở ra quan hệ mới giữa Israel và Syria. Nếu các xu hướng nói trên được duy trì thì sau cuộc bầu cử quốc hội Israel vào tháng 4/2019, nước này có thể có một hàng xóm Syria mới thân thiện hơn nhiều./.
Theo Trung Hiếu
VOV
Mỹ rút quân khỏi Syria: "Quyết định đúng nhưng sai thời điểm"
Quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc rút quân khỏi Syria đang gây nhiều tranh cãi khi các nghị sĩ Mỹ đồng loạt lên tiếng chỉ trích trong khi người đứng đầu Bộ Quốc phòng Mỹ cũng tuyên bố từ chức vì bất đồng quan điểm.
Tổng thống Mỹ Dnald Trump (Ảnh: Reuters)
Trong một động thái khá bất ngờ, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuần trước tuyên bố bắt đầu rút quân khỏi Syriasau 4 năm tham gia chiến dịch quân sự chống khủn.g b.ố ở đây. Trong khi vẫn còn nhiều tranh cãi về quyết định này, Reuters dẫn bình luận của giới chuyên gia cho rằng, đây là một quyết định đúng đắn nhưng sai cách, sai thời điểm và thậm chí có thể dẫn đến những hậu quả khó lường.
Quân đội Mỹ bắt đầu mở rộng hiện diện ở Trung Đông kể từ năm 2003. Trong đó, chiến dịch quân sự ở Iraq có thể coi là chiến dịch ngốn nhiều tiề.n của nhất trong lịch sử Mỹ. Kể từ năm 2008, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Barack Obama và hiện giờ đến lượt ông Donald Trump bắt đầu quyết định để quân đội Mỹ "rút chân" khỏi chiến trường này.
Ông Obama tuyên bố chuyển hướng chính sách với việc xoay trục sang châu Á, tập trung kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc. Chính quyền của ông Trump năm ngoái cũng tuyên bố tiếp tục mở rộng chính sách tái cân bằng này nhằm ưu tiên kiềm chế Nga và Trung Quốc.
Tuy nhiên, việc xoay trục không hề dễ dàng khi Mỹ đã dấn quá sâu vào vũng lầy Iraq, Syria và Afghanistan. Năm 2011, ông Obama lệnh rút hiện diện quân sự của Mỹ ở Iraq, song điều đó đồng nghĩa với việc Washington phải "bỏ rơi" các nhóm vũ trang dòng Sunni đã giúp quân đội Mỹ đán.h bại khủn.g b.ố al-Qaeda. Tàn dư của al-Qaeda sau đó đã tìm cách trỗi dậy ở Syria và dẫn đến sự ra đời của Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Lực lượng này đã chiếm quyền kiểm soát vùng lãnh thổ rộng lớn ở cả Iraq và Syria. Chính quyền của ông Obama khi đó quyết định bắt đầu chiến dịch can thiệp quân sự vào Syria, mở đầu bằng các cuộc không kích, sau đó là đưa lực lượng trên bộ đến Syria.
Quyết định đột ngột của ông Trump về việc rút quân khỏi Syria có thể phản tác dụng. (Ảnh: Reuters)
Hiện giờ, ông Trump muốn rút quân khỏi Syria, mong muốn này hoàn toàn những người tiề.n nhiệm, nhưng cách mà ông đưa ra quyết định có thể phản tác dụng. Yếu tố bất ngờ có thể là công cụ để loại bỏ đối thủ, nhưng quyết định này của ông Trump dường như chỉ khiến cho các đồng minh, đối tác của Mỹ lúng túng, hoang mang và ngờ vực.
Mỹ dẫn đầu một liên minh quân sự gồm hàng chục quốc gia với chung mục tiêu chống khủn.g b.ố ở Syrira, nhưng không một thành viên nào trong liên minh được tham vấn trước về quyết định rút quân của Washington. Một số nước láng giềng của Syria, đáng chú ý là Israel và Iraq, có thể sẽ bị tác động tiêu cực. Tuy nhiên, bị ảnh hưởng nhiều nhất và ngay lập tức chính là các đối tác của Mỹ hiện diện trong lãnh thổ Syria như lực lượng vũ trang người Kurd, lực lượng Dân chủ Syria (phe đối lập với chính phủ Syria).
Điều kiện tối thiểu để rút quân khỏi Syria gắn liền với uy tín và danh dự của Mỹ đó là phải hỗ trợ các đồng minh người Kurd đàm phán một thỏa thuận với chính quyền Syria (và với Thổ Nhĩ Kỳ) để họ có được cơ chế tự trị nhất định, cho phép họ tiếp tục bảo vệ cộng đồng của mình và chống khủn.g b.ố IS ở miền đông Syria. Ngược lại, bỏ rơi họ đối đầu với các thế lực khác sẽ là một thất bại nặng nề của Mỹ.
Một nạ.n nhâ.n khác hứng chịu hậu quả từ quyết định này chính là các cuộc hòa đàm ở Afghanistan. Giới chức Mỹ đang tiến hành các cuộc hòa đàm với lực lượng Taliban nhằm chấm dứt cuộc chiến ở Afghanistan. Tuy nhiên, quyết định rút quân đột ngột khỏi Syria và Afghanistan của ông Trump có thể khiến các cuộc hòa đàm đổ vỡ.
Minh Phương
Tổng hợp
Theo Dantri
Quyết định đúng đắn của ông Donald Trump Chính sách Syria của Mỹ vừa chứng kiến bước ngoặt với thông tin Tổng thống Donald Trump ra lệnh rút quân trọn vẹn và nhanh chóng. Lý do được ông chủ Nhà Trắng đưa ra là "chúng ta đã đán.h bại tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Syria". Ông Trump đã đúng khi nói về chiến thắng ở Syria....