Kỷ nguyên di động 2013, liệu Mozilla có thích ứng?

Vào ngày mùng 9 tháng 11 năm 2004, tổng trong khi thống Mỹ George W. Bush vẫn đang tận hưởng men say chiến thắng sau kỳ bầu cứ thành công thứ hai liên tiếp và game Halo 2 trên Xbox đạt doanh thu “khủng” 125 triệu USD vào ngày mở cửa đầu tiên thì hãng Mozilla Foundation quyết định cho ra mắt trình duyệt web của riêng mình phiên bản đầu tiên.

Trải qua chặng đường phát triển 8 năm, khởi nguồn từ “đống tro tàn” của Netscape và đi lên cùng với trình duyệt Mozilla Navigator, mục tiêu của Firefox rất đơn giản: lật đổ ngôi vị gần-như-độc-quyền của Internet Explorer.

Mục tiêu của Firefox là lật đổ ngôi vị độc quyền của Internet Explore

Firefox và sứ mệnh lịch sử

Thử thách đầu tiên của Mozilla và trình duyệt của mình phải trải qua đó chính là cái tên. Tháng 4 năm 2003, hãng quyết định lấy tên Phoenix đặt cho “con cưng” của mình nhưng cái tên đó không được chấp thuận do trùng tên với website của hãng Phoenix Technologies – một hãng phát triển trình duyệt ở thời điểm hiện tại. Ngay sau đó, Mozilla nghĩ tới cái tên “Firebird” và cũng gặp tình huống tương tự với Firebird database server. Cuối cùng, cái tên Firefox được chọn vì nó có điểm tương đồng với tên Firebird, tuy nhiên, Mozilla nhận thấy rằng có một công ty công nghệ ở Vương quốc Anh đã đăng ký bảo hộ độc quyền cái tên này. Sau nhiều lần trì hoãn và thương thảo, Mozilla đã kí kết thành công hợp đồng chuyển nhượng tên và Firefox đã trở thành cái tên chính thức dành cho trình duyệt của Mozilla Foundation như chúng ta thấy ngày nay.

Firefox từng được phát triển như một nhánh của mã nguồn mở Mozilla Suite – nền tảng hỗ trợ trình duyệt cho phép người sử dụng có thể thao tác ở bất cứ nơi đâu. Suite là một gói Internet được tích hợp đa nền dựa trên mã nguồn của Netscape Communicator. Nó bao gồm trình duyệt Navigator có sử dụng các tính năng giao tiếp Communicator (Mozilla Mail và Tin tức), IRC chat (ChatZilla) và công cụ phát triển trang web – Mozilla Composer. Bên cạnh đó, nó được thực hiện dựa trên ngôn ngữ đánh dấu giao diện người dùng XUL – công cụ cần thiết để mở rộng và nâng cấp Firefox.

Sau phiên bản Firefox 1.0, Mozilla tiếp tục cho ra mắt các phiên bản cập nhập mỗi năm một lần (hoặc nhiều hơn) cho tới năm 2011 khi “thằn lằn đỏ” quyết định đặt ra chỉ tiêu “thần tốc” 6 tuần/ phiên bản mới. Tính tới ngày 26 tháng 10 năm 2012, Firefox “đã lớn” cùng vời phiên bản 16.2.

Firefox phiên bản 1.0

Thông qua Firefox, Mozilla đặt ra mục tiêu tạo ra một cộng đồng mã nguồn mở dành cho nhà phát triển và khách hàng lựa chọn phương thức tương tác với web và Firefox đang cố gắng không ngừng để đạt được thành tựu trên.

Thật khó để có thể phủ nhận rằng “Cáo lửa” không phải là một phần thiết yếu trong quá trình phát triển của các trình duyệt. Trước khi Google Chrome hay Safari ra đời, mảnh đất trình duyệt gần như chỉ dành cho hai ông lớn IE và Firefox – 2 thái cực của thị trường Internet thế giới. Nếu như IE của Microsoft chỉ cho phép người dùng sử dụng hệ thống “đóng” với rất ít sự lựa chọn thì Firefox của Mozilla là một thế giới “mở” với vô số những lựa chọn và chính họ đã đã hình thành lên thị trường trình duyệt Web như chúng ta thấy ngày nay.

Firefox trong kỷ nguyên Mobile

Cuộc cách mạng thiết bị di động (Mobile Revolution) ngày nay đang đặt nặng áp lực lên vai các tập đoàn chuyên về mảng trình duyệt Web như Mozilla. Trong bối cảnh smartphone tràn ngập thị trường, khách hàng ít dành thời gian truy cập Internet thông qua PC hay laptop, thay vào đó, họ dần hướng tới phương thức lướt web thông qua thiết bị cầm tay như smartphone hay ipad. Đối với smartphone, chúng thường sử dụng các trình duyệt web mặc định của các ông lớn như Chrome của Google (dành cho Android) hay Mobile Safari của Apple. Các công ty phát triển thứ 3 có thâm niên trong “nghề” như Opera hay Dolphin cũng là một lựa chọn hợp lý đối với người sử dụng bởi sự đa dạng trong khoản tích hợp thiết bị di động (cả thiết bị dùng iOS lẫn Android).

Opera và Dolphin – trình duyệt của các công ty phát triển thứ 3

Khác với PC, smartphone bị hạn chế trong việc sử dụng các trình duyệt theo ý thích của người sử dụng và điều này gây khó khăn trong việc tìm ra phần mềm tương thích với điện thoại từ các ông lớn hay thậm chí các công ty phát triển phần mềm thứ 3. Nguyên nhân của hiện tượng trên là do người sử dụng PC có thế cài đặt bất cứ phần mềm hay trình duyệt nào họ thích và chúng chỉ là một trong nhiều phương thức truy cập Internet đối với họ. Trong khi đó, người sử dụng smartphone thường bị hạn chế trong các phần mềm tích hợp sẵn hoặc các phần mềm thỏa mãn yêu cầu nhất định của máy và trình duyệt web là phương thức gần như duy nhất giúp họ tương tác với thế giới ảo. Cụ thể, nếu bạn muốn tải và sử dụng các ứng dụng độc quyền của hãng sản xuất thông qua các cửa hàng trực tuyến như App Store của Apple hay Google Play của Android thì các trình duyệt mặc định của smartphone không thể là sự lựa chọn hoàn hảo cho bạn vì thời gian và dung lượng nó tiêu thụ không phải là ít. Trong khi đó, nếu bạn sử dụng Firefox trên chiếc PC của mình thì việc đó dễ dàng và tiện lợi hơn rất nhiều.

Đối với các hãng phát triển thứ 3, trình duyệt điện thoại có tầm quan trọng sống còn đối với “mảnh đất” ứng dụng bởi chúng hướng người sử dụng đến với các lựa chọn và các phần mềm như Opera, Dolphin, Skyfire hay Miren vẫn tạo được chỗ đứng trong lòng người sử dụng dù là khách hàng khó tính nhất.

Có thể, Mozilla đang có ý định hướng Firefox gia nhập vào hàng ngũ trình duyệt mobile dành cho Android. Tuy nhiên, các kế hoạch của họ không chỉ dừng lại ở mức cạnh tranh với trình duyệt của các công ty phát triển phần mềm thứ 3 tích hợp trên một số hệ điều hành nhất định, mà còn xa hơn nữa.

Firefox phấn đấu chen chân vào thị trường di dộng sau Android và iOS

Trong tương lai, “Cáo lửa” sẽ có HĐH của riêng mình trên nền tảng HTML5 và sẽ cho ra mắt thiết bị di động của riêng mình. Firefox OS sử dụng dự án mã nguồn mở Boot2Gecko và sẽ là một HĐH mobile tích hợp trình duyệt cho phép tối ưu hóa phương thức lướt web một cách hiệu quả nhất. Dự kiến, thiết bị tích hợp Firefox OS đầu tiên sẽ được trình làng vào năm 2013 và sẽ tập trung vào một số thị trường nước ngoài ở khu vực Mĩ Latinh. Chúng ta đã chứng kiến bước chuyển dịch của “Cáo lửa” trong thời đại máy tính, nhưng khi bước sang kỉ nguyên smartphone này, “Mozilla” sẽ làm gì để tiếp tục khẳng định vị thế của mình? Hãy cùng chờ xem.

Theo Genk