Không đến tòa dù bị triệu tập: Bất thường?

Theo LS Trương Xuân Tám, nhiều người có quyền, nghĩa vụ liên quan và người làm chứng vắng mặt tại phiên xử VN Pharma là bất thường.

Ngày 24/9, TAND TP.HCM mở phiên xét xử các bị cáo trong đường dây mua bán thuốc ung thư giả xảy ra tại VN Pharma.

Gần 200 người đã được triệu tập đến phiên tòa với tư cách người có quyền, nghĩa vụ liên quan và người làm chứng, tuy nhiên rất nhiều người vắng mặt. 5/9 thành viên của hội đồng giám định Bộ Y tế có mặt. Đại diện Cục Quản lý Dược tham dự phiên tòa là ông Nguyễn Thành Lâm, Phó Cục trưởng. Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường không đến tòa. Thời điểm xảy ra vụ án ông Cường là Cục trưởng Cục quản lý dược.

Đáng lưu ý, liên tiếp ghi nhận những phiên xử mà những nhân chứng và người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan được triệu tập nhưng không đến tòa, điển hình nhất là phiên xử vụ gian lận thi cử tại Hà Giang và Sơn La.

Trao đổi với Đất Việt, LS Trương Xuân Tám (Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) cho biết, việc những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, người làm chứng, hoặc người vừa có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vừa là nhân chứng được triệu tập đến tòa mà vắng mặt là điều bất thường. Bởi lẽ, tòa xét thấy nếu cần thiết thì mới triệu tập, mỗi người có một tư cách tố tụng riêng và phải tôn trọng sự triệu tập của tòa.

Về nhân chứng, người làm chứng phải có trách nhiệm đến tòa theo lệnh triệu tập. Nếu người làm chứng không đến, tòa có thể dùng biện pháp áp giải, cưỡng chế đến tòa.

Nhiều người có quyền, nghĩa vụ liên quan, người làm chứng vắng mặt tại ngày khai mạc phiên tòa xét xử vụ VN Pharma. Ảnh: Tuổi trẻ

Dẫn trường hợp mới nhất trong phiên xử sơ thẩm lần 2 vụ việc xảy ra ở VN Pharma, đối với người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, trong đó có Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường, không đến tòa theo lệnh triệu tập, theo LS Tám, là chưa hợp lý.

“Báo chí dẫn lịch công tác tuần của Bộ Y tế cho biết, ngày 24/9, đúng vào ngày diễn ra phiên tòa, Thứ trưởng Trương Quốc Cường được phân công “Làm việc với UBND tỉnh Lạng Sơn và Ban chỉ đạo 389 Quốc gia về công tác Quản lý xuất nhập khẩu dược liệu tại cửa khẩu”. Được biết cuộc họp này diễn ra tại tỉnh Lạng Sơn trong cả ngày 24/9.

Điểm khó hiểu là Bộ Y tế có nhận được giấy triệu tập hay không, nhận được trước hay sau khi sắp lịch công tác cho ông Cường. Bản thân người phân công ông Cường đi làm việc ở nơi khác trong ngày tòa triệu tập ông này khiến dư luận nghi ngờ về sự thiếu nghiêm túc của những người liên quan”, LS Trương Xuân Tám nhận xét.

Theo vị luật sư, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan khi đến tòa có các quyền và nghĩa vụ được quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự, trong đó có nghĩa vụ phải tuân theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng là tòa án và VKS, không thể đơn giản đến thì đến, không đến thì thôi.

“Đã gọi là người có quyền và nghĩa vụ liên quan nghĩa là không chỉ có quyền mà còn có nghĩa vụ đến tòa làm rõ họ có liên quan gì tới vụ án.

Có những người không liên quan trực tiếp đến tội phạm nhưng cũng có người liên quan trực tiếp đến tội phạm mà chưa bị truy tố. Ở nhiều vụ án, sau quá trình xét xử người ta còn kiến nghị khởi tố tại tòa hoặc kiến nghị cơ quan điều tra sẽ khởi tố những người liên quan ấy nếu qua xét xử mà thấy hành vi của họ có đầy đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm”, LS Trương Xuân Tám chỉ rõ.

Giữ nguyên quan điểm rất nhiều người có quyền, nghĩa vụ liên quan và người làm chứng không đến phiên xử vụ là bất thường, ông Tám khẳng định, tòa hoàn toàn có quyền tiếp tục triệu tập những người này đến, buộc người đó phải có mặt ở tòa.

Mặc dù luật không quy định phải áp giải người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan nhưng bản thân người đó phải tôn trọng lệnh triệu tập của tòa, dù đó là cơ quan, tổ chức xã hội, cá nhân có chức vụ hay người bình thường.

Nếu người nào vừa có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vừa là nhân chứng, biết được những việc liên quan đến tội phạm thì tòa hoàn toàn có thể áp giải đến phiên xử.

Bên cạnh đó, vị luật sư cho hay, tòa hoàn toàn có quyền triệu tập những người có quyền, nghĩa vụ liên quan và người làm chứng đến trong những ngày xử tiếp theo nhưng triệu tập sau ấy rất phiền phức.

“Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan phải được giới thiệu về quyền và nghĩa vụ của mình, chẳng hạn có quyền trình bày ở tòa, có quyền tự bảo vệ mình và nhờ luật sư bảo vệ… Nhưng người đó không đến tòa ngay ngày được triệu tập mà đến giữa chừng thì tòa phải mất thời gian giải thích lại quyền và nghĩa vụ, bởi nguyên tắc tham gia tố tụng là phải được giải thích về quyền và nghĩa vụ” – LS Trương Xuân Tám nói rõ.

Từ đây, ông đề nghị: đối với những cá nhân, cơ quan được triệu tập đến tòa mà không đến thì phải xem lại. Đối với tòa cũng cần xem lại việc triệu tập người có quyền, nghĩa vụ liên quan và người làm chứng, chỉ triệu tập khi thực sự cần thiết, còn triệu tập tới vài trăm người đến tòa rất mất thời gian.

Thực tế cho thấy, có vụ án triệu tập tới 300-400 người, song cuối cùng lại chỉ hỏi 30-40 người, những người khác không hỏi đến.

Thành Luân

Theo baodatviet