Kinh ngạc tốc độ gió lần đầu đo được ở vật thể cách Trái Đất hơn 33 năm ánh sáng

Nguyễn Thị Mẫn19:10 13/04/2020

Các nhà khoa học lần đầu tiên đo được tốc độ gió trên một ngôi sao lùn nâu cách chúng ta 33,2 năm ánh sáng.

Vật thể này là ngôi sao lùn nâu 2MASS J1047 21. 2MASS J1047 21 có kích thước ngang với sao Mộc, hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt trời nhưng lại có khối lượng nặng hơn 40 lần.

Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science tuần trước, các nhà khoa học đo được tốc độ gió lên tới 2.333 km/h trên ngôi sao lùn nâu này.

Hình ảnh mô phỏng sao lùn nâu 2MASS J1047 21. (Ảnh: NRAO/AUI/NSF)

Video đang HOT

Các nhà khoa học cho tới nay mới chỉ đo được tốc độ gió trên các hành tinh và một số thực thể khác trên Mặt trời. Các chỉ số tương tự chưa từng được ghi lại trên các sao lùn nâu.

Để đo được tốc độ gió trên 2MASS J1047 21, Peter Williams, nhà khoa học tới từ Trung tâm Vật lý thiên văn Harvard-Smithsonian và các cộng sự sử dụng kỹ thuật mới kết hợp giữa việc dò tìm bằng sóng vô tuyến và phát xạ hồng ngoại. Điều này giúp họ nắm được tốc độ gió của một vật thể xa dù họ không thể xác định được chuyển động của đám mây trong bầu khí quyển của nó.

“Mặc dù các sao lùn nâu bị che phủ hoàn toàn trong các đám mây, chúng ở quá xa để chúng ta quan sát từng đám mây riêng lẻ như chúng ta vẫn làm với các hành tinh trong hệ Mặt trời. Nhưng chúng ta vẫn có thể đo được một đám mây mất bao lâu để hoàn thành một vòng di chuyển quanh bầu khí quyển. Thời gian này phụ thuộc vào 2 điều: tốc độ quay quanh trục của sao lùn nâu và gió thổi nhanh ra sao trên đó”, ông Williams cho hay.

Dữ liệu từ Kính viễn vọng Không gian Spitzer của NASA và Kính viễn vọng Karl G. Jansky ở New Mexico hỗ trợ cho các phép đo này.

Spitzer chịu trách nhiệm thu tín hiệu từ 2MASS J1047 21 trong khi Karl G. Jansky sử dụng sóng vô tuyến để xác định quá trình quay bên dưới bầu khí quyển của sao lùn này nhờ các từ trường thu được từ nó.

Nhóm nghiên cứu cho biết họ sẽ tiếp tục sử dụng kỹ thuật mới này để đo tốc độ gió trên các sao lùn nâu và các ngoại hành tinh khác.

Kinh ngạc "ngôi sao siêu bão tố" nặng gấp 12.700 lần trái đất

Lần đầu tiên các nhà khoa học đã đo được gió trên một ngôi sao lùn nâu, dạng thiên thể còn có biệt danh ngôi sao thất bại.

Nhóm nghiên cứu đứng đầu bởi phó giáo sư Katelyn Allers từ Đại học Bucknell ở Lewisburg, Pennsylvania (Mỹ) đã sử dụng các quan sát ở bước sóng khả kiến và hồng ngoại của sao lùn nâu 2MASS J10475385 2124234 để nắm bắt những cơn cuồng phong đang diễn ra trên bề mặt thiên thể này.

Sơ đồ gió trên ngôi sao lùn nâu và hình ảnh so sánh với Sao Mộc, một hành tinh bão tố khác - ảnh do nhóm nghiên cứu cung cấp

Kết quả cho thấy, tốc độ gió trung bình trên ngôi sao là 2.330 km/giờ, mạnh hơn nhiều lần so với mọi cơn bão tố đáng sợ nhất trên trái đất. Ở hành tinh chúng ta, kỷ lục tốc độ gió đo được là 512 km/giờ, là một cơn lốc xoáy ở Oklahoma (Mỹ) năm 1999.

Ngôi sao lùn nâu được nghiên cứu lần này là một thiên thể cách trái đất 34 năm ánh sáng, nặng khoảng 40 lần so với Sao Mộc, tức hơn 12.700 lần so với trái đất chúng ta. Sao lùn nâu còn có biệt danh là "ngôi sao thất bại": nó là một vật thể nặng hơn hành tinh nhưng không đủ lớn để lưu trữ các phản ứng nhiệt hạch như các loại sao khác.

Nghiên cứu dựa trên các dữ liệu từ 2 thiết bị quan sát thiên văn hiện đại là Kính viễn vọng Very Large Array ở New Mexico và Kính viễn vọng không gian Spitzer của NASA. Hiểu biết hơn về gió trên sao lùn nâu có thể mở đường cho các nghiên cứu sâu hơn về động lực học phức tạp của khí quyển sao lùn nâu, vốn còn trong màn bí ẩn. Bước tiếp theo, họ mong muốn tìm hiểu điều tương tự trên những ngoại hành tinh - tức những hành tinh thuộc "hệ mặt trời" khác.

A. Thư

Sao chổi có kích thước bằng nửa Mặt trời đang dần tiến về Trái đất Atlas, ngôi sao chổi khổng lồ có kích thước gấp 5 lần sao Mộc và bằng nửa kích thước Mặt trời đang từ từ tiến về phía chúng ta. Kích thước lõi băng đá của ngôi sao chổi này vẫn chưa được xác định, tuy nhiên lượng khí và vật chất bao quanh lại tạo cho nó một kích thước lớn chưa từng...