Kobani – t.iền tuyến chống Nhà nước Hồi giáo

Nếu thị trấn Kobani của Syria rơi vào tay phiến quân Hồi giáo, nó sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng về mặt địa lý, nhân đạo và chính trị.

Khỏi lửa bốc lên sau một cuộc không kích của Mỹ và đồng minh tại Kobani, Syria. Ảnh: Reuters

Tâm điểm mới nhất trong cuộc chiến chống IS là Kobani, thị trấn nằm sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ của Syria, nơi các chiến binh của nhóm cực đoan giao chiến với lực lượng người Kurd kể từ giữa tháng 9. Tony Blinken, phó cố vấn an ninh quốc gia Mỹ đã xác nhận IS đang kiểm soát 40% thị trấn này. Tầm quan trọng của Kobani có thể được diễn giải qua các yếu tố về địa lý, nhân đạo vào chính trị.

Về mặt địa lý, nếu Kobani rơi vào tay IS, chúng sẽ kiểm soát một vùng rộng lớn tại biên giới Syria và Thổ Nhĩ Kỳ, đưa IS tiến một bước gần hơn đến việc thành lập một “nhà nước”, giống như tên gọi của nhóm này. Theo Joshua Keating, cây bút của tạp chí Slate, nếu IS chiếm được Kobani, chúng có thể thiết lập một hành lang liên kết với thành trì của chúng ở Raqqua, đông Syria và Aleppo, phía tây nước này. Aleppo, thành phố lớn nhất của Syria, có thể là chiến trường quan trọng nhất với IS. Đây là thành trì cuối cùng của phiến quân Syria, lực lượng đối nghịch với IS. Tuy nhiên, nhóm vũ trang này đã bị quân chính phủ và IS vây hãm trong nhiều tháng.

Về mặt nhân đạo, khi nằm dưới quyền kiểm soát của người Kurd, Kobani trở thành một nơi trú ẩn tương đối ổn định cho người dân trốn chạy các cuộc giao tranh ở những khu vực khác tại Syria. Tuy nhiên, theo Reuters, cuộc tấn công vào Kobani được cho là đã khiến khoảng 200.000 người rời bỏ khu vực trong vòng ba tuần qua. Sẽ càng có nhiều người di tản hơn trong những ngày tới. Ông Staffan de Mistura, phái viên Liên Hợp Quốc tại Syria cũng cảnh báo ít nhất 500 dân thường mắc kẹt tại thị trấn này có thể bị “t.hảm s.át” nếu nó rơi vào tay IS.

Ngoài gây ra thảm kịch nhân đạo, khủng hoảng tại Kobani cũng có ý nghĩa lớn về chính trị đối với Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy là nước có biên giới tiếp giáp Syria, Ankara vẫn từ chối tham gia liên minh quân sự chống IS. Người Kurd đã tổ chức các cuộc biểu tình tại ít nhất 6 thành phố ở nước này. Họ lên án Ankara đang làm ngơ trước mối đe dọa IS. Theo The Independent, sự sụp đổ của Kobani có thể đ.ánh dấu một sự r.ạn n.ứt không thể cứu vãn giữa Ankara và người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ, Syria và Iraq.

Thổ Nhĩ Kỳ là nước công khai phản đối chính quyền của Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Nước này đã kêu gọi tiến hành không kích chống lại lực lượng của ông Assad, và thiết lập một khu vực cấm bay ở bắc Syria. Hai động thái này đều không được Washington hưởng ứng. Vì vậy, ngay cả khi can thiệp quân sự tại Syria, Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ có chính sách riêng, thay vì phối hợp với liên minh do Mỹ dẫn đầu.

Kobani có thể bị IS lợi dụng để thiết lập hành lang liên kết Raqqa và Aleppo. Đồ họa:Morning Mail

Theo Reuters, sự sụp đổ của Kobani cũng sẽ được coi như một dấu hiệu báo trước sự thất bại của không lực Mỹ trong việc ngăn chặn bước tiến của IS.

Các quan chức Mỹ thừa nhận IS có thể nắm quyền kiểm soát toàn bộ thị trấn trong vài ngày tới. Nếu điều này trở thành sự thật, nhóm cực đoan có thể khoe khoang rằng chúng đã trụ vững trước không lực của Mỹ và đồng minh. Liên minh do Mỹ dẫn đầu đã tiến hành 50 cuộc không kích vào vị trí chiến đấu của IS xung quanh thị trấn, hầu hết các đợt tấn công này được thực hiện trong 4 ngày vừa qua.

Các nhà phân tích cũng nhận định rằng, IS có thể thừa thắng xông lên, triển khai hàng nghìn chiến binh đến đ.ánh chiếm những khu vực khác ở Syria và Iraq.

Đồng thời, nhiều người sẽ đặt ra nghi ngờ về sức mạnh của liên minh quốc tế chống IS và cam kết không điều động bộ binh Mỹ tham chiến của Tổng thống Barack Obama.

“Đ.ánh giá toàn bộ liên minh dựa trên một thị trấn ở miền bắc Syria không thật sự hợp lý”, Shashank Joshi, Viện Nghiên cứu An ninh Quốc phòng Hoàng gia Anh, nhận định. “Nhưng tôi nghĩ rằng nó sẽ làm giảm niềm tin của công chúng vào liên minh. Nhiều người sẽ nghi ngờ liệu Mỹ có đủ sức t.iêu d.iệt nhóm này”, ông nói tiếp.

Chiến thắng tại Kobani cũng sẽ là chiêu bài tuyên truyền có giá trị cho IS. Nhóm này đã chứng tỏ chúng rất thành thạo trong việc ghi lại cảnh các chiến binh chiến đấu. Trong khi đó, Mỹ chỉ có thể đưa ra những hình ảnh mờ nhạt khi các quả bom và tên lửa làm nổ tung những mục tiêu thường không thể xác định trên mặt đất.

Theo Jeff White, Viện Washington về Chính sách Cận Đông, IS sẽ “tuyên bố chúng có thể ung dung ghi lại cảnh chiến đấu ngay khi phải hứng chịu cuộc không kích của Mỹ và đồng minh. Những kẻ ủng hộ nhóm sẽ càng “phấn chấn”, và ngược lại, đối thủ của chúng sẽ chùn lòng.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ cho rằng việc quá chú trọng vào một thị trấn sẽ làm công chúng hiểu sai chiến dịch không kích do nước này dẫn đầu. Đây là cuộc chiến cần mất nhiều thời gian để hoàn tất, đồng thời còn phần lớn dựa vào những phiến quân Syria do Washington huấn luyện và trang bị, cũng như lực lượng an ninh Iraq được Mỹ hậu thuẫn.

“Chỉ đ.ánh giá khả năng quân sự bằng Kobani sẽ dẫn đến sự hiểu lầm cơ bản các yếu tố trong chiến lược của chúng tôi, và các hạn chế khi tiến hành nó”, một quan chức Mỹ giấu tên nói.

Giới chức Mỹ cùng các nhà phân tích quốc phòng còn chỉ ra rằng, để đ.ánh chiếm Kobani, IS phải để lộ những thiết bị quân sự của nhóm. Chúng sẽ dễ dàng là mục tiêu tấn công của các chiến đấu cơ từ Mỹ và đồng minh.

“Chúng dường như rất muốn chiếm Kobani”, một quan chức Mỹ nói, “nhưng chúng đang phải trả một cái giá rất đắt”.

Phương Vũ

Theo Dantri