Khu di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh – Điểm đến hấp dẫn của xứ Thanh

Với bề dày lịch sử, văn hóa và vẻ đẹp thiên nhiên thơ mộng , những năm trở lại đây, Khu di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh dần khẳng định vị thế là một trong những điểm đến văn hóa – tâm linh hấp dẫn bậc nhất xứ Thanh .

Nằm cách thành phố Thanh Hóa 50km về phía Tây, thuộc xã Xuân Lam, thị trấn Lam Sơn, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa, Khu di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh là điểm đến không thể bỏ qua nếu du khách muốn tìm hiểu về triều đại hưng thịnh bậc nhất trong lịch sử Việt Nam.

Với diện tích 140ha, Khu di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh hiện nay vẫn còn bảo tồn nguyên vẹn những công trình của triều đại Nhà Hậu Lê, cùng nhiều cổ vật quý giá thời bấy giờ. Lam Sơn là nơi sinh ra anh hùng dân tộc Lê Lợi – Lê Thái Tổ và là nơi phát tích cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đánh đuổi giặc Minh xâm lược.

Để tỏ lòng tôn kính với tổ tiên, nhà Lê cho xây dựng nhiều điện miếu, lăng tẩm có quy mô to lớn ở đất Lam Sơn. Từ đó, Lam Sơn được coi là “kinh đô thứ hai” của nước Đại Việt sau Thăng Long – Lam Kinh. Sách Đại Việt sử ký toàn thư ghi rõ Lam Kinh được xây dựng vào năm 1433. Lam Kinh là nơi an táng, thờ cúng, tri ân các vị Vua và Hoàng hậu triều Lê. Theo các nhà sử học, vương triều Lê có hai thái miếu ở Thăng Long và ở Lam Kinh, thái miếu ở Lam Kinh là thái miếu gốc. Vì thế hàng năm, các vua Lê trị vì tại Thăng Long đều hành hương về Lam Kinh để thực hiện các nghi thức tế lễ và bái yết tổ tiên.

Đoàn công tác Báo Lai Châu, Báo Thanh Hóa thắp hương tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh.

Khu di tích Lam Kinh mang nhiều ý nghĩa giá trị văn hóa thiêng liêng không chỉ của nhân dân Thanh Hóa nói riêng và của cả dân tộc nói chung. ây còn là công trình kiến trúc nghệ thuật đặc sắc, mang dấu ấn văn hóa cung đình cùng toàn bộ các bia ký, lăng mộ, minh chứng bước phát triển rực rỡ của nền kiến trúc nước nhà.

Các điện miếu và lăng mộ được bố trí theo quan điểm Nho giáo, thuật phong thủy, có sự hài hòa giữa đồi núi, khe suối, cây xanh, tạo nên một môi trường đẹp, cân bằng giữa cảnh quan thiên nhiên và kiến trúc. Quy mô công trình kiến trúc Lam Kinh được ghi trong Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú như sau: “Điện Lam Kinh đằng sau gối vào núi, trước mặt trông ra sông, bốn bên non xanh nước biết, rừng rậm um tùm. Vĩnh Lăng của Lê Thái Tổ, Thiệu Lăng của Lê Thái Tông và các lăng của vua nhà Lê đều ở đây.

Hướng dẫn viên Khu di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh giới thiệu cho du khách Bia Vĩnh Lăng.

Khu hoàng thành, cung điện và thái miếu của kinh thành Lam Kinh vẫn được giữ nguyên vẹn cho đến ngày nay, với cách bố trí hình bàn cờ gồm khu ngọ môn, sân rồng, chính điện, thái miếu… Đặc biệt, Tòa Chính điện Lam Kinh được ví như “linh hồn” của Khu Di tích bởi sự bề thế, trang nghiêm và vai trò quan trọng của nó trong quần thể khu miếu điện, lăng tẩm Lam Kinh. Ngay phía sau Chính điện là 9 tòa Thái miếu. Không gian Thái miếu được bài trí trang nghiêm, linh thiêng với dáng hình cánh cung ôm lấy chính điện. Mái điện được lợp ngói mũi truyền thống. Đây là nơi thờ vua, Thái hậu triều Hậu Lê với khung cảnh quanh năm nghi ngút khói hương, nhuốm màu linh thiêng.

Năm 1962, di tích lịch sử Lam Kinh được xếp hạng cấp quốc gia, đến năm 1994 được Chính phủ phê duyệt dự án trùng tu tôn tạo. Trong khuôn khổ dự án tôn tại khu di tích, Tòa Chính điện đã được phục dựng trên nền móng cũ. Chính điện mang đậm lối phong cách kiến trúc cung đình thời Lê và là công trình điêu khắc gỗ tỉ mỉ, công phu. Cùng với ngoại thất là khối kiến trúc hình chữ Công gồm 3 điện nối tiếp nhau là Quang Đức (tiền điện), Sùng Hiếu (trung điện) và Diên Khánh (hậu điện).

Từ đó đến nay, gần 30 hạng mục công trình khu di tích đã được phục hồi tôn tạo, từng bước khôi phục lại diện mạo Lam Kinh xưa. Đặc biệt nơi đây hiện đang lưu giữ 5 tấm bia cổ, là những tư liệu quý giá để nghiên cứu về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật điêu khắc. Cả 5 tấm bia đã được Thủ tướng Chính phủ ra quyết định công nhận là Bảo vật quốc gia, bao gồm bia Vĩnh Lăng (vua Lê Thái Tổ), bia Chiêu Lăng (vua Lê Thánh Tông), bia Dụ Lăng (vua Lê Hiến Tông), bia Kính Lăng (vua Lê Túc Tông), bia Khôn Nguyên Chí Đức (Hoàng Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao).

Du khách Nguyễn Mai Phương đến từ Nghệ An cho biết: “Tôi rất ấn tượng với quần thể kiến trúc độc đáo của Khu du tích này bởi địa thế nằm uy nghi giữa một không gian rộng lớn, xanh mát. Mỗi điểm chúng tôi đến tham quan, đều được hướng dẫn viên rất nhiệt tình, giới thiệu về lịch sử và kể những câu chuyện đầy ấn tượng, tôi thấy rất thích thú khi tới đây”.

Khu di tích cũng gắn liền với những câu chuyện truyền thuyết mang màu sắc huyền bí với những cây cổ thụ nổi tiếng như cây Ổi biết cười, cây Đa-Thị mang điềm báo, cây Lim tự hiến thân mình để xây điện thờ. Màu sắc tâm linh không chỉ tô thêm phần linh thiêng cho nơi đây, mà còn là yếu tố thú vị. Khu di tích Lam Kinh được xem là viên ngọc quý của xứ Thanh với giá trị to lớn về mặt kiến trúc, lịch sử, khắc họa chân thật một thời vàng son của thời Hậu Lê, thu hút ngày càng nhiều du khách đến với lịch sử đầy tự hào của dân tộc.