Kon Tum: Vỡ quy hoạch vùng tưới, hạn càng thêm nặng
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng hạn càng thêm nặng ở Kon Tum chính là việc quy hoạch vùng tưới của các công trình thủy lợi bị phá vỡ.
Sản xuất nông nghiệp của tỉnh Kon Tum đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi khô hạn khốc liệt. Tính đến hết tháng 3, đã có hơn 3.000 ha cây trồng của địa phương này bị thiếu nước, mất trắng và giảm năng suất.
Thực tế cho thấy, có một nguyên nhân dẫn đến tình trạng hạn càng thêm nặng ở Kon Tum chính là việc quy hoạch vùng tưới của các công trình thủy lợi bị phá vỡ.
Đ.ập thủy lợi C19 ở vùng giáp ranh giữa 2 huyện Đắc Tô và Đắc Hà, tỉnh Kon Tum được thiết kế đảm bảo nước tưới cho 74ha cây trồng phía hạ du, trong đó diện tích cây cà phê 44ha còn lại là lúa nước. Thế nhưng hiện nay, công trình này đang phải cung cấp nước tưới cho 187ha cây trồng chủ yếu là cà phê và hồ tiêu vượt so với thiết kế tới hơn 250%.
Hồ thủy lợi C19 cạn nước vì phải gánh diện tích cây trồng ngoài quy hoạch vùng tưới.
Ông Lê Khắc Tiến, Phụ trách Trạm Thủy nông huyện Đắc Tô cho biết, nguyên nhân khiến quy hoạch vùng tưới của đ.ập thủy lợi C19 bị phá vỡ do người dân liên tục mở rộng diện tích. Đây cũng là lý do khiến công trình thủy lợi này năm nào cũng sớm cạn kiệt nước.
Ông Tiến nói: “Hiện tại mực nước dưới mực nước c.hết. Nếu nắng hạn kéo dài trong hai tuần nữa, nhu cầu dùng nước của cây cà phê, hồ tiêu tăng dân sẽ tưới đợt 5 thì nước hồ sẽ cạn kiệt không đủ để cung cấp cho trên 180ha người dân đang sản xuất. Nếu mà nắng hạn kéo dài đến hết tháng 4 khả năng diện tích cà phê trồng mới rồi hồ tiêu sẽ c.hết. Cây cà phê cũ ảnh hưởng đến năng suất cũng như là vườn cây”.
Điều đáng lo ngại là trong khi quy hoạch vùng tưới của phần lớn các hồ đ.ập thủy lợi ở Kon Tum đã bị phá vỡ, nguồn nước vào mùa khô luôn trong tình trạng khan hiếm thì việc tự phát mở rộng diện tích, tự phát chuyển đổi cây trồng của người dân vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.
Video đang HOT
Tại huyện Đắc Tô, ngay giữa đỉnh điểm khô hạn, tình trạng chặt phá cao su để chuyển sang trồng cà phê, hồ tiêu (hai loại cây trồng tốn rất nhiều nước tưới) đang diễn ra khá rầm rộ. Anh Nguyễn Anh Quyết, nhà ở thôn 8, xã Diên Bình cho biết: “Cao su mấy năm nay hạ giá quá bắt buộc dân phải phá chuyển đổi cây cà phê hay là tiêu chứ bây giờ bu vào cao su giá nó thấp quá. Dân mình đây cứ theo phong trào còn nước non tới đâu hay tới đó. Tưới được đợt nào hay được đợt đó”.
Kiểu sản xuất theo “phong trào”, “làm tới đâu biết tới đó” của nhiều nông dân Kon Tum không chỉ phá vỡ quy hoạch vùng tưới, đẩy các công trình thủy lợi đứng trước tình huống phải chia sẻ nguồn nước mà còn gây ra cảnh “c.hết chùm” trong đó có chính họ.
Bà Trương Thị Tự, thôn 5, xã Diên Bình, huyện Đắc Tô năm ngoái chuyển đổi 2 ha cao su sang trồng cà phê từ Tết Nguyên đán tới nay đã 20 lần bơm tưới và hiện đang không còn nước để bơm cho biết:
Băng: “Hồi trước làm cao su chứ đâu làm cà phê đâu. Thấy nước đ.ập nó nhiều trồng thôi chứ. Biết kiểu nước không có thế này không trồng đâu. Giờ trồng nên mới biết”
Đến nay hầu hết các huyện, thành phố của tỉnh Kon Tum chưa có quy hoạch chi tiết cho từng loại cây trồng ở từng khu vực nên việc người dân mở rộng diện tích hay chuyển đổi cây trồng ngành chức năng không thể can thiệp. Biện pháp quản lý duy nhất đến thời điểm này vẫn chỉ là tuyên truyền và vận động.
Người dân đang tiếp tục phá bỏ cao su để trồng cà phê, hồ tiêu và sử dụng nước lãng phí.
Trước việc người dân phá vỡ quy hoạch vùng tưới dẫn đến hạn càng thêm nặng, về phía đơn vị chủ quản công trình thủy lợi, ông Trương Hồng Sơn, Phó trưởng Phòng kỹ thuật quản lý công trình- Ban quản lý khai thác các công trình thủy lợi tỉnh Kon Tum cho biết: “Chúng tôi cũng đã đề nghị chính quyền địa phương cố gắng quy hoạch lại và làm sao xác định lại diện tích tưới của từng công trình, đồng thời có những biện pháp chuyển đổi cơ cấu cây trồng sao cho phù hợp với năng lực tưới của công trình chứ đừng để tình trạng khi trồng xong thiếu nước tưới. Như hiện nay đã thấy phổ biến rất căng thẳng về nước tưới”.
Nông nghiệp Kon Tum đang phải hứng chịu đại hạn lịch sử với diện tích cây trồng thiệt hại tăng lên từng ngày. Đáng chú ý là thiệt hại chủ yếu xảy ra ở diện tích người dân tự phát mở rộng và chuyển đổi nằm ngoài quy hoạch vùng tưới của các công trình thủy lợi. Bởi vậy về lâu dài, để chống hạn hiệu quả, đây là điều cần phải được chính quyền và ngành chức năng địa phương lưu ý.
Khoa Điềm
Theo_VOV
Kon Tum với nỗi lo thiếu khả năng chống hạn
Mùa mưa năm nay ở Kon Tum kết thúc sớm, lượng nước của các hồ đ.ập thủy lợi thiếu hụt trầm trọng.
Điều đáng nói hơn là khả năng trữ nước của các hồ ở tỉnh ngày càng hạn chế, diện tích cây trồng tự phát mỗi năm lại tăng mạnh, nên việc phòng-chống hạn cho cây trồng vật nuôi ở địa phương trong mùa khô năm nay càng gặp nhiều khó khăn.
Hồ Đắc Yên cuối mùa mưa vẫn cạn khô.
Liên tục nhiều năm gần đây đ.ập Cà Tiên ở xã Đoàn Kết, thành phố Kon Tum cạn kiệt nước vào mùa khô. Nguyên nhân là nguồn sinh thủy ở khu vực quanh lòng hồ không còn. Việc người dân tàn phá những thảm thực vật cuối cùng lấy đất canh tác còn khiến lòng hồ bị bồi lắng trầm trọng. Mặc dù ngành thủy lợi địa phương đã nhiều lần tổ chức nạo vét, thân đ.ập được nâng cao song không chống chọi nổi với tốc độ xói lở của đất phía thượng nguồn. Hậu quả là gần 20ha đất trồng lúa của người dân thôn 7, xã Đoàn Kết vụ Đông Xuân năm nay rồi lại phải bỏ hoang vì không có nước để canh tác.
Ông Phan Hùng, một người dân địa phương cho biết: "Do hai bên không trồng được cây lâu năm, toàn bộ là cây ngắn hạn cứ cày lấp, cày bừa nên nó đổ đất xuống lòng hồ nó bị lấp. Vụ Xuân thường thường làm không đủ nước nó bị nắng hạn. Thiệt hại rất nhiều, thu nhập không có để đảm bảo cho đời sống của gia đình cũng rất là khó khăn".
Toàn tỉnh Kon Tum hiện có trên 500 hồ chứa, đ.ập dâng đều có chung một đặc điểm, đó là diện tích rừng và thảm thực vật phía thượng lưu không còn. Bởi vậy khả năng chống bồi lắng, bảo toàn dung tích rất hạn chế. Ngoài ra, diện tích cây trồng tăng tự phát không theo quy hoạch và công trình thủy lợi phải chia sẻ nguồn nước cho nhiều mục đích khác nhau, như nuôi trồng thủy sản, nước sinh hoạt cũng đang hạn chế khả năng chống hạn cho cây trồng trong mùa khô.
Ông A Vượng, Bí thư Huyện ủy Đắc Hà, địa phương có hồ chứa Đắc Uy lớn nhất tỉnh Kon Tum, dung tích gần 30 triệu m3 nước phục vụ tưới cho hàng nghìn ha cà phê, lúa nước nay phải gánh thêm một nhà máy nước có công suất 4.200m3 ngày đêm lo lắng: "Vài năm gần đây do biến đổi khí hậu nguồn nước nhất là năm 2015 khô hạn. Sợ là nếu mà cứ như thế này, rồi cây công nghiệp bà con trồng tự phát càng ngày diện tích càng nhiều sợ không đảm bảo nguồn nước tưới. Bên cạnh đó huyện có xây dựng nhà máy nước để phục vụ cho dân thị trấn Đắc Hà với một số hộ dân các xã lân cận mà giờ cả nước sinh hoạt, cả nước phục vụ sản xuất sợ sau này sẽ thiếu".
Diện tích cây công nghiệp phát triển tự phát phía thượng lưu là gánh nặng cho các hồ đ.ập.
Một áp lực nữa đối với các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Kon Tum trong mùa khô năm nay là phải chia sẻ nước với cả thượng nguồn. Ông Trương Hồng Sơn, Trưởng Phòng kỹ thuật quản lý công trình- Ban quản lý khai thác các công trình thủy lợi tỉnh Kon Tum cho biết, các hồ đ.ập chỉ được thiết kế để cung cấp nước cho vùng hạ du, nhưng do người dân liên tục mở rộng diện tích cây công nghiệp phía thượng lưu, sử dụng các loại máy bơm hiện đại có công suất lớn để bơm tưới, nên công tác quản lý nguồn nước của ngành thủy lợi để tưới cho diện tích trong quy hoạch mùa khô năm nay sẽ rất khó khăn: "Chắc chắn nó sẽ gây áp lực rất lớn đối với công trình thủy lợi. Người ta điều tiết theo diện tích mà thiết kế ở vùng hạ du đ.ập thôi chứ không thiết kế để tưới cho vùng ven hồ, thậm chí còn vượt qua vài đồi ven hồ để tưới cho các vùng xa nữa. Khi tính toán thiết kế không ai tính toán được mà sửa chữa nâng cấp sau này cũng không tính toán được luôn".
Trong khi các hồ đ.ập thủy lợi trên địa bàn tỉnh Kon Tum khả năng trữ nước ngày càng hạn chế thì năm nay mùa mưa lại kết thúc sớm, lượng mưa thiếu hụt từ 20 đến 60%.
Theo nhận định của ngành nông nghiệp địa phương, tình trạng cạn kiệt nguồn nước gần như đã chắc chắn xảy ra bắt đầu vào khoảng tháng 2 năm sau./.
Khoa Điềm
Theo_VOV
Hiệu quả từ chủ động chuyển đổi cây trồng chống hạn Do chủ động chuyển đổi sang cây trồng cạn, nên dù hạn gay gắt như hiện nay, sản xuất nông nghiệp ở tỉnh Tây Ninh vẫn tương đối ổn định. Thời gian gần đây, nhiều hộ dân trên địa bàn tỉnh Tây Ninh đã chủ động chuyển đổi diện tích lúa không hiệu quả sang trồng các loại cây ngắn ngày, cây trồng...
