Không để đồng đội cô đơn

83 tuổi – ở cái tuổi xưa nay hiếm nhẽ ra phải được nghỉ ngơi, nhưng ông Phạm Văn Quỹ, ở xã Lam Hạ (Phủ Lý – Hà Nam) vẫn ngày ngày ra nghĩa trang liệt sỹ chăm sóc từng ngôi mộ một cách chu đáo, công việc ấy ông đã làm tròn 30 năm nay.

Tri ân các anh hùng liệt sỹ

“Tôi cũng là một người lính”

“Nhiều người gọi tôi là “lão gàn”. Tôi không giận họ, vì đơn giản tôi cũng là một người lính, tôi sống sót qua chiến tranh và tôi muốn được chăm sóc những phần mộ của đồng đội để luôn nhớ về họ, về những chiến công mà họ đã dành cho đất nước”, ông Quỹ chia sẻ.

Ông Quỹ, sinh năm 1930 ở Hà Nam, cách mạng tháng Tám 1945 thành công, vì có bằng Sơ học yếu lược nên cậu thiếu niên Phạm Văn Quỹ được dạy bình dân học vụ cho bà con. Năm 19 tuổi ông Quỹ xung phong đi bộ đội nhưng vì thân hình nhỏ nhắn nên không được.

Đến 1952, ông Quỹ tiếp tục xung phong đi bộ đội chiến đấu tại Quân khu 3. Đầu năm 1954, ông và đồng đội tham gia chiến dịch đường 10 Nam Định. Do quân Pháp còn mạnh nên chúng phản công, nã đạn pháo dữ dội vào quân ta. Trận ấy, ông Quỹ bị cụt ngón tay cái bên trái, một mảnh pháo xuyên vào vai và một mảnh xuyên vào chân, phải điều trị trong một thời gian dài. Nhưng khi lành vết thương, ông xin trở lại chiến trường để sát cánh cùng đồng đội. Những lúc bản thân cận kề cái chết, chứng kiến sự hy sinh của đồng đội, ông luôn tự nhủ: Nếu may mắn được trở về sau giải phóng, nhất định phải làm việc gì đó có ích cho những đồng đội đã ngã xuống.

“Đến năm 1958 tôi tham gia vào ngành giáo dục, đến năm 1981 thì về hưu. Khi ấy, nghĩa trang quê tôi còn rất hoang sơ, cỏ mọc um tùm. Sau nhiều đêm thức trắng, tôi quyết định viết đơn xin xã cho tôi được chăm sóc nghĩa trang liệt sỹ”, ông Quỹ chia sẻ.

Năm 1983, khi nghĩa trang đã xây dựng xong, việc quy tập mộ liệt sỹ cũng hoàn thành, ông Quỹ xin UBND xã Lam Hạ được trông coi nghĩa trang để thuận tiện hương khói cho những người đồng đội của mình. Ủng hộ tâm nguyện của người thương binh hạng 1/4, chính quyền địa phương đã đồng ý giao cho ông nhiệm vụ thiêng liêng này.

Những năm ấy, nghĩa trang chỉ có 42 ngôi mộ liệt sỹ nhưng bây giờ đã quy tụ được 100 mộ. Trong số ấy có 10 cô gái Lam Hạ anh hùng đã được vinh danh là các cô: Thu – Thi – Tâm – Tuyết – Lan – Phương – Thuận – Thẹp – Chung – Oánh.

“Trong những ngôi mộ ấy, cũng có nhiều mộ là các liệt sỹ vô danh, họ đã chiến đấu anh dũng và nằm xuống tại quê hương chúng tôi. Tôi tâm niệm, các anh hùng đã anh dũng hy sinh, bản thân là một cựu chiến binh, tuy là thương binh nhưng dù sao vẫn may mắn sống sót. Vậy mình phải chăm sóc những phần mộ ấy, một phần để tri ân đồng đội, phần nữa để cho tâm hồn được thanh thản” – ông Quỹ bộc bạch.

Niềm vui của ông là 30 năm chăm sóc nghĩa trang đồng đội

“Khoẻ vì được gần đồng đội”

Với người dân xã Lam Hạ, tròn 30 năm nay người ta thấy ông Quỹ dành thời gian sống ngoài nghĩa trang bên những mộ đồng đội dường như nhiều hơn ở nhà. Những công việc ở nghĩa trang liệt sỹ như nhổ cỏ, trồng cây và hương khói cho 100 phần mộ liệt sỹ đều do một tay ông đảm nhiệm.

Trò chuyện với ông Quỹ trong ngôi nhà nhỏ ở thôn Quang Ấm, ông cho biết từ năm 1983, chính quyền địa phương cấp cho gia đình ông một sào ruộng để ông có chỗ trồng cấy. Ít ai biết, tất cả thu nhập từ sào ruộng ấy được ông Quỹ dành hết vào việc hương khói và các chi phí khác phục vụ việc chăm sóc nghĩa trang.

Ông Quỹ cho hay: “Ngày nào cũng được tận tay cắm hương cho các đồng chí của mình và được trò chuyện với họ ngoài nghĩa trang tôi thấy khoẻ ra. Tôi cứ ngỡ đồng đội của mình chưa hy sinh, họ vẫn sống và chứng kiến tất cả những đổi thay của quê hương đất nước”.

Không chỉ thắp nhang, làm cỏ và giữ vệ sinh cho các mộ phần liệt sỹ, ông Quỹ còn kiêm luôn người chỉ dẫn cho những thân nhân liệt sỹ đến thắp hương. Đồng thời, ông còn tận tình chỉ dẫn cho những đoàn khách đến nghĩa trang tìm mộ người thân.

Trong ngôi nhà mộc mạc, giản dị ở thôn Quang Ấm, trên bốn bức tường, người ta chẳng thấy ông Quỹ treo gì đáng giá ngoài rất nhiều huân huy chương, còn có cả huy hiệu Bác Hồ mà ông Quỹ được tặng trong Hội nghị Gương quản trang và thân nhân Anh hùng liệt sỹ tiêu biểu toàn quốc năm 2001. Tất cả những phần thưởng ấy được ông treo rất trang trọng.

Tôi theo ông Quỹ ra nghĩa trang liệt sỹ, giữa mênh mang ruộng đồng. Thắp hương, làm cỏ, quét vôi mới cho từng ngôi mộ xong, ông Quỹ quay sang tôi giới thiệu từng liệt sỹ. Có những ngôi mộ vô danh mà ông đã đi khắp nơi để tìm tên tuổi mà không hiệu quả, cũng có những ngôi mộ là anh em họ hàng của ông.

Chiều xuống, ông Quỹ vẫn cặm cụi bên những ngôi mộ liệt sỹ để thắp cho mỗi đồng đội một nén nhang. Bóng ông đổ dài trên thềm nghĩa trang, bên khoé mắt của ông, giọt lệ nóng theo những nếp nhăn chảy xuống gò má.

Theo ANTD