Kinh nghiệm quý về xây dựng nông thôn mới ở Đồng Nai
Năm 2019, Đồng Nai là một trong hai địa phương đầu tiên của cả nước được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới (NTM) và đang tiếp tục dẫn đầu trong xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.
Sự chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, tinh thần vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị; nhất là sự đồng lòng, đóng góp nội lực to lớn của nhân dân là nguyên nhân quan trọng làm nên thành công.
Cán bộ xã Xuân Thọ (huyện Xuân Lộc) kiểm tra tuyến đường sáng – xanh – sạch – đẹp.
Khởi sắc ở vùng nông thôn
Những ngày giáp Tết Nguyên đán Tân Sửu, nhà bà Trần Thị Loan, ở ấp Thọ Lộc, xã Xuân Thọ, huyện Xuân Lộc, đang bận rộn xuất chuồng lứa dê hơn 30 con. Bà Loan cho biết, những năm gần đây, khi giá tiêu xuống thấp, gia đình đã mạnh dạn đầu tư mở trang trại nuôi dê, kết hợp trồng 3 ha tiêu, sau khi trừ chi phí, thu lãi hơn 500 triệu đồng/năm. Tiếp chúng tôi trong ngôi nhà mới xây trị giá hơn 2,5 tỷ đồng, xen lẫn câu chuyện nuôi ba người con ăn học thành tài, bà Loan chia sẻ: “Hiện nay, gia đình tôi đã có của ăn của để. Đường giao thông trong ấp đã được trải nhựa sạch đẹp, tối đến đèn sáng không khác gì thành thị. Gia đình tôi rất hưởng ứng xây dựng NTM vì thấy chương trình này thiết thực, mang lại lợi ích trước tiên cho chính mình”.
Video đang HOT
Đồng chí Hồ Đăng Văn, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Xuân Thọ cho biết: Thực hiện mô hình sáng – xanh – sạch – đẹp, đến nay, các tuyến đường ở bảy ấp của xã đều được trải nhựa, lắp hệ thống chiếu sáng và trồng hoa ở hai bên. Việc được huyện Xuân Lộc chọn làm điểm xây dựng NTM kiểu mẫu là vinh dự lớn nhưng cũng đặt ra thử thách không nhỏ đối với cán bộ, nhân dân trong xã. Đảng ủy xã đã bắt tay thực hiện bằng việc ban hành Nghị quyết chuyên đề xây dựng mô hình nông nghiệp phát triển bền vững, nâng cao thu nhập hộ nghèo, đồng thời, phân công các đảng ủy viên phụ trách từng ấp, trong đó ba đồng chí Thường vụ Đảng ủy tự nguyện phụ trách những ấp khó khăn nhất. Cán bộ xắn tay áo cùng chi bộ, ban ấp và người dân để thực hiện các công việc cụ thể. Đặc biệt, các đồng chí đảng viên gương mẫu đi đầu, theo phương châm “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”. Nhờ đó, diện mạo nông thôn nơi đây ngày càng khởi sắc. Cuối năm 2020, Xuân Thọ đã hoàn thành các tiêu chí NTM kiểu mẫu, đang trình cơ quan có thẩm quyền xem xét, công nhận.
Nhiều người biết đến xã Bình Lợi, huyện Vĩnh Cửu khi địa phương này đạt xã NTM kiểu mẫu đầu tiên khu vực phía nam vào năm 2019. Để có kết quả này, Đảng ủy xã đã có những bước đột phá trong chủ trương vận động nhà nông chuyển đổi từ diện tích trồng lúa, keo kém hiệu quả sang cây bưởi. Theo Phó Chủ tịch UBND xã Lê Hoàng Long, nếu như năm 2011 toàn xã có 90 ha trồng bưởi thì đến nay đã nhân lên gần 250 ha. Thu nhập mang lại cho nông dân trồng bưởi cao hơn gấp 15 lần so với trồng lúa. “Cây bưởi đang mang lại cuộc sống sung túc cho gia đình tôi, cũng như nhiều bà con nông dân ở địa phương”, ông Bùi Văn Kịch, một nông dân ở ấp 5, xã Bình Lợi cho hay.
Sự chỉ đạo toàn diện của cấp ủy các cấp
Đồng chí Viên Hồng Tiến, Bí thư Huyện ủy Xuân Lộc cho biết, để Xuân Lộc đi tiên phong của tỉnh trong xây dựng NTM và đang trong lộ trình phấn đấu trở thành huyện NTM kiểu mẫu vào năm 2025, ngay từ những ngày đầu thực hiện xây dựng NTM, Ban Thường vụ Huyện ủy đã ban hành nhiều nghị quyết chuyên đề, chương trình thực hiện. Sau khi được công nhận huyện NTM đầu tiên cả nước vào năm 2014, Xuân Lộc bắt tay vào xây dựng NTM nâng cao. Khi được Trung ương chọn là một trong bốn huyện xây dựng NTM kiểu mẫu, Huyện ủy Xuân Lộc đã ban hành Nghị quyết chuyên đề xây dựng nông nghiệp theo hướng bền vững giai đoạn 2018 – 2025. Toàn hệ thống chính trị thực hiện phương châm lấy nhân dân làm chủ thể, vừa là người thực hiện, vừa là người thụ hưởng thành quả khi tổ chức thực hiện. Huyện ủy mạnh dạn thay thế những đồng chí bí thư, chủ tịch UBND xã không thật sự quyết liệt, có tư tưởng đủng đỉnh, trông chờ cấp trên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Năm 2020 vừa qua, trong số tám đồng chí bí thư, chủ tịch UBND xã được thay thế có một số trường hợp xuất phát từ lý do nêu trên. Đến nay, Xuân Lộc đã có 8 trong số 14 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, hai xã Xuân Thọ và Bảo Hòa đạt các tiêu chí NTM kiểu mẫu.
Theo đồng chí Đặng Minh Nguyệt, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy Đồng Nai, để nâng cao vai trò của tổ chức đảng trong xây dựng NTM, quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, cấp ủy từ tỉnh đến cơ sở đều có sự phân công trách nhiệm cho tập thể, cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu. Trong đó, cấp ủy cấp xã giữ vai trò chủ đạo, chính quyền chủ lực trong quản lý, điều hành, MTTQ và các đoàn thể chính trị, xã hội chủ trì các nhiệm vụ theo nhóm tiêu chí. Do lấy nông dân làm chủ thể của quá trình xây dựng NTM, người dân tích cực đóng góp trí tuệ, công sức, tiền của, đất đai để đầu tư xây dựng NTM. Tỉnh ủy Đồng Nai cũng lấy kết quả lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng NTM là một trong những thước đo quan trọng để đánh giá mức độ, kết quả hoàn thành nhiệm vụ chính trị hằng năm của các cấp ủy. Đến nay, tổng vốn đầu tư cho NTM toàn tỉnh là hơn 376 nghìn tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách chỉ chiếm khoảng 11%, còn lại do nhân dân và các tổ chức, doanh nghiệp đóng góp. Xây dựng NTM ở Đồng Nai đã trở thành một phong trào thi đua giữa các xã, các huyện với nhau. Đồng chí Cao Tiến Dũng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: “Mục tiêu cuối cùng là người dân thụ hưởng, làm sao để đời sống nông dân tốt lên, chúng tôi xem đây là tiêu chí cao nhất làm thước đo thành công của chương trình. Thành quả rõ nhất là người dân được thụ hưởng hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, tăng thu nhập, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần, qua đó, nhanh chóng kéo giảm khoảng cách giàu – nghèo giữa khu vực thành thị với nông thôn”.
Với quyết tâm xây dựng nông thôn giàu có, văn minh, một trong những khâu đột phá được Đảng bộ tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ này xác định là đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Đến nay toàn tỉnh đã có 43 xã NTM nâng cao, một xã NTM kiểu mẫu và khí thế xây dựng NTM đang được các tầng lớp nhân dân đồng tình hưởng ứng.
Cần quyết liệt di dời các hộ chăn nuôi còn xen kẽ trong các vùng dân cư
Năm 2020 là năm mà nhiều tỉnh, nhiều địa phương đã hoàn thành việc về đích thực hiện mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới ở các cấp độ khác nhau.
Nhiều địa phương cũng đã tiến tới các mục tiêu, hoàn thành các tiêu chí nâng cao. Tuy nhiên theo đại biểu Vũ Thị Nguyệt (Hưng Yên), bên cạnh những mặt đã đạt được, cần sớm có phương án giải quyết vấn đề ô nhiễm nguồn nước tại các khu vực nông thôn.
Theo bà Nguyệt, ô nhiễm môi trường từ rác và nước thải đã thực sự trở thành nỗi ám ảnh đối với người dân ở rất nhiều vùng nông thôn. Riêng đối với rác thải sinh hoạt, hiện nay các địa phương đã có nhiều giải pháp từ phân loại, thu gom, xử lý nên nguồn ô nhiễm này đã dần được giải quyết. Tuy nhiên, đối với nước thải thì lại khác.
Hiện nay, lượng nước thải ở khu vực nông thôn thải ra môi trường rất lớn, gây ô nhiễm môi trường sống, làm ô nhiễm các dòng sông, nguồn nước dùng trong sinh hoạt và cả sản xuất nông nghiệp cũng bị ảnh hưởng. Hình ảnh những con sông êm đềm, xanh ngát đã dần dần thay thế bằng những dòng sông chết, bởi chúng phải hứng chịu chất thải sinh hoạt, chất thải chăn nuôi của người dân, bên cạnh nước thải từ các khu công nghiệp, khu chế xuất và khu làng nghề.
Đại biểu Vũ Thị Nguyệt (Hưng Yên)
Đã có nhiều cuộc giám sát về chất lượng nước mặt của các cơ quan chức năng cho thấy có nhiều thông số nguy hại vượt quy chuẩn quốc gia về môi trường. Theo số liệu nghiên cứu của Viện Nước tưới tiêu và môi trường ở một địa phương về nước mặt, nước ngầm và hệ thống tưới tiêu cho thấy ở ao, hồ có khoảng 13% mẫu nước ô nhiễm ở mức độ nghiêm trọng và không sử dụng được cho một mục đích nào, có 25% chỉ sử dụng được cho mục đích giao thông thủy lợi, có 48% có thể sử dụng được cho mục đích tưới tiêu và chỉ có khoảng 18% có thể sử dụng được cho mục đích cấp nước sinh hoạt.
Đối với nguồn nước ngầm thì các chỉ tiêu về xitrat, mangan, sắt, chì đều vượt các ngưỡng tiêu chuẩn. Đây không phải là con số đại diện cho tình trạng nguồn nước chung trên cả nước nhưng cũng là những con số rất có ý nghĩa để chúng ta phải suy ngẫm. Bởi ở nông thôn thì đây là nguồn nước chính phục vụ cho tưới tiêu, cây trồng cũng như phục vụ cho sản xuất nông nghiệp.
Tình trạng ô nhiễm nguồn nước ở nông thôn có tác động rất lớn tới cuộc sống của người dân, theo bà Nguyệt. Đó là ảnh hưởng về cảnh quan môi trường, tới nuôi trồng thủy sản, đối với cây trồng...
Và nghiêm trọng nhất là ảnh hưởng tới sức khỏe của người dân. Theo số liệu điều tra ở vùng có ô nhiễm cho thấy, phụ nữ ở các khu vực này mắc các bệnh về phụ khoa và da liễu tăng. Tỷ lệ người dân mắc các bệnh về đường tiêu hóa, ung thư tăng và thực tế chúng ta cũng từng nghe nói tới rất nhiều các làng ung thư.
Nguyên nhân của thực trạng nêu trên cũng có cả nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan. Theo bà Nguyệt, đó là do lượng rác thải và mức độ ô nhiễm của nguồn nước thải ngày nay càng tăng, nước thải sinh hoạt ở khu vực nông thôn hầu như chưa được xử lý mà đều để tự ngắm hoặc là đổ thẳng ra môi trường. Rất nhiều địa phương chưa có hệ thống thu gom và xử lý nước thải sinh hoạt cũng như là nước thải trong chăn nuôi, vẫn còn tình trạng các hộ chăn nuôi lớn vẫn còn nằm xen kẽ ở trong các khu dân cư.
Tiếng kêu cứu từ các dòng sông, thế nhưng tình trạng bức tử các dòng sông vẫn âm thầm diễn ra hằng ngày mà chưa có hồi kết. Thực tế ở các địa phương thì chính quyền cũng đã vào cuộc, cũng đã có bước đầu xử lý nước thải ở khu vực nông thôn như là mô hình xử lý nước thải theo hộ hoặc một số hộ gia đình. Một số loại mô hình xử lý bước đầu cho kết quả khả quan thì số lượng còn rất là ít, còn một số các loại mô hình khác cho hiệu quả thấp do cách vận hành chưa đúng, chưa bài bản cũng như là thiếu nguồn lực để có thể duy trì các công trình này.
Từ những phân tích trên, đại biểu Nguyệt đưa ra kiến nghị, ngoài việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân, chính quyền các địa phương cần có phương án và quyết liệt di dời các hộ chăn nuôi còn xen kẽ trong các vùng dân cư ra khu vực tập trung riêng để thuận tiện cho việc thu gom cũng như xử lý nước thải về chăn nuôi.
Điểm sáng xây dựng nông thôn mới của cả nước Xây dựng Đồng Nai phát triển toàn diện là mục tiêu của Đảng bộ tỉnh xuyên suốt những nhiệm kỳ qua và cũng là định hướng chính cho giai đoạn tới. Do đó, tuy là tỉnh công nghiệp, cơ cấu ngành nông nghiệp chỉ chiếm tỉ trọng chưa tới 6% nhưng Đồng Nai luôn đặt nông nghiệp, nông dân, nông thôn ở vị...