‘Khôn’ như muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết

Chỉ đẻ trứng ở nơi nước trong và “đeo bám” người để hút máu, các nhà khoa học đánh giá muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết đang ngày càng tinh khôn hơn.

Nước ở các chậu cây cảnh là nơi đẻ trứng ưa thích của muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết (ảnh nhỏ) – Ảnh: Shutterstock – Tư liệu Cục Y tế dự phòng

Siêu đẻ trứng, không thích nước ao tù

Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết (SXH) Dengue (muỗi vằn) được gọi là muỗi “nhà vua” bởi chúng chỉ đẻ trứng ở nơi nước trong.

“Sự sống của muỗi vằn liên quan “mật thiết” với người bởi muỗi vằn cái chỉ hút máu người thì trứng mới phát triển tốt”, một cán bộ nhiều năm kinh nghiệm trong “nghề” nuôi muỗi SXH trong phòng thí nghiệm của Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư chia sẻ.

Đặc biệt, muỗi vằn cái là muỗi “siêu đẻ”, trung bình một vòng đời sống được 1 – 2 tháng và sau mỗi lần hút máu no khoảng 3 ngày chúng lại đẻ trứng một lần. Như vậy, trung bình một muỗi cái có thể đẻ trứng khoảng 8 – 10 lần trong vòng đời của chúng. Trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm thích hợp như vào mùa nóng ẩm, muỗi vằn cái có thể sống tới 3 tháng. Đây chính là lý do muỗi sinh sôi phát triển với mật độ rất cao.

Chịu khát chờ mưa

PGS-TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, đặc biệt lưu ý: “Khi đẻ trứng, muỗi vằn thường chọn đẻ nơi nước sạch, hoàn toàn không đẻ nơi ao tù, nước thải cống hôi thối như nhiều người dân thường nghĩ. Muỗi vằn cái có thể đẻ rất nhiều nơi nếu như ở đó có các vật dụng chứa nước sạch”.

Các điều tra trong các hộ gia đình do chuyên gia y tế thực hiện những năm gần đây cho thấy, muỗi vằn ưa thích các dụng cụ chứa nước để đẻ trứng như: lọ hoa, các dụng cụ kê chân chạn cho khỏi kiến (nếu nước không cho muối), chậu hoa cây cảnh chứa nước, bể chứa nước mưa (nếu không thả cá để ăn bọ gậy) và đặc biệt các dụng cụ phế thải xung quanh nhà có khả năng chứa nước mưa (vỏ đồ hộp, chai lọ vỡ, mảnh gáo dừa, lốp xe, chum vại).

Các chuyên gia về côn trùng lưu ý khả năng tồn tại rất bền bỉ của trứng muỗi vằn. Những đám trứng này có thể bám vào thành chum vại, bám lại những nơi nước vừa cạn đi và tồn tại trong tình trạng khát nước đến 6 tháng. Ngay khi một trận mưa xuống, chỉ cần có nước thì lập tức trứng đó phát triển thành bọ gậy (lăng quăng) rồi hình thành muỗi.

Sở thích hút máu người và tập quán “sinh đẻ sạch” nên muỗi vằn thường sống trong nhà, xung quanh hộ gia đình. Đáng lưu ý, muỗi vằn đã xuất hiện ở trên các nhà cao tầng trong thành phố, nơi vẫn có các dụng cụ chứa nước mà muỗi có khả năng sinh sản và phát triển.

“Chúng tôi tìm ra các ổ bọ gậy ở những nơi kín đáo như khay chứa nước từ tủ lạnh ở góc khuất. Muỗi vằn truyền bệnh SXH đang ngày càng khôn và tinh ranh hơn, tìm đẻ trứng ở những nơi con người không ngờ tới”, TS Trần Vũ Phong, chuyên gia về côn trùng (Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư), cho biết.

Cục Y tế dự phòng lưu ý do đặc tính chịu khát và ưa nước sạch, muỗi SXH có khả năng sinh sản mạnh và phát triển vào mùa mưa. Dịch bệnh SXH thường tăng cao từ tháng 4 – 10 và đỉnh dịch từ tháng 8 – 10 khi có mưa nhiều, đây là thời điểm lý tưởng cho muỗi truyền SXH sinh sôi. Cùng với diệt lăng quăng, muỗi truyền SXH, cần chú ý phòng muỗi đốt (nằm màn, bôi kem xua muỗi…).

Diệt tận gốc muỗi truyền sốt xuất huyết

Với đặc tính đẻ trứng nơi nước trong như muỗi vằn, để ngăn chặn loài muỗi này, giúp triệt đường lây truyền bệnh SXH, trong gia đình cần loại bỏ hoàn toàn các dụng cụ chứa nước đọng là môi trường thuận lợi để muỗi đẻ trứng và lăng quăng phát triển.

Nên thay nước bình hoa thường xuyên, dọn sạch các dụng cụ có thể đọng nước; thả cá vào bình, bể chứa nước; vệ sinh thường xuyên hoặc đậy kín khay nước thải điều hòa, tủ lạnh; diệt lăng quăng. Đảm bảo không còn bọ gậy, không còn SXH.

Phun hóa chất diệt muỗi cần bao phủ được tất cả các hộ gia đình, tất cả các tầng, phòng trong khu vực ổ dịch.

Theo Thanh niên