Kiến trúc độc đáo của tháp cổ ở Tây Ninh

Lan Hương14:48 31/10/2015

Giữa cái nắng gay gắt, khi đến tháp cổ Bình Thạnh , bạn sẽ cảm thấy một không gian yên bình với khung cảnh làng quê mộc mạc, trong lành.

Tháp cổ Bình Thạnh tọa lạc trên gò đất cao giữa một cánh đồng lúa tại xã Bình Thạnh, huyện Trảng Bàng , tỉnh Tây Ninh. Tháp xây bằng gạch nung thuộc nền văn hóa Óc Eo nổi bật giữa những hàng cây, xung quanh đường dẫn vào là cánh đồng lúa, một không gian yên tĩnh thanh bình.

Biểu tượng Linga và Yoni trong tháp Bình Thạnh .

Kiến trúc bên trong tháp (ảnh chụp ngược từ dưới lên).

Hình ảnh chạm khắc trên tháp bằng đất nung.

Đây là kiến trúc tháp cổ quý hiếm, là một trong hai công trình còn lại ở Nam Bộ, tiêu biểu cho nền văn hóa Óc Eo niên đại xây dựng khoảng thế kỷ VIII – IX. Công trình được người xưa xây dựng để thờ những vị thần mà họ tôn kính.

Video đang HOT

Hệ thống đền tháp ở Tây Ninh chứng minh nơi đây là địa bàn phát triển và nối tiếp từ văn hóa Đồng Nai đến văn minh Óc Eo cho tới khi người Việt đặt chân đến vào thế kỷ 17.

Tháp được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa năm 1993.

Hình ảnh chạm khắc trên đỉnh tháp.

Một hố xây bằng đất nung đã được khai quật.

Cách đến: Đi trên quốc lộ 22 theo đường đến cửa khẩu Mộc Bài , khi đến xã An Thạnh (Bến Cầu) thì rẽ trái hơn 10 km là đến. Hoặc có thể bạn hỏi người dân để đi theo đường vào trung tâm xã Bình Thạnh.

Theo VNExpress

Núi Ba Thê - kinh đô hậu Phù Nam

Núi Ba Thê lớn nhất, cao nhất trong vùng tứ giác Long Xuyên, xưa từng mang cái tên khá mỹ miều là Hoa Thê sơn, nhưng sau đó lại có cái tên buồn: Vọng Thê.

Ngày xưa cảng thị Óc Eo của vương quốc Phù Nam nằm trên cánh đồng Óc Eo bên chân núi Ba Thê, Thoại Sơn (An Giang) - Ảnh tư liệu.

Khu vực Linh Sơn tự bên chân núi từng là kinh đô thời hậu Phù Nam.

Phật hóa... thần Vishnu

Linh Sơn tự nằm bên sườn núi, tĩnh mịch giữa khuôn viên rộng rợp bóng những hàng cây cổ thụ cao vút. Khởi đầu chùa được lập nên để thờ hai bia đá cổ và pho tượng vị thần có bốn tay.

Chánh điện chùa thờ pho tượng sơn màu vàng bóng trong tư thế người ngồi kiết già nhưng hình thể phốp pháp, mắt mở to, nét mặt không giống như bao tượng Phật thường gặp ở các chùa chiền khác. Đặc biệt tượng có bốn tay, tay phải trên cầm xâu chuỗi, tay trái trên bắt ấn, hai tay dưới nắm trái châu và cái chuông nhỏ. Mặt sau phía trên đầu người là hình rắn thần Naga xòe bảy đầu ra tạo thành tán che. Hai bên chân tượng ốp hai tấm bia đá màu đen kích thước gần bằng nhau (dày 22cm, cao 1,8m), một tấm có khắc mấy dòng chữ cổ ngoằn ngoèo. "Đây là tượng thần Vishnu trong Bà La Môn giáo nhưng đã được... Phật hóa", nhiều người am hiểu về tôn giáo cho biết.

Giữa mùa hè, những đêm miên man trên đỉnh Ba Thê lộng gió, chúng tôi được nghe kể nhiều chuyện ở vùng đất này. Vào đầu thế kỷ trước, phát hiện hai tấm bia đá cổ màu đen ở ven sườn núi, dân làng cất căn lều tranh vách đất cạnh đấy để đưa vào thờ. Lúc đó người ta gọi là chùa Bia Đá, do ông Bảy Ranh, một vị tu hành theo lối đạo Tiên, trông nom.

Ông Bảy thường đi phổ độ, trị bệnh cho dân chúng quanh vùng, rồi được một cô gái người Hoa trẻ đẹp, thường gọi là cô Xẩm, đem lòng yêu thương. Không cầm lòng đặng, Bảy Ranh đành theo người tình cùng đi xây tổ ấm riêng. Sau đó sư Như Chánh đang tu ở một ngôi chùa nhỏ thuộc hệ phái Phật giáo Mật Tông trên đỉnh núi Ba Thê xuống đây quản chùa. Hòa thượng Thích Thiện Trí, hiện đang trụ trì chùa, cũng kể lại câu chuyện tương tự như thế.

Năm 1913 Pháp lập đồn bốt gần chợ Óc Eo, khi xe ủi mở đường làm bày ra tượng đá đen to với hình dạng một vị thần có bốn tay với tư thế đứng ở sâu dưới lòng đất. Dân làng lấy 50m vải mềm quấn chặt quanh tượng, buộc ngoai xỏ đòn tre vào để khiêng, dễ dàng đưa về chùa.

Sau khi đem tượng về, bá tánh quanh vùng đóng góp tiền của xây lại ngôi chùa đàng hoàng, đặt tên là Linh Sơn tự. Sợ tượng bị lấy đi, người dân bàn bạc rồi cho xây bệ thờ cao ôm lấy chân tượng và ốp hai tấm bia đá to kín ở hai bên. Đồng thời, để phù hợp với một ngôi chùa, tượng được sửa đắp thêm hai chân xếp bằng ngang với bệ thờ và sơn phết thêm cho giống tư thế Phật ngồi thiền. "Tượng đắp thêm bằng ximăng trông không được... mỹ thuật, hài hòa cho lắm" - sư Thiện Trí nhìn nhận. Thấy tượng có bốn tay nên dân địa phương gọi là tượng Phật bốn tay, từ đó chùa cũng có tên... chùa Phật Bốn Tay.

Chùa thu hút đông người Kinh, Hoa, Khmer nơi nơi đến lễ bái, đóng góp xây dựng, qua mấy lần trùng tu Linh Sơn tự mới được to đẹp như bây giờ. Phía sau bên hông phải chùa có một cây sao cổ thụ với bốn thân đâm thẳng lên trời, cạnh đó cây xoài và cây vú sữa cũng có hình dáng gần tương tự.

Kinh đô hậu Phù Nam

Sư Thiện Trí nhớ lại mình đến chùa năm 1967, hồi đó xung quanh rừng núi còn âm u lắm, ông cùng các vị sư bỏ công đào tám chỗ mới được một cái giếng có nước ngọt trong lành cho dân làng dùng. Khi đào thường gặp nhiều cổ vật. Hồi những năm 1980 rộ lên chuyện vàng nổi, mỗi ngày có hơn 500 người tới đây đào tìm vàng, quanh chùa vô số hố sâu ngổn ngang, hàng loạt cây xoài cổ thụ bị trốc gốc chết. Công an đến canh giữ vẫn không ngăn xuể.

"Cứ nửa khuya từng nhóm dăm ba người bí mật bò lên chùa lén đào trộm vác đi vài bao đất đem đến nơi khác đãi. Đất đào trộm đổ lấp đầy luôn hai ao dưới chân núi. Chỉ vài bao đất mà đãi cũng được vàng, có những thứ như đồ của vua chúa ngày xưa" - vị sư này nói.

Khi cơn sốt vàng lắng xuống thì vô số gạch cổ, di vật Phù Nam bày ra dưới hố và đầy mặt đất. Các hòa thượng bèn cho chỉnh trang lại khuôn viên chùa tạo thành từng cấp cao thấp khác nhau, sau đó nhặt từng viên gạch đem đắp kín các bề mặt. "Ròng rã suốt 16 năm trời mới đắp đầy quanh các vòng thành, tầng cấp, ước gần cả triệu viên gạch cổ. Nhờ vậy chùa mới có vẻ đẹp cổ kính như ngày nay. Loại gạch này để ngoài trời càng cứng chắc" - những hộ sống gần chùa kể.

Các đợt khai quật những năm sau đó tại một điểm phía nam chùa, ngoài các vật kiến trúc còn phát hiện nhiều tượng thần Vishnu, đầu tượng Harihara, bệ thờ linga - yoni cùng các di vật khác. Trong khuôn viên chùa và lân cận có quần thể gồm nhiều phế tích kiến trúc lớn được xây bằng gạch - đá, với nhiều đoạn tường cao, nhiều hàng gạch xây, mặt nền móng, đường cống thoát nước... Điều đó cho thấy khu vực Linh Sơn tự là một phức thể di tích kiến trúc cổ trải rộng.

Theo TS Đào Linh Côn, ông George Coedès, giám đốc Viện Viễn Đông Bác Cổ (Pháp), cho rằng vua Nrpadidya là hậu duệ của dòng tộc Phù Nam có niên đại trị vì khá trùng hợp với niên đại của quần thể di tích ở Linh Sơn tự. Từ đó có thể suy đoán chân núi Ba Thê từng là chốn cung đình của các vị vua cuối thời Phù Nam đến thời hậu Phù Nam.

Mặt khác, trong thư tịch cổ Trung Hoa cũng có ghi kinh đô cuối cùng của Phù Nam có tên Na Phất Na (tức Naravaranagara), có thể là bên núi Ba Thê. Vào thế kỷ VI-VII, khi cảng thị Óc Eo mất đi vai trò thì Ba Thê tiếp nối và phát triển truyền thống tạo lập nên nền văn hóa Óc Eo - hậu Phù Nam cùng với việc thiết lập kinh đô mới tại đây, trong khu vực phía nam chùa Linh Sơn hiện nay. TS Lê Xuân Diệm cũng nhận định khu vực núi Ba Thê với phạm vi rộng lớn tập trung nhiều di tích thờ cúng, lăng mộ thì thật sự là một trung tâm lớn. Chắc hẳn đấy là một trung tâm quyền lực.

Tấm bia cổ có chạm khắc chữ và tượng Phật bốn tay thờ ở chánh điện Linh Sơn tự trên sườn núi Ba Thê - Ảnh: Đức Vịnh.

Theo các nhà khảo cổ, bia được chạm khắc chữ sankrit cổ trên mặt, một bia bị bào mòn, bia kia chữ vẫn còn rõ nét, nội dung ghi lại câu chuyện liên quan đến một vị vua Phù Nam xưa. Còn pho tượng vốn là tượng thần Vishnu trong Bà La Môn giáo, có nguồn gốc từ Ấn Độ, giống như tượng Bà Chúa Xứ ở núi Sam Châu Đốc.

Cả hai cổ vật này thuộc nền văn hóa Óc Eo, niên đại khoảng thế kỷ II-VI. Vì thế, năm 1988 Bộ Văn hóa công nhận đó là di tích lịch sử văn hóa, đến năm 2009 Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam công nhận danh hiệu "Tượng và bia lâu năm nhất, lớn nhất VN".

Theo Zing

Cháy nắng Tây Ninh, mê đắm bánh canh Trảng Bàng Thường được biết đến là vùng đất khô cằn chỉ có nắng và gió, nhưng Tây Ninh lại có nhiều điểm đến hấp dẫn và món ăn ngon sẵn sàng làm say lòng bất kỳ du khách nào. Tây Ninh là một tỉnh miền Đông Nam bộ, nằm ở biên giới Tây Nam của Tổ quốc, giáp ranh với nước bạn Campuchia. Vùng...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Hiện trường vụ 3 người trong một nhà bị sát hại ở Đắk Lắk01:14

Người gốc Việt nổ súng ngăn vụ cướp tiệm vàng ở California01:48

Chân dung nghi phạm 22 tuổi ám sát đồng minh của Tổng thống Mỹ Donald Trump03:08

Phó Tổng thống Mỹ khiêng quan tài của nhà hoạt động bị ám sát01:40

Thuý Kiều, Thuý Vân trở thành tân bác sĩ nội trú00:18

Yêu cô gái 1m2, chàng trai Thanh Hóa vượt 1.300km về ở rể và cái kết00:51

Vụ thảm án ở Đắk Lắk: Bé trai thoát chết nhờ trèo qua tường, trên người nhiều vết dao đâm08:05

Con gái Hoa hậu Thùy Lâm 12 tuổi cao vượt trội, nhan sắc có vượt mặt Lọ Lem?02:59

Lindo rời team châu Phi hậu Quang Linh gặp chuyện, nói 1 câu ai cũng xót xa02:57

Độ Mixi bị 'triệu tập' ngay trong đêm, 'thừa nhận' hành vi sử dụng 'chất cấm'02:27

Bí ẩn "vật thể lạ" trên Google Maps, nghi UFO ở Nam Cực, khiến thế giới sửng sốt02:33

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Khách Hàn đổ xô tới "điểm đến cuối tuần" tại Trung Quốc

08:21:20 14/09/2025

Với khung cảnh lung linh từ các tòa nhà, ẩm thực nổi tiếng và năng lượng sôi động cả ngày lẫn đêm, Thượng Hải (Trung Quốc) đang dẫn đầu xu hướng như một điểm đến lý tưởng vào cuối tuần với nhiều du khách Hàn Quốc, nhất là giới trẻ.

Khám phá du lịch "Một hành trình-Ba trải nghiệm" tại Lâm Đồng

08:18:45 14/09/2025

Với diện tích tự nhiên lớn nhất cả nước, tỉnh Lâm Đồng nằm ở khu vực chuyển tiếp giữa duyên hải Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ, có vai trò quan trọng trong liên kết vùng và phát triển kinh tế-xã hội.

Sóng vàng trên non cao

08:16:04 14/09/2025

Mùa Thu, khi nắng vàng trải khắp triền đồi cũng là lúc thiên nhiên và con người nơi địa đầu cực Bắc của Tổ quốc quyện hòa trong bản giao hưởng ruộng bậc thang tuyệt mỹ.

Bay trên bậc thang vàng

08:11:25 14/09/2025

Bay dù lượn ngắm trọn vẹn khung cảnh hùng vĩ, nên thơ của ruộng bậc thang là một trong những trải nghiệm vô cùng thú vị được nhiều du khách lựa chọn những năm gần đây.

Kora Kailash - Hành trình vượt thời gian và không gian (Phần 3)

08:09:10 14/09/2025

Một trong những niềm tin sâu sắc nhất xoay quanh kora là chỉ cần một lần đi nhiễu là có thể gột rửa tội lỗi cả đời, còn hoàn thành 108 vòng sẽ được giải thoát khỏi luân hồi.

Mùa lúa đổ vàng rực ở Tây Bắc

08:06:28 14/09/2025

Phạm Trọng Nghĩa (Quảng Ngãi) miêu tả chuyến săn lúa ở Tả Van, Y Tý (Lào Cai) như một cuộc chữa lành. Không chỉ ngắm sắc vàng, hít mùi lúa mới, điều ấn tượng với anh còn là tình người Tây Bắc.

Một ngày làm lữ khách ở rừng tràm Trà sư

07:53:41 14/09/2025

Chỉ mất một ngày để đi hết rừng tràm Trà Sư, nhưng phải mất rất lâu để lòng người nguôi đi cảm giác vấn vương. Giữa mùa nước nổi, là một lữ khách, tôi thả mình theo dòng nước xanh

Vẻ đẹp quyến rũ của mùa Thu miền non nước

07:50:08 14/09/2025

Thời điểm này, tiết trời se lạnh vào sáng sớm, ấm áp khi nắng vàng trải khắp núi rừng là điều kiện lý tưởng để du khách gần xa tìm về miền non nước biên cương

48 giờ săn mây, ngắm lúa, ăn gà ở Y Tý

07:47:20 14/09/2025

Trong 48 giờ ở Y Tý - Lào Cai, du khách có thể săn mây trắng bồng bềnh buổi sớm, lạc giữa biển vàng lúa chín trưa thu, rồi tối quây quần bên nồi gà đen thơm lừng.

Lạc lối ở Mallorca, hòn đảo xanh xinh đẹp của Tây Ban Nha

07:44:25 14/09/2025

Mallorca là hòn đảo lớn nhất của quần đảo Baleares, thuộc Tây Ban Nha, nằm trên biển Địa Trung Hải. Đảo nổi tiếng với sự kết hợp hài hòa giữa cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và là một điểm đến du lịch nổi tiếng thu hút du khách.

Nét đẹp cần có của mỗi du khách

07:40:05 14/09/2025

Du lịch là hành trình khám phá, nhưng cũng là cơ hội để du khách thể hiện ý thức gìn giữ và tôn trọng nét đẹp văn hóa, phong tục, môi trường nơi mình đặt chân đến.

Du khách nườm nượp đổ về ngắm lúa vàng trên núi cao 2.000m

07:37:42 14/09/2025

Sắc vàng óng ả phủ kín triền núi ở Y Tý mùa lúa chín, thu hút hàng nghìn du khách tìm về nóc nhà Lào Cai ở độ cao 2.000m để đắm mình trong khung cảnh mơ màng.