Kinh tế Saudi Arabia lao đao vì giá dầu giảm, dịch bệnh hoành hành

Từng nổi tiếng là nơi miễn thuế, Saudi Arabia gần đây bỗng tuyên bố tăng gấp ba thuế giá trị gia tăng (VAT) từ 5% lên 15%.

Giá dầu giảm đã ảnh hưởng đến kinh tế Saudi Arabia. Ảnh: BBC

Đài BBC (Anh) cho biết động thái này diễn ra khi giá dầu thế giới giảm mạnh, khiến thu nhập công của Chính phủ Saudi Arabia sụt 22% và các dự án phải hoãn lại.

Công ty dầu mỏ Saudi Aramco có lợi nhuận ròng giảm 25% trong quý đầu năm 2020, phần lớn do giá dầu thô giảm. Nhà phân tích Michael Stephens nói: “Kinh tế Saudi Arabia đang ở giai đoạn tồi tệ và sẽ mất thời gian để hồi phục về trạng thái bình thường”.

Dịch COVID-19 đã tác động không nhỏ tới nền kinh tế Saudi Arabia vốn phụ thuộc vào hàng triệu người lao động từ châu Á. Niềm tin đầu tư quốc tế vào Saudi Arabia đã giảm sau khi xảy ra vụ nhà báo Jamal Khashoggi bị sát hại trong lãnh sự quán nước này ở Thổ Nhĩ Kỳ năm 2018.

Không những vậy, tình trạng dân thường tử vong do các cuộc không kích liên quân do Saudi Arabia dẫn đầu tiến hành tại Yemen khiến Mỹ và nhiều nước khác chỉ trích. Sự ủng hộ của Washington với Riyadh cũng giảm dần.

Tháng 5 này, Lầu Năm Góc còn rút tên lửa Patriot khỏi Saudi Arabia. Ngoài ra, rủi ro khủng bố từ tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng vẫn chưa biến mất hoàn toàn.

Saudi Arabia còn lún chân vào cuộc chiến tranh 5 năm tại Yemen. Ảnh: EPA

COVID-19 đã hủy hoại kinh tế của hầu hết những quốc gia dịch bệnh này tràn qua và Saudi Arabia không phải là ngoại lệ.

Tháng 5 này, nhiều người dân Saudi Arabia phải nghe tin không vui khi VAT tăng gấp ba lần ở thời điểm họ vẫn kỳ vọng về tương lai tươi sáng khi nền kinh tế không còn phụ thuộc nhiều vào nguồn thu dầu mỏ. Ngay cả Bộ trưởng Tài chính Saudi Arabia cũng nhận định đây là “những biện pháp đau đớn”. Dịch COVID-19 và giá dầu mỏ giám khiến trong quý đầu năm 2020, thâm hụt ngân sách của Saudi Arabia là 9 tỷ USD.

COVID-19 và giá dầu giảm còn làm đình trệ các dự án khắp Saudi Arabia, gây lo lắng về kết quả của chương trình “Tầm nhìn 2030″ – sáng kiến của Thái tử Muhammed bin Salman. “Tầm nhìn 2030″ là chương trình hướng tới mục tiêu giúp Saudi Arabia không phục thuộc dầu mỏ và lao động định cư.

Trọng tâm của chương trình này là thành phố trên sa mạc NEOM trị giá 500 tỷ USD. Giới chức Saudi Arabia cho biết dự án này vẫn tiếp tục nhưng nhiều nhà phân tích quan ngại dự án sẽ bị trì hoãn.

Tuy nhiên, Saudi Arabia vẫn được đánh giá có nền tảng kinh tế vững chắc. Saudi Arabia sở hữu Quỹ Đầu tư Công với giá trị khoảng 320 tỷ USD. Ngoài ra, nước này còn có công ty dầu mỏ Saudi Aramco trị giá 1,7 nghìn tỷ USD năm 2019 – tương đương giá trị của Google và Amazon cộng lại ở thời điểm đó.

Đại sứ Anh tại Riyadh từ năm 2007-2010, ông William Patey nói: “Saudi Arabia sở hữu nhiều dự trữ để duy trì và có thể vượt qua tình trạng giá dầu giảm với thị trường cổ phiếu không hề bị ảnh hưởng mà thậm chí còn được cải thiện”.