Không nên hốt hoảng vì đái tháo đường
Dù phổ biến và ngày càng được truyền thông nhiều, nhưng đái tháo đường (ĐTĐ) vẫn có thể gây sốc và rối loạn tâm lý nặng nề ở những người mới biết mình mắc bệnh. Điều này, theo các chuyên gia, sẽ gây nhiều hệ luỵ.
Không chấp nhận bệnh
Năm 2015, sau khi cha đột ngột bị tai biến mạch máu não và phát hiện mắc ĐTĐ, chị Băng Nga, 53 tuổi, nhân viên công ty DKSH VIệt Nam đi kiểm tra thử và biết mình cũng bị ĐTĐ. Chị đã trải qua những ngày sốc nặng vì không bao giờ nghĩ mình mắc bệnh này. Chị tâm sự như thế trên ngaydautien.vn, trang web giáo dục bệnh nhân do hội Nội tiết và đái tháo đường Việt Nam bảo trợ.
BS.CK1 Trần Minh Triết, khoa nội tổng hợp bệnh viện đại học Y dược TP.HCM, cho biết ĐTĐ là bệnh mạn tính và bệnh nhân phải sống chung suốt đời, vì thế khi được bác sĩ chẩn đoán mắc bệnh, không ít bệnh nhân phản kháng bằng cách đi khắp nơi thử đường huyết xem mình chắc chắn có bệnh hay không.
Anh Văn Thắng, 49 tuổi, ngụ tại quận Tân Phú, TP.HCM, cũng tương tự. Sau khi phát hiện bị ĐTĐ hồi đầu năm nay, anh chạy đôn chạy đáo tìm kiếm một loại thuốc có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh của mình… trong vài tháng. Anh nói: “Tôi khoẻ mạnh sao bị bệnh này được. Người ta nói ĐTĐ rất nguy hiểm, nếu để lâu bệnh nhân có thể bị cụt chi, mù mắt, liệt dương”.
BS.CK1 Trần Minh Triết, khoa nội tổng hợp bệnh viện đại học Y dược TP.HCM, cho biết ĐTĐ là bệnh mạn tính và bệnh nhân phải sống chung suốt đời, vì thế khi được bác sĩ chẩn đoán mắc bệnh, không ít bệnh nhân phản kháng bằng cách đi khắp nơi thử đường huyết xem mình chắc chắn có bệnh hay không. Ông nói: “Thậm chí có người bị ĐTĐ uống thuốc do bác sĩ này kê rồi lại chạy đến bác sĩ khác kiểm tra. Đây là tình huống nguy hiểm vì có thể bệnh nhân giấu bệnh, giấu thuốc, bác sĩ sau thử lại thấy đường huyết bình thường và nói bệnh nhân không bị bệnh. Khi đó bệnh nhân sẽ nghĩ mình khoẻ mạnh, không theo dõi và để bệnh tiến triển nặng”.
Một tình huống khác, theo BS Triết, là bệnh nhân bị ĐTĐ tìm kiếm một giải pháp điều trị nhanh khỏi, vì không chấp nhận sống chung với bệnh. Bác sĩ nào nói họ phải uống thuốc suốt đời họ sẽ không vui. Vì thế ai mách họ có nơi nào chữa hết, phương thuốc nào trị dứt bệnh là họ thử ngay. Hậu quả là có người uống những bài thuốc dân gian, thuốc gia truyền không rõ nguồn gốc và phải nhập viện cấp cứu vì tác hại của thuốc.
“Sau khi biết mình chắc chắn mắc ĐTĐ rồi và phải trị bệnh suốt đời, bệnh nhân chuyển sang giai đoạn 2 là lo sợ không biết thuốc dùng lâu ngày có tác dụng phụ hay không rồi mình sẽ bị biến chứng gì. Lâu ngày trạng thái tâm lý này khiến một số người bị rối loạn lo âu, thậm chí trầm cảm”, BS Triết nói.
Video đang HOT
Theo Chương trình mục tiêu y tế giai đoạn 2015 – 2020 của bộ Y tế, trầm cảm là rối loạn tâm thần phổ biến nhất ở người ĐTĐ. Bệnh có thể xảy ra ở nhiều giai đoạn trong diễn tiến tự nhiên của ĐTĐ, nhưng đa số bệnh nhân không được phát hiện và điều trị trong chăm sóc sức khoẻ ban đầu.
Người ta nhận thấy tỷ lệ trầm cảm trong ĐTĐ gấp đôi so với dân số chung, với tỷ lệ gộp là 9% nếu chẩn đoán bằng phỏng vấn và 26% nếu chẩn đoán bằng cách tự chấm điểm trầm cảm theo thang điểm.
Có thể sống hoà bình với bệnh suốt đời
Những vấn đề tâm lý nghiêm trọng như trầm cảm là tình trạng khá phổ biến ở người bệnh ĐTĐ. Tại buổi sinh hoạt câu lạc bộ bệnh nhân ĐTĐ mới đây ở bệnh viện đại học Y dược TP.HCM, ThS.BS tâm lý Nguyễn Minh Mẫn cho biết nếu bệnh nhân ĐTĐ không được quản lý tốt và người thân thấu hiểu, họ dễ nảy sinh suy nghĩ, hành động tiêu cực. Đặc biệt ở bệnh nhân đã có sẵn rối loạn tâm lý hoặc trầm cảm trước đó, tình trạng trầm cảm có thể nặng hơn và khiến họ nảy sinh ý định tự tử.
BS Mẫn nói: “Thông thường bệnh nhân ĐTĐ trải qua năm giai đoạn tâm lý: từ chối không chấp nhận mắc bệnh; biết bệnh và tức giận nếu có ai nói đến bệnh của mình; hoà hoãn, thảo luận với bác sĩ xem mình có thật sự bệnh hay không; lo lắng, buồn phiền và tự hỏi tại sao bệnh lại xảy ra cho mình; và cuối cùng là chấp nhận bệnh”.
Theo BS Triết, yếu tố tâm lý đóng vai trò rất quan trọng trong điều trị thành công ĐTĐ. Ở các nước tiên tiến, bệnh nhân ĐTĐ nhận được sự hỗ trợ rất nhiều từ các chuyên viên tâm lý và đội ngũ giáo dục viên để giải toả những lo âu, thắc mắc trong quá trình điều trị bệnh. Ở nước ta, một vài bệnh viện bắt đầu xây dựng và đi theo con đường này.
“Lo âu, buồn bã ở người mắc bệnh ĐTĐ là điều bình thường. Nhưng họ cần giải quyết điều này bằng cách tham khảo thông tin từ các trang mạng và cơ sở y tế có uy tín, trình bày với bác sĩ những lo âu, thắc mắc của mình để được giải quyết, và tham gia các câu lạc bộ bệnh nhân ĐTĐ. Vì ở đó người ta dễ dàng tìm được thông tin thiết thực cho bệnh của mình, có người cùng cảnh ngộ để sẻ chia và giải toả căng thẳng. Đặc biệt là không nghe lời khuyên của những người không có chuyên môn, vì điều này có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường”.
Chị Băng Nga đã trải nghiệm những vấn đề tâm lý của bệnh nhân ĐTĐ như thế nào. Chị nói: “Sau khi được bác sĩ hướng dẫn kỹ lưỡng, dần dà tôi bớt đi nỗi sợ. Nếu kiểm soát ĐTĐ tốt, bệnh sẽ sống chung với mình cả đời và thậm chí đến lúc chết mà không bộc phát gì cả. Với người mới mắc ĐTĐ, tôi khuyên họ đừng nghĩ sâu xa hay nặng nề vì bệnh không hạn chế gì cho cuộc sống cả”.
Trong khi đó, BS Triết cho một lời khuyên ngắn gọn: “Bệnh nhân ĐTĐ hoàn toàn có thể sống khoẻ và lạc quan với bệnh bằng cách tuân thủ những hướng dẫn của bác sĩ điều trị về ăn uống, tập luyện thể lực và sử dụng thuốc”.
Theo Bình Yên ( Thế Giới Tiếp Thị)
Nỗi ám ảnh của bệnh nhân tiểu đường khi phải cắt chân
Tiểu đường là căn bệnh có thể biến một người bình thường thành tàn phế.
Trên giường bệnh nằm sát bên cửa sổ, bà Hoàng Thị Sơn (ở Thanh Hóa) ánh mắt thơ thẩn nhìn ra ngoài. Chân trái của bà băng bó kín cả bàn chân. Chỉ 2 ngày nữa, bà buộc phải tiến hành cắt bỏ phần chân này nếu muốn giữ lại mạng sống. Gia đình giấu bà điều này.
Bà Sơn là một trong những ca bệnh đái tháo đường điển hình với biến chứng nặng nhất là hoại tử bàn chân, có nguy cơ gây nhiễm trùng máu toàn thân, đồng nghĩa nguy cơ tử vong rất cao.
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Ngọc Thiện, Phó trưởng khoa Chăm sóc bàn chân, Bệnh viện Nội tiết Trung ương, cho biết căn bệnh đái tháo đường của bà Sơn đã diễn tiến âm thầm từ lâu. Bà chỉ được phát hiện bệnh cách đây hai năm. 20 ngày trước, bàn chân trái của bà bỗng nhiên sưng, sau đó tình trạng ngày càng nặng. Bà được chuyển từ Bệnh viện Đa khoa Thanh Hóa lên khoa Chăm sóc Bàn chân, Bệnh viện Nội tiết trung ương với vết thương đã hoại tử và nặng mùi.
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Ngọc Thiện trấn an bà Sơn trước tình trạng phải đoạn chi trái. Ảnh: HQ.
Hoàng Thị Thúy (con gái bà Sơn) cho biết cha đang trên đường ra Hà Nội để kịp làm thủ tục cho mẹ tiến hành cắt bỏ phần chân. Tuy nhiên, gia đình vẫn chưa biết nên nói với bà Sơn như thế nào về tình trạng này.
"Mẹ tôi bị ám ảnh hơn những người khác. Một tay bà đi chợ bán cá nuôi lớn ba chị em chúng tôi. Bà chưa bao giờ nghĩ mình phải nằm một chỗ để phiền con cái, lại càng không bao giờ đồng ý cắt bỏ một phần cơ thể. Bởi như thế bà sẽ thành người tàn phế, không thể làm gì. Bà ấy có thể chết chứ không đồng ý nên chúng tôi buộc phải giấu. Chúng tôi cũng rất lo lắng về tình trạng của bà sau khi biết mình không còn bàn chân", chị Thúy chia sẻ.
Tại khoa Chăm sóc bàn chân, Bệnh viện Nội tiết trung ương, bà Sơn chỉ là một trong số hàng trăm bệnh nhân đang phải băng bó chân vì biến chứng của bệnh tiểu đường.
Tại phòng kế bên, ông Nguyễn Xuân Sinh (giảng viên chuyên ngành thể chất, sống ở Long Biên, Hà Nội) cũng phải điều trị do biến chứng bàn chân của căn bệnh đái tháo đường.
Thường xuyên tập thể dục và vận động nhiều do đặc trưng nghề nghiệp nhưng trước đây, khi biết mình mắc đái tháo đường, ông Sinh cũng như nhiều bệnh nhân khác rất chủ quan. Ban đầu, bệnh chưa gây đau đớn và phiền toái. Ông vẫn thường xuyên tham gia các buổi nhậu, uống quá chén cũng như không chú ý tới chế độ ăn uống. Ông chia sẻ không ngờ căn bệnh lại có thể gây biến chứng nặng đến vậy.
Biến chứng bàn chân trở thành biến chứng nặng nề, là một trong nguyên nhân gây tàn phế cho bệnh nhân đái tháo đường. Ảnh: HQ.
Theo thạc sĩ Thiện, biến chứng bàn chân trở thành biến chứng nặng nề. Đây là một trong nguyên nhân gây tàn phế cho bệnh nhân đái tháo đường. Những bệnh nhân đến đây thường đã tổn thương rất nặng, từng điều trị ở tuyến dưới hoặc các bệnh viện khác không thành công. Nhiều bệnh nhân bị hoại tử lan rộng vào tận xương buộc phải cắt bỏ chân.
Để phòng chống biến chứng bàn chân, bác sĩ Thiện cho biết các bệnh nhân phải có thói quen kiểm tra sức khỏe, xác định đường huyết cao hay thấp. Khi xuất hiện dấu hiệu bàn chân tê bì phải đi khám ngay. Đây là dấu hiệu sớm nhất của biến chứng ở bàn chân, tiền đề cho loét chân sau đó. Với những vết thương dù rất nhỏ, người đái tháo đường cũng cần đến chuyên khoa để xử lý.
GS.TS Thái Hồng Quang, Chủ tịch Hội Nội tiết và Đái tháo đường Việt Nam (VADE), cũng cảnh báo đái tháo đường đang gia tăng nhanh chóng trên toàn thế giới với 415 triệu người mắc, đặc biệt đối với các nước đang phát triển. Việt Nam là một trong những nước có người mắc cao nhất thế giới, với tỷ lệ bệnh nhân chiếm khoảng 5,4 % dân số. Ngoài ra, khoảng 69,9% người bệnh chưa được chẩn đoán, tức đã có bệnh nhưng chưa biết để điều trị và giảm thiểu các biến chứng.
Giáo sư nhấn mạnh cùng với việc tăng sử dụng thực phẩm không thích hợp, ít hoặc không hoạt động thể lực ở trẻ em, bệnh đái tháo đường type 2 đang có xu hướng tăng ở cả trẻ em thay vì chỉ xuất hiện phổ biến ở người trưởng thành, trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng.
Đái tháo đường là bệnh gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm như mù lòa, suy thận, tim và cắt cụt chi. Bệnh gây tử vong cao hàng thứ 4 thế giới.
Theo Hà Quyên (Zing)
Bác sĩ BV Bạch Mai chỉ ra những sai lầm người đái tháo đường hay mắc phải PGS.TS Nguyễn Khoa Diệu Vân - Trưởng Khoa Nội tiết ĐTĐ Bệnh viện Bạch Mai chỉ rõ những sai lầm người bệnh bệnh ĐTĐ hay mắc phải. Theo bác sĩ Vân, những sai lầm trong điều trị đái tháo đường sẽ ảnh hưởng đến việc kiểm soát bệnh, gây ra những biến chứng đáng tiếc. Hết thuốc, không tái khám ĐTĐ là căn...