Khử mùi bãi rác Nam Sơn: Để tận gốc…

PGS.TS Phùng Chí Sỹ cho rằng, sử dụng công nghệ Bio-Nano chỉ xử lý được mùi của nước rỉ rác, còn các nguồn gây mùi khác thì không xử lý được.

Công ty Công ty Cổ phần Tập đoàn Môi trường Nhật Việt (JVE) vừa gửi công văn báo cáo tới lãnh đạo Thành ủy, UBND Thành phố Hà Nội về việc đề xuất tài trợ miễn phí thí điểm xử lý mùi của bãi rác Nam Sơn (Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn) bằng công nghệ Bio-Nano Nhật Bản.

Theo đó, máy nano sẽ được lắp đặt trực tiếp vào các ô chứa nước rỉ rác, hồ sinh học để đưa các bọt khí xuống phân hủy tận gốc các khí gây ra mùi hôi thối trong các ô nước rỉ rác.

Ghi nhận thiện chí của JVE song PGS.TS Phùng Chí Sỹ, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam cũng bày tỏ quan điểm cho rằng, công nghệ Bio-Nano mà JVE dự định sử dụng khó xử lý hết mùi của bãi rác Nam Sơn bởi lẽ mùi hôi phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau, mà nước rỉ rác chỉ là một nguồn trong số đó.

Cụ thể, mùi hôi phát sinh từ xe vận chuyển rác, từ rác đổ xuống hố chôn lấp mà để tiếp xúc với không khí, không kịp thời dùng bạt che phủ, phun chế phẩm xử lý mùi; mùi nước rỉ rác trong các ô chứa và hố chôn rác. Ngay cả rác cũ đã chôn lấp rồi cũng bốc mùi qua ống thông khí…

“Bản chất mùi hôi là do phân hủy yếm khí rác và nước rỉ rác. Nếu JVE dùng công nghệ Bio-Nano thì có thể giải quyết được một phần ô nhiễm do nước rỉ rác, nhưng không giải quyết được mùi hôi của toàn bộ bãi rác. Khi các nguồn gây mùi hôi khác chưa được xử lý thì mùi hôi vẫn còn”, PGS.TS Phùng Chí Sỹ nói.

Cũng theo Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, với công nghệ chôn lấp được áp dụng chủ yếu ở Việt Nam hiện nay, cách làm thông thường là: rác được đổ xuống hố rồi lấp đất lên, sau đó phun các chế phẩm khử mùi. Nhưng chừng đó không thể xử lý hết mùi hôi, ô nhiễm môi trường của bãi rác. Vào mùa mưa, nước mưa cùng nước rỉ rác chảy ra, tồn đọng trong các hố, ao và gây mùi hôi thối. Do đó, nếu dùng máy nano sục khí để phân hủy các khí gây ra mùi hôi thối mà chỉ đặt ở các ô chứa nước rỉ rác thì không đủ.

Nhiều điểm trong nội thành Hà Nội bị ùn ứ rác thải khi người dân hai xã Nam Sơn và Hồng Kỳ dựng lều bạt ngăn xe vào bãi rác Nam Sơn (Sóc Sơn, Hà Nội) hôm 23/10. Ảnh: NNVN

PGS.TS Phùng Chí Sỹ nhắc lại quyết định năm 2018 của Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó nêu rõ mục tiêu: Phấn đấu đến năm 2050, tất cả các loại chất thải rắn phát sinh đều được thu gom, tái sử dụng, tái chế và xử lý bằng những công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường và phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương, hạn chế khối lượng chất thải rắn phải chôn lấp đến mức thấp nhất.

Về chất thải rắn sinh hoạt đô thị, một số mục tiêu tới năm 2025 được đặt ra là: Tất cả các đô thị loại đặc biệt và loại I có công trình tái chế chất thải rắn phù hợp với việc phân loại tại hộ gia đình; 85% các đô thị còn lại có công trình tái chế chất thải rắn phù hợp với việc phân loại tại hộ gia đình;

90% tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh tại các đô thị được thu gom và xử lý đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường; tăng cường khả năng tái chế, tái sử dụng, xử lý kết hợp thu hồi năng lượng hoặc sản xuất phân hữu cơ; phấn đấu tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt xử lý bằng phương pháp chôn lấp trực tiếp đạt tỷ lệ dưới 30% so với lượng chất thải được thu gom.

Từ một số mục tiêu này, vị chuyên gia về môi trường đặt câu hỏi: Hà Nội và các đô thị khác đã thực hiện quyết định trên tới đâu?

Chỉ ra thực tế buồn tại Việt Nam – cho tới nay công nghệ chôn lấp vẫn được sử dụng chủ yếu dù đây chỉ là giải pháp tình thế, lại là nguyên nhân khiến các nỗ lực xử lý ô nhiễm môi trường trở nên không hiệu quả, PGS.TS Phùng Chí Sỹ không tán thành với một số quan điểm cho rằng tình trạng trên kéo dài là do thiếu tiền.

“Tại TP.HCM, mỗi ngày phát sinh hơn 9.000 tấn chất thải rắn sinh hoạt, mỗi năm TP phải chi trên 2.000 tỷ đồng để thu gom, vận chuyển và xử lý. Còn Hà Nội, mỗi ngày phát sinh khoảng 6.000 tấn rác thì cũng phải mất trên nghìn tỷ mỗi năm để thu gom, vận chuyển, xử lý.

Trong khi đó, mỗi ngày, nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ có thể xử lý 400 tấn rác thải sinh hoạt và phát điện khoảng 150.000 Kwh (tương đương 60 triệu Kwh/năm) cũng chỉ tiêu tốn 1.050 tỷ đồng chi phí đầu tư.

Số tiền bao nhiêu năm Hà Nội, TP.HCM chi ra để thu gom, vận chuyển, xử lý rác đủ để xây mấy nhà máy như vậy, vậy tại sao không làm từ trước để giải quyết triệt để tình trạng ô nhiễm?”, vị chuyên gia đặt câu hỏi và cho rằng sự chậm chạp này là do tầm nhìn giới hạn, ý thức, trách nhiệm không đến nơi đến chốn, dẫn đến tình trạng năm nào cũng mất tiền mà không giải quyết được vấn đề.