Kỳ án kéo dài 14 năm vẫn chưa có hồi kết
Mới đây, đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc (Đồng Nai) có chuyển đơn “kêu cứu” của công dân Quản Đắc Quý (Hoài Đức, Hà Nội) tới Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội để giám sát việc xét xử vụ án mà anh Quý bị truy tố. Đây là vụ án khi giải quyết có những dấu hiệu rất bất thường.
Anh Quý và Thúy đều kháng cáo kêu oan
Vi phạm nghiêm trọng quy định trả hồ sơ
Vụ án của bị cáo Quản Đắc Quý và Quản Đắc Thúy (cùng ở xã Vân Côn, huyện Hoài Đức) tính từ lúc khởi tố vụ án đến khi phiên tòa sơ thẩm xét xử kéo dài 14 năm, với 10 lần trả hồ sơ điều tra bổ sung, 4 lần Viện KSND huyện Hoài Đức ra cáo trạng.
Anh Quý và Thúy bị các cơ quan tiến hành tố tụng huyện Hoài Đức quy kết có hành vi gây thương tích cho anh Đỗ Đăng Của trong khi xô xát vì mẫu thuẫn đất đai. Tuy nhiên cả anh Thúy và Quý cũng như một số nhân chứng cho rằng không tham gia xô xát dẫn đến thương tích của anh Của.
Trong vụ án này, ngay từ đầu, Viện KSND huyện Hoài Đức đã chỉ ra những tình tiết mâu thuẫn, bất hợp lý trong việc xác định chứng cứ buộc tội cũng như xác định người phạm tội. Tuy nhiên cơ quan này lại vi phạm tố tụng nghiêm trọng khi trả hồ sơ điều tra bổ sung vượt quá số lần quy định. Điều 121 Bộ luật tố tụng hình sự (LTTHS) quy định Viện KS hoặc Tòa án chỉ được trả hồ sơ bổ sung không quá 2 lần.
Nghiên cứu về vụ án này, luật sư (LS) Nguyễn Hồng Bách, LS Nguyễn Văn Phương (cùng ở Đoàn luật sư TP.Hà Nội) cho hay, việc điều tra thực hiện không kịp thời, có biểu hiện cẩu thả. Thời điểm xảy ra xô xát từ ngày 19.7.2003, nhưng phải hơn một năm sau vào ngày 10.12.2004, Công an huyện Hoài Đức mới tiến hành khám nghiệm hiện trường. Tuy nhiên hiện trường dựng lại chỉ theo lời khai của bị hại, do đó biên bản hiện trường không đảm bảo được tính chính xác, khách quan.
Sau đó, mặc dù vụ được trả hồ sơ để điều tra bổ sung nhưng cơ quan điều tra đã không tiến hành thực nghiệm lại hiện trường một lần nào theo quy định của pháp luật. Một điểm bất thường nữa được LS Lương Quang Tuấn (Đoàn luật sư TP. Hà Nội) chỉ ra, đó là dao rựa, tuýp sắt được cho là công cụ để bị cáo Thúy và Quý dùng để phạm tội gây thương tích cho bị hại nhưng nó lại không được thu thập và bảo quản theo quy định của Bộ LTTHS.
Quyết định trưng cầu giám định lạ lùng
Trong các kết luận điều tra, cáo trạng của Viện KS đều dùng lời khai của bị hại và những nhân chứng có quan hệ họ hàng với bị hại để xác định hành vi của anh Thúy và Quý. Còn lời khai của phía bị cáo, của một số nhân chứng khác lại không được xem xét thấu đáo.
Video đang HOT
Điều đáng nói, chính những lời khai của bị hại và của các nhân chứng là người thân của bị hại lại bất nhất, mâu thuẫn nhau. Bị hại Đỗ Đăng Của ban đầu khai bị ông Quản Đắc Họp (bố của Quý và Thúy) c.hém, sau đó lại khai bị anh Quý c.hém, trong khi giữa bên có quan hệ họ hàng, không xa lạ gì nhau.
Một điểm bất thường nữa trong vụ án này là hai bản Quyết định trưng cầu giám định của Công an huyện Hoài Đức. Theo kết luận điều tra, ngày 27.10.2003, Công an huyện Hoài Đức nhận được báo cáo của Công an xã Vân Côn về việc chiều 19.7.2003, xuất phát từ tranh chấp đất đai giữa gia đình ông Đỗ Đăng Chuyên và Quản Đắc Họp dẫn đến xô xát, khiến ông Chuyên và anh Của (con ông Chuyên) phải đi cấp cứu. Qua xác minh thấy có dấu hiệu tội phạm, ngày 17.11.2003 Công an huyện Hoài Đức đã quyết định khởi tố vụ án.
Thế nhưng, điều lạ lùng là hai quyết định trưng cầu giám định của Công an huyện Hoài Đức lại được thực hiện lần lượt vào tháng 8 và tháng 9.2003. Như vậy quyết định giám định lại có trước khi công an huyện Hoài Đức tiếp nhận vụ việc. Theo LS Nguyễn Hồng Bách, kết luận giám định không được thực hiện theo quy định của Bộ LTTHS nên không thể sử dụng làm chứng cứ để giải quyết vụ án.
Vào cuối tháng 5.2017, sau 14 năm kể từ khi khởi tố, vụ án mới được TAND huyện Hoài Đức đưa ra xét xử sơ thẩm. Tại phiên tòa, 4 luật sư bào chữa cho bị cáo Quý và Thúy đã đề nghị HĐXX cho hoãn phiên tòa, để một là triệu tập đầy đủ các nhân chứng. Vì trong số 8 nhân chứng vắng mặt đó, có những nhân chứng là người thân của bị hại, có những lời khai mâu thuẫn trước đó cần được Tòa thẩm vấn để làm sáng tỏ sự thật khách quan của vụ án. Bên cạnh đó, đề nghi triệu tập giám định viên đã ký bản kết luận giám định kết luận Đỗ Đăng Của bị thương tích 34,16%, để làm rõ những điểm còn nghi ngờ.
Tuy nhiên đề nghị trên không được HĐXX chấp nhận, 4 luật sư bỏ ra về. Phiên tòa vẫn diễn ra, mặc dù bị cáo Quý và Thúy không nhận tội nhưng HĐXX cho rằng, có đủ căn cứ buộc tội họ nên vẫn ra bản án tuyên phạt Quản Đắc Quý 5 năm 6 tháng tù, Quản Đắc Thúy 5 năm tù, cùng về tội Cố ý gây thương tích hoặc tổn hại cho sức khỏe người khác. Sau phiên tòa cả bị cáo Quý và Thúy đều làm đơn kháng cáo bản án.
Theo cáo trạng khoảng 16 giờ ngày 19.7.2003, ông Đỗ Đăng Chuyên, Đỗ Đăng Của (con ông Chuyên) và Nguyễn Công Long (cháu ông Chuyên) tất cả cùng ở xã Vân Côn ra mảnh đất giáp Trạm bơm xã Vân Côn đào móng xây tường rào giáp với mảnh đất nhà ông Quản Đắc Họp. Cho rằng việc gia đình ông Chuyên đào móng lần sang đất gia đình mình nên anh Quản Đắc Thúy và Quản Đắc Quý (con ông Họp) không cho đào móng. Do phía ông Chuyên vẫn tiến hành làm nên anh Quý đã về gọi ông Quản Đắc Họp. Ông Họp cùng một số người thân trong gia đình chạy ra hiện trường. Ông Họp cầm theo con dao dựa vào đoạn gậy dài 0,5m. Đến nơi Quản Đắc Họp hô “thằng nào lằng nhằng thì c.hém c.hết”, sau đó ông Họp và anh Quý cầm dao dựa xô xát với ông Chuyên, còn anh Thúy cầm tuýp sắt đuổi đ.ánh anh Của. Khi đuổi đ.ánh anh Thúy đã dùng tuýp sắt vụt về phía đầu anh Của, anh này đỡ được nên trúng ngón tay trỏ. Còn anh Quý dùng đất ném anh Của làm anh Của bỏ chạy, anh Quý đuổi theo dùng dao dựa c.hém anh Của 2 nhát, trong đó một nhát trúng trán, một trúng cẳng tay khiến anh Của ngã xuống cống bên đường. Hậu quả anh Của bị thương tật tới hơn 34% sức khỏe. Hành vi của anh Quý và Thúy bị khởi tố, truy tố theo khoản 3 điều 104 tội Cố ý gây thương tích hoặc tổn hại cho sức khỏe người khác. Trong quá trình giải quyết vụ án, anh Quản Đắc Thúy và Quản Đắc Thúy liên tục kêu oan cho rằng mình không có tham gia đ.ánh ông Chuyên và anh Của. Việc anh Của bị thương là trong quá trình đuổi nhau bị ngã xuống mương.
Theo Danviet
Người bị oan sai phải làm đơn yêu cầu mới được xin lỗi?
"Khi còng tay, bắt người ta dẫn đi đều trước sự chứng kiến, giám sát của biết bao đồng nghiệp trong cơ quan, làng xóm láng giềng; vậy mà sau này khi người ta bị oan lại phải làm đơn yêu cầu mới được xin lỗi..." - đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ (Bắc Kạn) thẳng thắn trao đổi tại buổi thảo luận sáng 31/5.
Ông Nguyễn Khắc Định- Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội (Ảnh: Quochoi.vn)
Thảo luận tại hội trường Quốc hội sáng 31/5, ông Nguyễn Khắc Định - Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội - cho rằng để tránh tình trạng người bị thiệt hại cùng một lúc yêu cầu nhiều cơ quan giải quyết bồi thường, dự thảo Luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước (sửa đổi) đã bổ sung nguyên tắc người bị thiệt hại có quyền lựa chọn cơ chế giải quyết bồi thường phù hợp nhưng khi cơ quan giải quyết bồi thường đã thụ lý yêu cầu bồi thường thì người đó không được quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền khác giải quyết.
Về xác định cơ quan giải quyết bồi thường trong hoạt động tố tụng hình sự, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội thống nhất với quy định xác định cơ quan giải quyết bồi thường như dự thảo luật, theo nguyên tắc chung là cơ quan ra quyết định gây oan sau cùng chịu trách nhiệm bồi thường. Tuy vậy cũng có ý kiến của đại biểu Quốc hội và Bộ Công an đề nghị quy định trách nhiệm bồi thường thuộc về viện kiểm sát.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng trong hoạt động tố tụng hình sự, các trường hợp gây oan cho công dân thường liên quan đến trách nhiệm của nhiều người thi hành công vụ trong các cơ quan tiến hành tố tụng đã tham gia điều tra, truy tố, xét xử vụ án. Để giải quyết bồi thường cho người bị oan thì Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước hiện hành và dự thảo luật Chính phủ trình Quốc hội đều thống nhất nguyên tắc xác định cơ quan ra quyết định gây oan sau cùng sẽ chịu trách nhiệm thay mặt Nhà nước giải quyết bồi thường.
Tuy nhiên, trong thực tế, đặc biệt là trong các giai đoạn tiến hành tố tụng có những "điểm rơi" khó xác định một cách rành mạch cơ quan nào là cơ quan ra quyết định gây oan sau cùng. Qua tổng hợp, đa số ý kiến đề nghị giữ quy định về các nội dung này như dự thảo luật.
Ngoài ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận định, việc bổ sung quy định về tạm ứng kinh phí bồi thường là cần thiết để góp phần giảm bớt khó khăn trước mắt cho người bị thiệt hại. Quy định như vậy cũng không trái với quy định của Luật Ngân sách nhà nước.
"Để đảm bảo tính chặt chẽ, tránh gây thất thoát ngân sách nhà nước, dự thảo luật đã bổ sung quy định cụ thể những thiệt hại được tạm ứng. Theo đó chỉ tạm ứng đối với những thiệt hại về tinh thần và những thiệt hại có thể xác định được ngay mà không cần xác minh, đồng thời chỉnh lý quy định về mức tạm ứng không quá 50% thành không dưới 50% giá trị các thiệt hại"- ông Định nói.
Về trách nhiệm hoàn trả, dự thảo luật đã xác định rõ mức hoàn trả căn cứ vào yếu tố lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý của người thi hành công vụ. Mức hoàn trả cụ thể như dự thảo quy định đã được cân nhắc, tính toán trên cơ sở tổng kết thi hành Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước hiện hành, bảo đảm tính hợp lý, tính khả thi.
Trường hợp có nhiều người thi hành công vụ cùng gây thiệt hại thì mức hoàn trả của từng người cũng được xác định theo nguyên tắc như đối với trường hợp có một người thi hành công vụ gây thiệt hại nhưng tổng mức hoàn trả không vượt quá số t.iền Nhà nước đã bồi thường cho người bị thiệt hại.
Trước ý kiến đề nghị cân nhắc không quy định trách nhiệm hoàn trả trong trường hợp người thi hành công vụ có lỗi vô ý, ông Định cho biết dự thảo luật đã nêu rõ mức hoàn trả được xác định căn cứ vào mức độ lỗi của người thi hành công vụ và số t.iền Nhà nước đã bồi thường.
"Trong mọi trường hợp Nhà nước đã bồi thường, người thi hành công vụ nếu có lỗi đều có trách nhiệm hoàn trả. Hoàn cảnh kinh tế của người thi hành công vụ chỉ là một trong những điều kiện để xác định giảm mức hoàn trả chứ không phải là căn cứ để xác định trách nhiệm hoàn trả. Quy định về mức khấu trừ vào t.iền lương cũng được xác định trên nguyên tắc bảo đảm mức sống tối thiểu của người thi hành công vụ và gia đình của họ"- ông Định nhấn mạnh.
"Không để người dân xin mình mới phục vụ"
Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ - Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội - băn khoăn về quy định chỉ khi người bị oan có đơn yêu cầu thì cơ quan gây oan sai mới xin lỗi công khai.
Từng giữ chức Vụ trưởng Vụ Pháp chế VKSND Tối cao, bà Thuỷ khẳng định việc viện dẫn Điều 34 Bộ luật Dân sự để kết luận rằng người bị oan phải có đơn thì cơ quan gây ra oan sai mới xin lỗi, cải chính công khai là không phù hợp.
Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ phát biểu tại buổi thảo luận (Ảnh: Quochoi.vn)
"Khi còng tay, bắt người ta dẫn đi đều trước sự chứng kiến, giám sát của biết bao đồng nghiệp trong cơ quan, làng xóm láng giềng, mà sau này khi người ta bị oan lại phải làm đơn yêu cầu mới xin lỗi thì phải cân nhắc lại"- bà Thuỷ nói.
Nữ đại biểu tỉnh Bắc Kạn đề nghị trong mọi trường hợp khi có văn bản xác định bị oan thì cơ quan nhà nước phải chủ động tổ chức xin lỗi công khai và bồi thường cho họ, trừ trường hợp người bị oan có văn bản không cần phải xin lỗi.
Đồng tình, đại biểu Lưu Bình Nhưỡng - Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Các vấn đề xã hội - thẳng thắn: "Chúng ta đang xây dựng nhà nước văn minh, lịch sự, bình thường khi phạm lỗi với ai thì còn phải xin lỗi trước cơ mà. Không phải tất cả người dân đều hiểu được quyền của mình, đặc biệt người có trình độ văn hoá thấp. Chúng ta đang xây dựng nhà nước phục vụ, không để người dân xin mình mới phục vụ. Nhà nước phải thực hiện nghĩa vụ này một cách chủ động, thay vì bắt buộc người dân bị oan phải đi đòi hỏi mới xin lỗi".
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Chiến - Chủ nhiệm Đoàn luật sư Hà Nội - cho rằng phải có hai chủ thể là người trực tiếp gây oan sai và đại diện cơ quan gây ra oan sai cùng đứng ra xin lỗi người bị oan thì mới thoả đáng.
"Không thể gây ra oan sai nhưng ngày tổ chức xin lỗi thì người đó lại ở đâu đó, chỉ có người đại diện cơ quan gây ra oan sai đứng ra xin lỗi. Tôi cho rằng việc xin lỗi công khai thì phải có cá nhân người gây lỗi đứng ra xin lỗi người bị oan"- ông Chiến nêu quan điểm.
Không thành lập Quỹ bồi thường độc lập
Theo ông Nguyễn Khắc Định, một số ý kiến đề nghị thành lập Quỹ bồi thường độc lập, nguồn thu của quỹ được trích từ một phần t.iền xử lý vi phạm hành chính, t.iền do phạm tội mà có bị tịch thu, t.iền hoàn trả của người thi hành công vụ và một số nguồn thu hợp pháp khác. Tuy nhiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng việc thành lập quỹ sẽ dẫn tới phát sinh tổ chức bộ máy, không phù hợp với chủ trương tinh giản biên chế hiện nay.
Thế Kha
Theo Dantri
"Nhà nước phải chủ động xin lỗi người bị oan sai" "Chúng ta đang xây dựng một Nhà nước văn minh, một Nhà nước văn minh phải là một Nhà nước lịch sự. Bất kỳ ai phạm lỗi với một cá nhân nào đó, họ còn xin lỗi trước" - Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) phát biểu tranh luận tại phiên thảo luận về dự án Luật Trách nhiệm...
