Khủng hoảng khí đốt chưa từng có đe dọa triển vọng kinh tế châu Âu

Áp lực giá gia tăng mỗi khi Nga giảm nguồn cung sang châu Âu do mức độ quan trọng của hàng hóa này đối với một số lĩnh vực.

Với nguồn cung giảm và giá cao hơn, cuộc khủng hoảng khí đốt đang làm lung lay triển vọng kinh tế châu Âu

Nga đã thắt chặt nguồn cung khí đốt sang châu Âu sau các lệnh trừng phạt của phương Tây. Ảnh: TE

Theo kênh tin tức hàng đầu về thị trường, tài chính và kinh doanh CNBC (Mỹ), châu Âu đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng năng lượng chưa từng có, đẩy nền kinh tế của khu vực đến gần hơn với suy thoái và đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về tham vọng biến đổi khí hậu của lục địa này.

Nga đã giảm đáng kể dòng khí đốt tự nhiên đến châu Âu kể từ khi các quốc gia phương Tây áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn đối với Điện Kremlin sau cuộc xung đột với Ukraine.

Trong khi Moskva phủ nhận họ đang “vũ khí hóa” nguồn cung khí đốt, nhiều nước châu Âu phàn nàn rằng Gazprom, công ty năng lượng quốc doanh của Nga, không còn là nhà cung cấp “đáng tin cậy”. Nguồn cung khí đốt từ Nga giảm là một vấn đề đối với các quốc gia EU do họ từng phải nhập khẩu khoảng 40% lượng khí đốt dự trữ từ Moskva.

Dữ liệu từ Nord Stream 1, đường ống nối Nga với Đức, xác nhận rằng có ít khối lượng khí đốt hướng về phía Tây hơn. Riêng tuần trước, nguồn cung cấp qua Nord Stream 1 đã giảm từ 40% xuống 20% ​​do Gazprom giải thích các vấn đề bảo trì

Theo Ủy ban châu Âu, cơ quan điều hành của EU, 12 quốc gia thành viên đã phải hứng chịu các dòng khí đốt giảm và một số quốc gia khác đã bị cắt hoàn toàn. Các nhà lãnh đạo châu Âu lo ngại về sự ngừng cung cấp hoàn toàn, đặc biệt là do nhiều ngành công nghiệp sử dụng hàng hóa này như một nguyên liệu thô trong quá trình sản xuất của họ.

Trong bối cảnh này, đã có những nỗ lực tìm kiếm các nhà cung cấp thay thế và các nguồn năng lượng khác nhau. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này là một nhiệm vụ khó khăn không thể thực hiện trong một khoảng thời gian ngắn.

Ủy ban châu Âu đã yêu cầu các quốc gia EU phải có mục tiêu lưu trữ tối thiểu là 80% kho dự trữ vào tháng 11 năm nay. Vào tháng 6, mức độ dự trữ chỉ hơn 56%.

Giá khí đốt tự nhiên đã tăng đáng kể sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine và thậm chí trước khi Moskva bắt đầu thắt chặt dòng chảy. Áp lực giá gia tăng mỗi khi Nga giảm nguồn cung sang châu Âu do mức độ quan trọng của hàng hóa này đối với một số lĩnh vực và do thiếu các lựa chọn thay thế cho nhiên liệu hóa thạch của Nga.

Salomon Fiedler, một nhà kinh tế tại Berenberg, lưu ý rằng giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu hiện “quá đắt” so với mức giá trung bình giai đoạn 2015-2019.

“Trong một năm bình thường, EU có thể sử dụng khoảng 4,3 tỷ megawatt mỗi giờ (MWh) khí tự nhiên. Do đó, nếu giá cao hơn 100 euro mỗi MWh trong một năm và EU phải trả những mức giá này thay vì được hưởng lợi từ một số hợp đồng giá cố định dài hạn, chi phí sẽ tăng khoảng 430 tỷ euro – tương đương với 3% GDP năm 2021 của EU”, ông Fiedler nói.

Trong khi đó, các nhà phân tích tại công ty tư vấn Eurasia Group cho biết giá khí đốt tự nhiên tiêu chuẩn châu Âu tại sàn giao dịch Hà Lan (TTF) tăng 15%, lên gần 200 euro MWh khi các công ty tiện ích đấu thầu các nguồn cung cấp thay thế, làm dấy lên lo ngại rằng người tiêu dùng và ngành công nghiệp sẽ phải vật lộn để thanh toán hóa đơn năng lượng của họ và sẽ có một cuộc suy thoái vào mùa Đông.

Với nguồn cung giảm và giá cao hơn, cuộc khủng hoảng khí đốt đang làm lung lay triển vọng kinh tế của châu Âu.

Mặc dù kết quả tăng trưởng mới nhất cho khu vực đồng euro, công bố cuối tuần trước, cho thấy GDP tăng ở mức 0,7% trong quý 2/2022 – cao hơn kỳ vọng của thị trường, nhưng ngày càng có nhiều nhà kinh tế dự báo trong cuộc suy thoái vào năm 2023.

Ủy ban châu Âu hồi đầu tháng này dự báo nền kinh tế của khối sẽ tăng trưởng 2,7% trong năm nay và 1,5% trong năm tới. Tuy nhiên, tổ chức này cũng cho rằng việc ngừng cung cấp khí đốt hoàn toàn từ Nga có thể dẫn đến suy thoái vào cuối năm 2022.

“Giá xăng cao hơn làm tăng chi phí của các công ty và thắt chặt chi tiêu của người tiêu dùng, khiến họ có ít tiền hơn để chi tiêu cho các hàng hóa và dịch vụ khác. Do đó, chúng tôi dự báo khu vực đồng euro sẽ rơi vào suy thoái vào mùa Thu này với mức lạm phát vẫn cao”, ông Fiedler nói.

Như ông Ivan Topchiyski, Chủ tịch Hội đồng quản trị của công ty năng lượng nhà nước Bulgaria, Bulgargaz, kết luận: “Chúng tôi đang ở trong làn sóng thứ hai của cuộc khủng hoảng khí đốt. Tháng trước, thị trường có chút ổn định. Thật không may, do nguồn cung trên dòng Nord Stream giảm, giá đã tiếp tục tăng”.