Không truy cứu tội che giấu tội phạm đối với người thân
Bố của Lê Văn Luyện từng bị phạt tù vì che giấu hành vi phạm tội của con. Nhưng theo dự thảo luật mới, những trường hợp che giấu tội cho người thân sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự nữa.
Theo dự thảo Bộ Luật hình sự (sửa đổi), người thân của người phạm tội sẽ không còn bị xử lý hình sự về tội “ che giấu tội phạm” và “không tố giác tội phạm” như trước đây nếu có các hành vi này.
Trước đến nay, mọi đối tượng có hành vi như trên đều bị xử lý về tội “ che giấu tội phạm“. Bộ Luật hình sự (BLHS) hiện hành quy định, người nào không hứa hẹn trước, nhưng sau khi biết tội phạm được thực hiện, đã che giấu người phạm tội, các dấu vết, tang vật của tội phạm hoặc có hành vi khác cản trở việc phát hiện, điều tra, xử lý người phạm tội, thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “ che giấu tội phạm” trong những trường hợp mà Bộ luật này quy định.
Những trường hợp như ông Lê Văn Miên (bố của Lê Văn Luyện) sẽ không còn bị truy cứu tội danh “che dấu tội phạm”
Một trường hợp điển hình dư luận từng biết đến là bố đẻ của Lê Văn Luyện (thảm án tiệm vàng tại Bắc Giang năm 2011). Vì che giấu hành vi giế.t ngườ.i của con trai, ông Lê Văn Miên (bố của Luyện) bị kết án 48 tháng tù về tội “ che giấu tội phạm“.
Nhưng theo dự thảo BLHS (sửa đổi), nếu người thực hiện các hành vi này là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội thì không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Ban soạn thảo dự thảo Bộ Luật hình sự (sửa đổi) cho hay, có ý kiến cho rằng không nên coi là tội phạm khi những người thân trong gia đình như bố, mẹ, anh em ruột,… che giấu hành vi phạm tội của vợ, chồng, con, cháu mình. Truy cứu những người này có vẻ như một việc làm không hợp đạo lý, mặc dù hành vi đó có thể gây khó khăn cho cơ quan tố tụng.
Tương tự, Ban soạn thảo cũng đề xuất không truy cứu tội “không tố giác tội phạm” đối với ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ, chồng của người phạm tội khi họ có hành vi che giấu.
Video đang HOT
Theo Khám Phá
Hạn chế đưa người chưa thành niên phạm tội vào vòng tố tụng
Bộ luật Hình sự hiện hành, các chế tài áp dụng đối với người chưa thành niên (NCTN) tương đối đầy đủ, trong đó đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc nhất là phạt tù có thời hạn.
Tuy nhiên NCTN tái phạm vẫn chiếm tỉ lệ cao (theo báo cáo năm 2010 của Bộ Công an là 44%). Thực tế này đang đặt ra yêu cầu về việc xem xét lại cách thức xử lý NCTN phạm tội ở nước ta để bảo đảm hiệu quả giáo dục, phòng ngừa.
NCTN phạm tội đang chủ yếu được xử lý thông qua hệ thống tư pháp hình sự
Những vụ án nghiêm trọng, d.ã ma.n do NCTN gây ra đơn cử như vụ Lê Văn Luyện, giế.t ngườ.i, cướp của vào năm 2011, hay Đào Thu Hương (tức My "Sói"), năm 2010... từng khiến dư luận bàng hoàng và không khỏi ớn lạnh mỗi lần nhắc đến. Thực tế đó chỉ là một phần rất nhỏ trong "làn sóng tội phạm" do NCTN gây ra đang có chiều hướng ngày càng gia tăng.
Thống kê của Bộ Công an cho thấy, trong 5 năm, từ năm 2006 - 2010, tổng số NCTN vi phạm pháp luật đã giảm dần qua từng năm từ 16.446 người năm 2006 xuống còn 12.878 người trong năm 2010. Tuy nhiên, số lượng NCTN thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng bị truy cứu trách nhiệm hình sự lại ngày càng gia tăng. Nếu năm 2006, tỷ lệ NCTN vi phạm pháp luật bị xử lý hình sự chỉ chiếm 23,9% trên tổng số NCTN vi phạm pháp luật thì năm 2010 tỷ lệ này là 30,9%. Điều đáng lo ngại là độ tuổ.i của NCTN phạm tội cũng ngày một được "trẻ hóa". Thống kê sơ bộ cho thấy, đa số NCTN vi phạm pháp luật ở độ tuổ.i 16 đến dưới 18 (chiếm 60%); từ 14 đến 16 tuổ.i là 32%; dưới 14 tuổ.i là 8%.
Với các biện pháp xử lý chuyển hướng, NCTN phạm tội sẽ có thêm cơ hội phục thiện. Ảnh: TL
Với những nguyên tắc hết sức cụ thể về xử lý NCTN phạm tội được quy định tại Điều 69 BLHS, Nhà nước luôn thể hiện sự khoan dung và tin tưởng khả năng cải tạo thành người có ích của NCTN phạm tội. Đối với hình phạt tù có thời hạn - hình phạt được xem là nghiêm khắc nhất cũng chỉ áp dụng trong trường hợp thực sự cần thiết khi mà việc áp dụng các biện pháp chế tài khác nhẹ hơn tỏ ra không hiệu quả.
Trong quy định về hình phạt tù có thời hạn đối với NCTN phạm tội theo đán.h giá của nhiều chuyên gia pháp luật hình sự vẫn còn nhiều bất cập. Chẳng hạn, NCTN từ đủ 14 tuổ.i đến dưới 16 tuổ.i nếu bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì hình phạt được áp dụng đối với họ chỉ có thể là phạt tù có thời hạn, mà không có cơ hội được áp dụng các hình phạt không mang tính giam giữ. Bởi lẽ theo quy định của BLHS, NCTN từ đủ 14 tuổ.i đến dưới 16 tuổ.i chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Trong khi đó, điều kiện áp dụng hình phạt không tước tự do, cụ thể là các hình phạt cảnh cáo, phạt tiề.n và cải tạo không giam giữ chỉ có thể áp dụng đối với NCTN từ đủ 16 tuổ.i trở lên phạm tội và áp dụng đối với các tội phạm ít nghiêm trọng và một số trường hợp phạm tội nghiêm trọng.
Các chuyên gia pháp luật hình sự cho hay, xu hướng chung trong chính sách xử lý đối với NCTN phạm tội của nhiều nước trên thế giới là ưu tiên áp dụng xử lý chuyển hướng. Việc đưa NCTN vào hệ thống xử lý chính thức chỉ khi không còn cách nào khác để bảo đảm sự an toàn của cộng đồng, do vậy, tỉ lệ NCTN phạm tội được áp dụng xử lý chuyển hướng chiếm tỉ lệ rất cao. Ở Việt Nam, mặc dù khoản 2 Điều 69 BLHS đã có quy định về việc miễn trách nhiệm hình sự đối với NCTN, nhưng đây không phải là xử lý chuyển hướng theo đúng nghĩa và tương đồng với khuyến nghị của quốc tế và của đa số các nước đang áp dụng. Việc xử lý NCTN phạm tội ở Việt Nam chủ yếu vẫn là thông qua hệ thống tư pháp hình sự.
Ưu tiên các biện pháp giáo dục, cải tạo, can thiệp tại cộng đồng
Thực tế, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, NCTN vi phạm được xử lý thông qua các biện pháp chuyển hướng có xu hướng tái phạm thấp hơn NCTN vi phạm pháp luật bị xét xử tại tòa án. Đối với rất nhiều NCTN, những hình phạt chính thức của pháp luật chỉ góp phần vào việc hình thành bản chất tội phạm của họ.
Khi NCTN bị "gắn mác" là tội phạm chưa thành niên, họ sẽ tiếp thu những thái độ và hành vi tội phạm. Do đó, thay vì giúp NCTN từ bỏ hành vi phạm tội, việc xử phạt chính thức sẽ chỉ củng cố thêm tính cách và hành vi tội phạm của NCTN đó. Điều này giải thích tại sao, pháp luật quốc tế, đặc biệt là các công ước quốc tế về quyền tr.ẻ e.m khuyến khích CQCA hay các cơ quan khác áp dụng các biện pháp xử lý NCTN vi phạm pháp luật mà không cần viện đến các thủ tục tư pháp, hạn chế đến mức thấp nhất việc xử lý chính thức.
Tuy vậy, tại Việt Nam, do chưa có quy định chính thức liên quan đến các biện pháp xử lý chuyển hướng nên khi NCTN vi phạm pháp luật, cơ quan có thẩm quyền phải tiến hành xử lý đúng theo pháp luật và không có lựa chọn để áp dụng các biện pháp không chính thức. Do đó, "bên cạnh việc bổ sung quy định biện pháp thay thế xử lý hình sự vào BLHS (sửa đổi) thì để bảo đảm thực thi quy định này đòi hỏi phải bổ sung vào Bộ luật Tố tụng hình sự quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục áp dụng các biện pháp thay thế xử lý hình sự" - ông Hoàn cho biết.
Góp ý về nội dung này, bà Lê Thị Hòa, Phó Trưởng phòng Pháp luật hình sự, Vụ Pháp luật hình sự - hành chính (Bộ Tư pháp) cho rằng, cần sửa đổi nguyên tắc tại Khoản 4 Điều 69 BLHS hiện hành theo hướng "khi xét xử, Tòa án ưu tiên áp dụng một trong các biện pháp tư pháp được quy định tại Bộ luật này".
Đồng thời bổ sung quy định "khi áp dụng hình phạt đối với NCTN phạm tội cần hạn chế áp dụng hình phạt tù, nếu xử phạt tù thì "trong thời gian thích hợp ngắn nhất". Việc sửa đổi, bổ sung những quy định nói trên có ý nghĩa thiết thực cho thẩm phán khi cân nhắc, lựa chọn giữa các chế tài có thể áp dụng đối với NCTN để ưu tiên áp dụng các biện pháp tư pháp và chế tài không tước tự do.
Bên cạnh đó, bà Lê Thị Hòa cũng đề xuất mở rộng khả năng áp dụng các chế tài không tước tự do đối với NCTN phạm tội.
Cụ thể là mở rộng khả năng áp dụng hình phạt cảnh cáo đối với cả trường hợp NCTN phạm tội nghiêm trọng, có nhiều tình tiết giảm nhẹ; mở rộng khả năng áp dụng hình phạt tiề.n, hình phạt cải tạo không giam giữ và biện pháp tư pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn không chỉ áp dụng đối với NCTN từ đủ 16 tuổ.i đến dưới 18 tuổ.i mà cả với người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổ.i.
Ngoài ra, đối với hình phạt cải tạo không giam giữ cũng cần cân nhắc mở rộng khả năng áp dụng không chỉ đối với NCTN đang có nơi làm việc ổn định hoặc nơi thường trú rõ ràng, nhằm tạo chính sách xử lý bình đẳng giữa những người phạm tội.
Ở một góc nhìn khác, GS.TS Lê Minh Tâm, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hội Luật gia Việt Nam cũng bày tỏ sự nhất trí với việc bổ sung các quy định và biện pháp thay thế xử lý hình sự đối với NCTN phạm tội và đán.h giá đây là một trong những chính sách rất quan trọng, thể hiện ý nghĩa nhân đạo, giáo dục và phù hợp với yêu cầu.
Nhưng theo GS, TS Lê Minh Tâm, áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng cho từng đối tượng như thế nào là rất quan trọng bởi cần phải tính đến thực tế hiện nay là tội phạm v.ị thàn.h niê.n đang phát triển rất nhanh cả về quy mô và mức độ.
"Những đối tượng phạm tội nếu chúng ta gộp chung thì sẽ chiếm tỷ lệ cao (vì lứa tuổ.i 14-16 chiếm rất nhiều). Nhưng trong đấy có những đối tượng rất cụ thể, tính chất hành vi phạm tội nghiêm trọng, d.ã ma.n.
Với những trường hợp này, chúng ta phải áp dụng chế tài xử phạt nghiêm khắc. Còn đối với rất nhiều đối tượng NCTN khác có khả năng phục thiện và cải tạo tốt thì chúng ta có thể áp dụng những biện pháp thay thế. Do đó, theo tôi cần nghiên cứu, phân hóa rõ với việc áp dụng các biện pháp thay thế đối với đối tượng này" - GS, TS Lê Minh Tâm nhấn mạnh.
Theo Pháp luật Xã hội
Hai lần n.ổ sún.g vì câu mắng Không gặp được Hùng, Xuân bắ.n một phát vào cổng nhà anh này, tới quán bar lùng tìm đối thủ và n.ổ sún.g. Sáng 30/7, TAND Nghệ An xét xử sơ thẩm Phan Đức Xuân (25 tuổ.i, trú phường Cửa Nam, thành phố Vinh) về tội Giế.t ngườ.i, Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng và 4 người về hành vi Che...