Khủng hoảng giá gạo đe dọa vị thế đảng cầm quyền Nhật Bản

Phát ngôn về việc không bao giờ mất tiền mua gạo đã khiến bộ trưởng nông nghiệp Nhật Bản mất việc trong bối cảnh áp lực đè nặng lên chính phủ trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng gạo của quốc gia.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba phát biểu trong cuộc họp báo ngày 27/9/2024. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Theo đài truyền hình CNN, ngày 21/5, Bộ trưởng Nông nghiệp Nhật Bản Taku Eto đã từ chức xin từ chức với lý do “không đủ phù hợp đối với chức vụ này” sau khi ông này có phát ngôn “quá nhiều gạo ở nhà” vấp phải phản ứng dữ dội từ công chúng.

Giá gạo – lương thực chính của Nhật Bản – đã trở thành một vấn đề chính trị lớn khi giá lượng thực này tăng vọt lên mức cao kỷ lục trong năm nay, buộc chính phủ phải thực hiện các giải pháp hiếm hoi là giải phóng kho dự trữ khẩn cấp và nhập khẩu gạo nước ngoài.

Phát ngôn sai lầm của Bộ trưởng Eto được đưa ra đúng vào thời điểm chính phủ của Thủ tướng Shigeru Ishiba cũng đang phải đối mặt với tỷ lệ ủng hộ thấp do chi phí sinh hoạt tăng vọt, vài tuần trước cuộc bầu cử.

“Tôi chưa bao giờ tự mua gạo. Thành thật mà nói, những người ủng hộ tôi tặng tôi khá nhiều gạo. Tôi có rất nhiều gạo ở nhà đến mức có thể bán được”, Bộ trưởng Eto nói trong bài phát biểu vào cuối tuần trước khiến công chúng nổi giận. Sau đó, ông này đã lên tiếng xin lỗi và bày tỏ “rất hối hận” về những lời nói của mình. Ông khẳng định mình hoàn toàn hiểu được những khó khăn mà người dân đang phải đối mặt khi giá gạo tăng cao.

Sự thất vọng về chi phí sinh hoạt tăng cao ở Nhật Bản đang trở thành mối đe dọa lớn đối với Thủ tướng Ishiba và Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền khi đất nước này đang chuẩn bị cho cuộc bỏ phiếu bầu thượng viện vào tháng 7.

Theo kết quả cuộc thăm dò của hãng thông tấn Nhật Bản Kyodo công bố vào ngày 18/5, tỷ lệ tín nhiệm đối với nội các của Thủ tướng Ishiba đã giảm xuống còn 27,4%, mức thấp kỷ lục. Cứ 9 hộ được khảo sát thì có 1 hộ cho rằng những nỗ lực của chính phủ nhằm kiềm chế giá gạo là không đủ.

Năm ngoái, đảng LDP đã phải chịu thất bại nặng nề trong cuộc bầu cử hạ viện, nhưng ông Ishiba vẫn nắm giữ quyền lực bằng cách tìm kiếm sự ủng hộ từ liên minh các đảng nhỏ.

Giới chuyên gia dự báo thất bại tiếp theo trong cuộc bầu cử sắp tới có thể đe dọa đến quyền cai trị liên minh của ông và làm dấy lên những lời kêu gọi về một nhà lãnh đạo mới.

Bất chấp những nỗ lực của chính phủ nhằm hạ giá gạo, giá gạo tại Nhật Bản vẫn ở mức cao kỷ lục – gần gấp đôi so với trước đó một năm.

Theo Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản, giá gạo bán lẻ trung bình đã tăng lên 4.268 yên (29,4 đô la Mỹ)/5 kg vào tuần thứ hai của tháng 5.

Đầu năm nay, Nhật Bản đã thực hiện bước đi hiếm hoi là đưa hàng trăm nghìn tấn gạo từ kho dự trữ khẩn cấp quốc gia ra đấu giá, nhằm mục đích hạ giá gạo trong nước. Nhiều cuộc đấu giá đã được lên lịch cho đến tháng 7, với hàng trăm nghìn tấn gạo được bán ra.

Quốc gia rất tự hào về gạo sản xuất trong nước này cũng đã tăng cường nhập khẩu gạo từ nước ngoài, chủ yếu là từ Mỹ. Vào tháng 4, Nhật Bản cũng đã nhập khẩu gạo Hàn Quốc lần đầu tiên kể từ năm 1999.

Nhiệm vụ giải quyết cuộc khủng hoảng gạo hiện đang đặt trên vai của Shinjiro Koizumi, cựu bộ trưởng môi trường và là con trai của cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi.

“Tôi đã chỉ thị cho ông Koizumi nỗ lực hết sức để cung cấp gạo cho người tiêu dùng với mức giá ổn định, đặc biệt là trong bối cảnh giá gạo hiện đang ở mức cao”, Thủ tướng Ishiba nhấn mạnh.