Kiểm sát viên “tác oai, tác quái”, dân sẽ trăm đường cơ cực

Kiểm sát viên vừa giữ quyền công tố vừa giữ quyền kiểm sát. Nghĩa là quyền của họ ảnh hưởng trực tiếp tới sinh mạng, danh dự của con người.

Trong phiên thảo luận về dự án Bộ luật hình sự (sửa đổi) chiều ngày 14/10, ông Nguyễn Sơn – Phó Chánh án TAND Tối cao đã đề nghị, ở mỗi phiên tòa nên có hai kiểm sát viên, thay vì chỉ có một như hiện nay.

Ông Sơn nói: “Chúng tôi đề nghị kiểm sát công tố là một người, còn kiểm sát hoạt động xét xử là một người khác để đảm bảo tính khách quan.

Người kiểm sát này chỉ nghe và xem hoạt động tại phiên tòa có khách quan hay không? Người này có quyền đề nghị với Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện trưởng Viện Kiểm cấp trên kháng nghị bản án sơ thẩm”.

Ông Sơn cũng nói thẳng rằng, việc trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung là quyền của Thẩm phán tại phiên tòa chứ không thể chờ Viện kiểm sát có văn bản đề nghị, vì như vậy rất dễ dẫn tới lạm quyền.

Nghe những phát biểu tâm huyết của ông Nguyễn Sơn, ngẫm về vụ việc mà bà Nguyễn Thị Bạch Tuyết đang bị tạm giam hơn 650 ngày tại TP. Hồ Chí Minh mới thấy thật thấm thía cho những ai chẳng may dính vào vòng lao lý.

Điều bi hài là bà Nguyễn Thị Bạch Tuyết bị bắt tạm giam về tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, nhưng bà Tuyết không làm giả chữ ký, con dấu. Ngay giám định độc lập của Công an TP.Hồ Chí Minh và Viện Khoa học kỹ thuật hình sự (Bộ Công an) cũng đã chỉ ra những chữ ký ấy là thật.

Vậy thì căn cứ vào đâu để ông Dương Ngọc Hải – Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân TP. Hồ Chí Minh ký lệnh bắt tạm giam bà Tuyết?

Ông Dương Ngọc Hải – Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân TP. Hồ Chí Minh là người trực tiếp ký lệnh bắt tạm giam bà Nguyễn Thị Bạch Tuyết. Ảnh trang web của Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hồ Chí Minh.

Người xưa có câu “nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại”, vậy mà cho tới giờ bà Tuyết đã bị tạm giam tới hơn 650 ngày, vụ án vẫn chưa đi đến hồi kết.

Những người đứng ra tố cáo bà Tuyết thì hiện nay đã “biến mất”. Tòa án thì đã nhiều lần trả hồ sơ, vì tòa cho rằng không có đủ căn cứ truy tố bà Tuyết, nhưng Viện kiểm sát Nhân dân TP. Hồ Chí Minh, cụ thể là Kiểm sát viên Hà Thị Bích Thu chỉ nói được một câu – “giữ nguyên quan điểm”.

Hơn 650 ngày tạm giam người vô tội, Viện Kiểm sát Nhân dân TP. Hồ Chí Minh, mà trực tiếp những người có liên quan là ông Phó Viện trưởng Dương Ngọc Hải cùng với bà Kiểm sát viên Hà Thị Bích Thu đang loay hoay tìm kế “hợp thức hóa” những sai phạm của mình.

Những câu hỏi cần Viện kiểm sát TP.HCM trả lời trong vụ án Nguyễn Thị Bạch Tuyết

Hiểu một cách thông thường, khi người dân không phạm tội thì ngay lập tức được phóng thích, hoặc chí ít nếu cảm thấy có dấu hiệu (chưa rõ ràng) thì cũng phải cho họ quyền được bảo lãnh để tiếp tục phục vụ điều tra.

Tuy nhiên, trong vụ việc này, dù gia đình bà Nguyễn Thị Bạch Tuyết rất nhiều lần đề nghị, nhưng không được xem xét cho bảo lãnh. Sự lạm quyền, coi thường luật pháp trắng trợn của ông Dương Ngọc Hải và bà Hà Thị Bích Thu đã gây ra bức xúc lớn đối với gia đình bà Tuyết và dư luận trong nhiều tháng qua.

Cực chẳng đã, chị của bà Tuyết là bà Nguyễn Thị Bạch Yến đã phải gửi đơn tố cáo các hành vi sai trái của ông Phó Viện trưởng Dương Ngọc Hải và bà Kiểm sát viên Hà Thị Bích Thu tới Thành ủy TP. Hồ Chí Minh, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao và Bộ Công an.

Theo quy định của pháp luật, Kiểm sát viên được phân công kiểm sát điều tra vụ án là người trực tiếp kiểm sát việc khởi tố.

Kiểm sát viên có trách nhiệm phải kiểm tra tính có căn cứ của quyết định khởi tố. Chỉ được khởi tố vụ án hình sự khi đã xác định được hành vi phạm tội.

Nếu phát hiện việc khởi tố không theo quy định tại điều luật này thì Kiểm sát viên phải báo cáo Viện trưởng Viện kiểm sát để ra quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố đó.

Kiểm sát viên là người thực hiện việc buộc tội người có hành vi phạm tội tại phiên tòa, vì vậy phải có trách nhiệm trong việc đảm bảo chứng cứ chứng minh tội phạm.

Trong giai đoạn truy tố, Kiểm sát viên có vai trò trong việc giúp Viện trưởng ra các quyết định tố tụng quan trọng. Kiểm sát viên cần nghiên cứu kỹ hồ sơ, kiểm tra các chứng cứ buộc tội, gỡ tội, căn cứ pháp lý… để đề xuất Viện trưởng ra các quyết định sau: Truy tố bị can trước Tòa án bằng bản cáo trạng; trả hồ sơ để điều tra bổ sung; đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án.

Luật đã quy định rất rõ như vậy, nhưng không hiểu vì lý do gì cả ông Phó Viện trưởng Dương Ngọc Hải và bà Kiểm sát viên Hà Thị Bích Thu lại cố truy tố một con người như vậy?

Phải chăng vì đã trót ra lệnh bắt tạm giam bà Tuyết, nên cả ông Hải và bà Thu đang lo sợ phải đền bù oan sai nên không dám đưa ra quyết định đúng với lương tâm, đạo đức nghề nghiệp?

Kiểm sát viên Hà Thị Bích Thu đã có nhiều dấn hiệu vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Ảnh HH

Trong lịch sử ngành tư pháp, đã xảy ra rất nhiều vụ oan sai nghiêm trọng, trong đó có phần lỗi không nhỏ từ ngành kiểm sát, trực tiếp là các kiểm sát viên. Điều đó có thể do trình độ năng lực yếu kém, hạn chế, nhưng cũng có thể do phẩm chất đạo đức chưa tốt.

Nói về vai trò của kiểm sát viên với Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Vũ Đức Khiển – nguyên Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội bày tỏ rằng, việc có thêm một kiểm sát viên tại phiên tòa cũng không thể giải quyết được bản chất vấn đề. Điều cần thiết là phải xử lý thật nghiêm minh tất cả những trường hợp lạm quyền, làm sai các quy định của pháp luật.

Ông Khiển cũng bình luận một câu thật chua sót: “Oan sai là vì ngay từ đầu người ta đã không chú ý tới chứng cứ gỡ tội mà chỉ buộc tội với cái lối suy nghĩ: Không mày phạm tội thì ai?”.

Kiểm sát viên vừa giữ quyền công tố vừa giữ quyền kiểm sát. Nghĩa là quyền của họ ảnh hưởng trực tiếp tới sinh mạng, danh dự của con người. Thật đáng sợ nếu phẩm chất đạo đức của họ yếu kém, vô cảm trước nỗi đau khổ của người dân.

Đáng sợ hơn, càng nhiều đau khổ thì cũng sẽ càng nhiều hận thù. Đó là mầm mống dẫn tới một xã hội bất an.

Ngọc Quang

Theo giaoduc