Kiện Trung Quốc, Việt Nam sẽ thắng!
Việt Nam là một dân tộc trọng tình nghĩa. Ngày 2/5/2014, Trung Quốc kéo giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam trên Biển Đông bất chấp sự phản đối của Việt Nam. Những nỗ lực ngoại giao yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan trái phép này ra khỏi vùng chủ quyền của Việt Nam đã không phát huy tác dụng. Giờ là lúc phải sử dụng tới pháp lý. Phóng viên đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Dương Danh Huy về khả năng Việt Nam kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế.
Nếu kiện giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc xâm phạm chủ quyền vùng biển của Việt Nam, thì chúng ta có nhiều cơ hội chiến thắng
Nếu kiện giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc xâm phạm chủ quyền vùng biển của Việt Nam, thì chúng ta có nhiều cơ hội chiến thắng
Phóng viên: Ông đán.h giá thế nào về hành động Trung Quốc ngang nhiên kéo giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, rồi còn chủ động dùng vũ lực với lực lượng của Việt Nam ra bảo vệ chủ quyền, dưới góc nhìn của một chuyên gia về luật biển quốc tế?
TS Dương Danh Huy: Về luật quốc tế, chúng ta cần tính đến 3 khía cạnh: quan điểm của Việt Nam, quan điểm của các chuyên gia quốc tế, và các tòa án hay trọng tài quốc tế có thẩm quyền để phân xử những vấn đề gì.
Theo quan điểm của Việt Nam, Hoàng Sa là của Việt Nam, đó là vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, và hành động của Trung Quốc vi phạm luật quốc tế vì đó là vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Các chuyên gia quốc tế thì có người ủng hộ quan điểm của Việt Nam, nhưng có người ủng hộ quan điểm của Trung Quốc.
Nếu chúng ta nghĩ đến việc ra tòa thì khía cạnh thứ ba rất quan trọng. Nếu chúng ta đúng về một vấn đề nào đó mà tòa không có thẩm quyền để phân xử thì họ cũng không thể tuyên bố rằng chúng ta đúng.
Phóng viên: Trước hành động vi phạm chủ quyền rõ ràng của Trung Quốc với giàn khoan Hải Dương 981, liệu Việt Nam có thể kiện Trung Quốc ra Tòa án Công lý quốc tế hoặc Tòa trọng tài quốc tế? Bây giờ có phải là thời điểm tốt nhất để chúng ta làm việc này không hay là phải chờ kết quả vụ kiện Trung Quốc của Philippines?
TS Dương Danh Huy: Hiện nay, Trung Quốc chưa chấp nhận trực tiếp hay gián tiếp cho bất cứ tòa nào thẩm quyền để công nhận Hoàng Sa là của nước nào. Điều này có nghĩa chúng ta không kiện về chủ quyền đảo được. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đã dùng Điều 298 của UNCLOS để tránh không cho trọng tài UNCLOS thẩm quyền để phân xử một số loại tranh chấp biển. Điều này làm cho trọng tài UNCLOS không có thẩm quyền để công nhận giàn khoan Hải Dương-981 nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của nước nào. Hai điều này làm cho khó đơn phương kiện Trung Quốc.
Nhưng chúng tôi cho rằng Việt Nam vẫn có thể đơn phương kiện rằng hành động của Trung Quốc liên quan đến giàn khoan Hải Dương-981, việc họ đàn áp ngư dân Việt Nam trong vùng đặc quyền kinh tế lân cận Hoàng Sa và chính sách ứng xử đơn phương, không đàm phán của họ đã vi phạm UNCLOS, và chúng ta có thể dùng thủ tục giải quyết tranh chấp bắt buộc của UNCLOS để kiện, trọng tài sẽ thụ lý, và sẽ công nhận rằng Trung Quốc đã vi phạm UNCLOS.
Đây là thời điểm tốt nhất để khởi kiện. Hơn nữa, đây là cơ hội để dùng thủ tục giải quyết tranh chấp bắt buộc của UNCLOS để kiện mà chúng ta không nên bỏ phí.
Kiện về Hải Dương-981 là không liên quan đến vụ kiện Trung Quốc của Philippines, cho nên chúng ta không phải chờ, mà cũng không nên chờ, vì sẽ lỡ thời cơ.
Phóng viên: Chúng ta nên kiện Trung Quốc riêng trong vụ giàn khoan Hải Dương 981 hay là toàn bộ những tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông? Chúng ta có những cơ sở pháp lý gì và cần phản chuẩn bị những gì?
TS Dương Danh Huy: Trong vụ kiện này chỉ nên kiện về giàn khoan Hải Dương-981 và tối đa là việc Trung Quốc dùng vũ lực chống ngư dân Việt Nam trong vùng đặc quyền kinh tế lân cân Hoàng Sa. Trong toàn bộ các tranh chấp, có nhiều vấn đề khác mà tòa không có thẩm quyền để phân xử.
Cơ sở pháp lý của chúng ta là:
Video đang HOT
(a) Theo Điều 57 của UNCLOS thì vùng đặc quyền khinh tế có bề rộng tối đa là 200 hải lý.
(b) Theo Điều 279,
“Các quốc gia thành viên giải quyết mọi tranh chấp xảy ra giữa họ về việc giải thích hay áp dụng Công ước bằng các phương pháp hòa bình theo đúng Điều 2, khoản 3 của Hiến chương liên hợp quốc và, vì mục đích này, cần phải tìm ra giải pháp bằng các phương pháp đã được nêu ở Điều 33, khoản 1 của Hiến chương.”
(c) Chính sách hành xử đơn phương, không giải quyết tranh chấp bằng phương pháp hòa bình, hành đông đơn phương và sử dụng vũ lực, của Trung Quốc vi phạm Điều 279.
(d) Ngoài ra, chúng ta có thể nghiên cứu về kiện họ về quyền tự do hàng hải tối thiểu mà Việt Nam có trong khu vực hữu quan bất kể tòa không thể nói đó là vùng EEZ của nước nào. Hiện nay, không có gì để nói là các tàu Kiểm ngư và Cảnh sát Biển Việt Nam sẽ dùng vũ lực để chống lại giàn khoan Hải Dương-981, cho nên sự cản trở của Trung Quốc đã vi phạm quyền quyền tự do hàng hải đó.
Nhưng điểm (c) quan trọng hơn điểm (d).
Ỏ đây chúng tôi xin nói thêm rằng mặc dù Trung Quốc đã vi phạm Điều 74, nhưng đáng tiếc là trọng tài UNCLOS sẽ không có thẩm quyền để diễn giải và áp dụng Điều này, vì Trung Quốc đã tuyên bố né tránh nó theo Điều 298. Nếu không có tuyên bố tránh né đó, khả năng là tòa sẽ công nhận rằng Trung Quốc đã vi phạm.
Phóng viên: Nếu Việt Nam kiện Trung Quốc thì đâu là sự giống và khác nhau trong hồ sơ kiện của ta với Philippines? Philippines đã chuẩn bị hồ sơ kiện Trung Quốc trong bao lâu và như thế nào?
TS Dương Danh Huy: Giống nhau ở chỗ trong cả hai trường hợp đều có đảo trong tình trạng tranh chấp chủ quyền cách bờ dưới 200 hải lý. Khác nhau ở nhiều điểm:
Đảo Phú Lâm lớn hơn đảo lớn nhất ở Trường Sa (đảo Ba Bình) và có ít khả năng hơn là trong tài sẽ cho đó là đảo đá theo UNCLOS 121, không có vùng đặc quyền kinh tế.
Khu vực Philippines kiện Trung Quốc không có chồng lấn với EEZ của Hải Nam. Địa điểm của Hải Dương-981 có chồng lấn EEZ với EEZ của đảo Hải Nam.
Hai điều trên có nghĩa Philippines có khả năng được trọng tài công nhận rằng một số địa điểm trong đơn kiện của họ là thuộc EEZ của Palawan hay Louzon, nhưng trọng tài không có thẩm quyền để công nhận rằng địa điểm của Hải Dương-981 là thuộc EEZ của Lý Sơn và đất liền Việt Nam. Trong trường hợp Hải Dương-981, trọng tài chỉ có thẩm quyền để công nhận đó nằm trong vùng chồng lấn EEZ.
Ngoài ra, khu vực Philippines kiện Trung Quốc có tranh chấp đa phương. Vấn đề Hải Dương-981 là tranh chấp song phương.
Sau việc tàu hải giám Trung Quốc dọa đâ.m tàu khảo sát dầu khí cho Philippines tại bãi Cỏ Rong khoảng đầu năm 2011, vào giữa năm đó, Philippines tuyên bố rằng sẽ kiện Trung Quốc. Đầu năm 2013 họ chính thức nộp tuyên bố khởi kiện. Và khoảng cuối tháng 3/2014 họ nộp hồ sơ kiện.
Phóng viên: Được biết nếu muốn tòa xét xử thì các bên tranh tụng phải thừa nhận thẩm quyền của tòa. Việt Nam đã thừa nhận Tòa án Công lý quốc tế hoặc Tòa trọng tài quốc tế chưa? Và vì sao Trung Quốc luôn muốn né tranh việc quốc tế hóa các tranh chấp trên Biển Đông?
TS Dương Danh Huy: Chưa. Nhưng việc Việt Nam tham gia UNCLOS có nghĩa Việt Nam chấp nhận thủ tục giải quyết tranh chấp bắt buộc của UNCLOS. Trong việc tham gia, Việt Nam đã không tuyên bố bảo lưu theo Điều 298.
Trung Quốc né tránh quốc tê hóa là vì họ muốn dung sức mạnh cứng và sức mạnh mềm để áp đặt yêu sách của họ lên Việt Nam và các nước khác.
Phóng viên: Liệu chúng ta có thể đơn phương kiện Trung Quốc hay không? Và bản án trong trường hợp này có giá trị không?
TS Dương Danh Huy: Như đã trình bày trên, chúng ta có thể dung thủ tục giải quyết tranh chấp bắt buộc của UNCLOS để đơn phương kiện. Bản án sẽ hoàn tòa có giá trị pháp lý.
Phóng viên: Theo ông, liệu Việt Nam có thể thắng nếu kiện Trung Quốc trong vụ giàn khoan Hải Dương 981 không? Trong trường hợp đó, liệu Trung Quốc có tôn trọng phán quyết của tòa?
TS Dương Danh Huy: Như đã trình bày trên, chúng ta có nhiều khả năng thắng. Từ khi Trung Quốc bắt đầu đòi Hoàng Sa năm 1909 cho đến nay, chưa bao giờ họ bị tòa cho rằng đã vi phạm luật quốc tế trong tranh chấp. Nếu chúng ta ra tòa về Hải Dương-981 và thắng, đó sẽ là một bước đột phá. Chúng ta không biết Trung Quốc có sẽ tôn trọng phán quyết của Tòa không, nhưng nếu họ không tôn trọng thì giá họ phải trả trong lãnh vực ngoại giao và dư luận sẽ là lớn nhất từ trước đến nay.
Phóng viên: Tác động quốc tế của đơn kiện Việt Nam ra tòa án quốc tế chống Trung Quốc?
TS Dương Danh Huy: Nếu Việt Nam kiện Trung Quốc thì trước nhất thế giới sẽ thấy Việt Nam không sợ công lý. Nếu Trung Quốc dựa vào tuyên bố của họ theo Điều 298 để không cho tòa áp dụng Điêu 74 thì thế giới sẽ thấy rằng Trung Quốc sợ công lý. Nếu Việt Nam vẫn thắng vì tòa công nhận Trung Quốc đã vi phạm UNCLOS thì điều đó sẽ tác động rất nhiều đến quốc tế. Và nếu tòa công nhận rằng Trung Quốc đã vi phạn những điều khác của UNCLOS, thí dụ như Điều 279, thì sẽ có lợi rất nhiều cho Việt Nam. Như vậy, tất cả những điều này đều có lợi cho Việt Nam.
Tiến sĩ vật lý Dương Danh Huy sống tại Anh. Ông có nhiều năm nghiên cứu về tranh chấp biển Đông và hiện là thành viên Quỹ Nghiên cứu Biển Đông. Nhiều bài báo về chủ đề này của ông đã được đăng tải trong và ngoài nước.
Theo Petrotimes
Gây hấn ở biển Đông, Trung Quốc đã mất những gì?
Chuyên gia về TQ tại ĐH George Washington (Mỹ) David Shambaugh: "TQ đang mất rất nhiều do cách hành xử với láng giềng, thiệt hại to lớn ở khu vực, TG và dư luận QT".
Tổn thất về mặt ngoại giao
Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia về Biển Đông tại Học viện Quốc phòng Australia cho rằng việc Trung Quốc hung hăng, dọa dẫm Việt Nam trên biển Đông sẽ khiến chính nước này phải chịu tổn thất nặng nề về mặt ngoại giao.
Cùng chung quan điểm này, tờ National Interest (Mỹ) đán.h giá, Trung Quốc càng ngang ngược trong vấn đề biển Đông thì uy tín quốc tế của nước này càng bị xói mòn.
Tàu Trung Quốc liên tục gây hấn, đâ.m tàu Việt Nam.
Những nhận định này là hoàn toàn chuẩn xác, vì với hành động hạ đặt trái phép giàn khoan trong vùng biển Việt Nam, cái tên Trung Quốc những ngày qua luôn gắn liền với những cụm từ như "khiêu khích", "nguy hiểm", "mang tính hăm dọa"...
Ngay trong cuộc gặp gỡ với Tổng tham mưu trưởng Quân đội Trung Quốc Phòng Phong Huy tại Washington, Phó tổng thống Mỹ Joe Biden đã thẳng thắn cảnh báo Trung Quốc phải dừng ngay những hành vi nguy hiểm trên biển Đông.
Quan chức và học giả nhiều quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Italy... cũng như truyền thông thế giới đều đồng quan điểm cho rằng hành động của Trung Quốc khi hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam là hoàn toàn sai trái, gây gia tăng căng thẳng trong khu vực.
Tờ Thế giới đa cực (Nga) đã đăng tải bài viết cho rằng Trung Quốc đang cố ép Việt Nam đồng ý với cái gọi là "phương án vô chủ", mà thực chất là ép Việt Nam phải thừa nhận lãnh thổ chủ quyền của mình đang "có tranh chấp" để Trung Quốc thừa cơ nhảy vào. Trung Quốc cũng cố tìm cách bóp méo hình tượng Việt Nam thành "kẻ xâm lược", "bên gây hấn". Nhưng những thủ đọa này của Trung Quốc đã không thành công.
Tờ Washington Post (Mỹ) t.ố cá.o hành động lần này của Trung Quốc nguy hiểm hơn rất nhiều so với những lần trước đó, động cơ đã vượt ra ngoài việc thuần tuý tìm kiếm các nguồn năng lượng. Tờ này còn kêu gọi Mỹ cần hành động cứng rắn và cụ thể hơn nữa để ngăn chặn sự bành trướng và tham vọng của Trung Quốc.
Trong khi đó, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Susan Rice cảnh báo rằng Trung Quốc đang này càng bị cô lập trên thế giới và trong khu vực, bởi những nước mong muốn có quan hệ hữu nghị và xây dựng với Trung Quốc "đang ngày càng cảm thấy khó chịu và lảng tránh (Trung Quốc) bởi điều mà họ coi là các hành động khiêu khích và gây hấn của nước này".
Đẩy châu Á về gần phía Mỹ
Tại khu vực ASEAN, ngay sau khi Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép tại vùng biển Việt Nam, nhiều quốc gia đã bày tỏ sự lo ngại của mình trước ý định thực sự của Trung Quốc và kêu gọi nước này kiềm chế.
Tổng thống Philippines đã lên tiếng chỉ trích hành động của Bắc Kinh đang làm trên biển Đông là "vi phạm những gì chúng tôi đã thỏa thuận trong Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC)". Đặc biệt, Indonesia, từ một quốc gia vốn giữ quan điểm trung lập về các tranh chấp trên biển Đông, cũng đã thay đổi lập trường, công khai bày tỏ sự quan ngại của mình.
Tại hội nghị cấp cao ASEAN diễn ra ngày 10/5, Ngoại trưởng các nước đã dành nhiều thời gian thảo luận một cách nghiêm túc về các thủ đoạn mới, ngày càng hung hăng của Trung Quốc cũng như cách đối phó với chúng. Lần đầu tiên kể từ năm 1995, một tuyên bố chung về biển Đông đã được ASEAN thông qua.
Ông Ernest Bower, Chủ tịch Sumitro về Nghiên cứu Đông Nam Á của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược, đán.h giá rằng động thái hung hăng mới này của Trung Quốc đã khiến cho các quốc gia láng giềng quan ngại... Trung Quốc đang khiến ASEAN cùng hướng về các mối quan tâm chung và điều đó khiến cho khối này càng thêm gắn kết hơn".
Trong khi đó, trả lời phỏng vấn tờ Reuters, một nhà ngoại giao cấp cao Mỹ cho rằng thái độ của Trung Quốc chỉ càng khiến nhiều nước châu Á muốn Hoa Kỳ can dự nhiều hơn vào các vấn đề quân sự, kinh tế và ngoại giao trong khu vực.
Giáo sư Kim Tae-wan, trưởng Khoa chính trị Đại học Dong-Eui, Hàn Quốc, trong cuộc trả lời phỏng vấn phóng viên TTXVN cũng đồng tình khi cho rằng, hành động của Trung Quốc sẽ giúp cho Mỹ "thực hiện chiến lược quay trở lại châu Á của mình".
Sự chỉ trích từ trong nước
Dù đã dùng nhiều cách bưng bít thông tin, bóp méo sự thật, nhưng ngay ở trong nước, Trung Quốc cũng đã vấp phải những tiếng nói chỉ trích hành động hung hăng của mình trên biển Đông.
Ông Lý Lệnh Hoa, chuyên viên nghiên cứu thuộc Trung tâm Thông tin Cục Hải Dương Quốc gia Trung Quốc, một học giả nổi tiếng về luật biển, trong các bài viết đăng tải trên trang blog của mình đã cho rằng Trung Quốc có trách nhiệm không thể thoái thác được trong việc phát sinh sự kiện căng thẳng hiện nay giữa Việt Nam và Trung Quốc.
"Một số quan chức và chuyên gia, học giả Trung Quốc từ lâu nay vẫn phiến diện kiên trì quan điểm về thềm lục địa kéo dài tự nhiên và chủ trương về "Đường 9 đoạn", một mình một chợ, không đếm xỉa người khác...".
Lý Lệnh Hoa cũng thẳng thắn bác bỏ "Đường 9 đoạn" phi lý và phi pháp. Ông viết "Từ xưa đến nay, trên thế giới, không hề có đường biên giới trên bộ hay trên biển hư ảo. Đường 9 đoạn trên Nam Hải (Biển Đông) là một đường hư ảo. Tiề.n nhân của chúng ta đã vạch ra đường 9 đoạn không hề có kinh độ, vĩ độ cụ thể, cũng chẳng có căn cứ pháp lý."
Trong khi đó, trên nhiều mạng xã hội của Trung Quốc như Sohu, Sina... cũng xuất hiện không ít những lời bình luận chỉ trích Trung Quốc như: "Với cách hành xử của chúng ta, được phản ánh qua báo chí quốc tế, tôi nghĩ chúng ta đã đán.h mất sự khôn ngoan. Thật không xứng là một nước lớn", "Chúng ta như những kẻ cướp. ... Thực tế, với việc làm của chúng ta mấy ngày qua, chúng ta phải chấp nhận đối mặt với sự lên án của quốc tế. Tình bạn, tình thân trong quá khứ giữa hai nước Trung Quốc - Việt Nam cũng chẳng còn", "Trong khi bạo động trong nước đang khiến dân chúng lo lắng, chính quyền lại đi gây hấn với quốc gia khác".
Thậm chí, cư dân mạng nước này còn t.ố cá.o: "Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cố ý làm ra vẻ ta vô tội. Thực ra tàu Việt Nam bị húc đến thảm. Phía ta toàn là tàu chiến hoán cải thành hải giám, sao có thể bó tay chịu húc? Vậy mà toàn thấy đưa tin &'bị khiêu khích, bị bắt nạt'".
Những tiếng nói phản đối này tuy chưa hẳn là phổ biến ở Trung Quốc, nhưng việc nó xuất phát từ những người có hiểu biết, các học giả và giới trẻ, những đối tượng mà phát ngôn dễ lan truyền và có khả năng gây ảnh hưởng, chính là một lời cảnh báo với nước này. Nếu tiếp tục các hành vi gây hấn, xâm phạm chủ quyền láng giềng, thì đến một ngày, mọi thủ đoạn che giấu sự thật của họ sẽ mất tác dụng và xu hướng phản đối từ trong nước sẽ lan rộng hơn.
Theo Tri Thức Trẻ
Khởi kiện Trung Quốc ra cơ quan tài phán có thẩm quyền: Việc cần làm ngay! Từ ngày 2-5, Trung Quốc ngang nhiên hạ đặt giàn khoan Hải Dương- 981, đưa máy bay và tàu hộ tống quân sự vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam, gây căm phẫn cho mọi tầng lớp nhân dân trong nước, kiều bào và những người yêu chuộng...