Khởi sắc du lịch cộng đồng Nghệ An

Sở hữu cảnh quan thiên nhiên đa dạng cùng những giá trị lịch sử, văn hóa bản địa, các huyện miền núi thuộc tỉnh Nghệ An có nhiều lợi thế để phát triển mô hình du lịch cộng đồng.

Đó cũng là hướng đi bền vững mà tỉnh chú trọng nhằm phát triển kinh tế, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa, đồng thời cải thiện sinh kế cho người dân.

Mâm cơm truyền thống của người Thái gây ấn tượng với nhiều du khách.

“Đặc sản” du lịch cộng đồng

Là một xã miền núi phía Tây Nghệ An, xã Tiên Kỳ (huyện Tân Kỳ) được biết đến với bản du lịch cộng đồng Thái Minh thu hút khá nhiều du khách. Với lợi thế nằm dưới chân núi Pù Loi, khí hậu quanh năm mát mẻ cùng hệ thống hang Mó – nơi có nhiều khối thạch nhũ kỳ thú, du khách sẽ có những giây phút nghỉ ngơi, khám phá vùng đất mang nét đặc trưng của miền núi phía Tây Nghệ An. Bên cạnh đó, du khách còn được cùng người dân gặt lúa, hái cam, đi chợ phiên, trải nghiệm dệt thổ cẩm hay thưởng thức ẩm thực và ngủ tại nhà sàn… Anh Nguyễn Văn Sơn, du khách đến từ thành phố Vinh (tỉnh Nghệ An) cho biết: “Mùa hè năm nay, thay vì đi biển, tôi đưa gia đình đến bản Thái Minh nghỉ ngơi và cho các con tìm hiểu về cuộc sống của đồng bào dân tộc Thái. Những trải nghiệm thú vị đã giúp gia đình tôi hiểu hơn về văn hóa bản địa một cách gần gũi, ấn tượng”.

Đến với bản Nưa (xã Yên Khê, huyện Con Cuông), du khách không khỏi bất ngờ trước vẻ đẹp nguyên sơ của một bản Thái truyền thống. Tại đây, du khách có thể đi bộ khám phá núi Bà Hoàng hay các đồi chè mênh mông, thăm cây đa cổ thụ 400 tuổi hay thác Khe Kèm… Sau một ngày tham quan, du khách trở về tìm hiểu cuộc sống của đồng bào dân tộc Thái với những phong tục tập quán truyền thống như buộc chỉ cổ tay cầu may, đắm mình trong làn điệu khắc luống, thưởng thức các món ăn độc đáo như: Cá mát nướng, cơm lam, xôi nếp cẩm…

Ông Vi Văn Sơn, Chủ tịch UBND huyện Con Cuông cho biết: Tận dụng lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, trong đó có Vườn quốc gia Pù Mát đã được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới, huyện xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, trong đó du lịch cộng đồng là “đặc sản”. Nhờ sự hỗ trợ của Tổ chức JICA (Nhật Bản), Con Cuông đã phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ tại các điểm du lịch cộng đồng, tạo sinh kế bền vững cho bà con. Nhờ đó, cuộc sống của người dân nơi đây đã được cải thiện đáng kể.

Du khách giao lưu nhảy sạp cùng đội văn nghệ bản Thái Minh (xã Tiên Kỳ, huyện Tân Kỳ) – Ảnh chụp năm 2019.

Xây dựng sản phẩm khác biệt

Tuy nhiên, theo một số chuyên gia du lịch, nếu Nghệ An không quy hoạch, phát triển du lịch cộng đồng một cách bài bản thì sẽ dẫn đến tình trạng trùng lặp sản phẩm giữa các địa phương, chưa kể là sự phát triển “ nóng” của du lịch sẽ làm ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên, môi trường văn hóa bản địa. Bà Vi Thị Thắm, Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ và Du lịch VSC cho rằng, mỗi địa phương cần xây dựng mô hình du lịch cộng đồng giàu tính văn hóa bản địa gắn với phát triển các sản phẩm hàng hóa thế mạnh của địa phương nhằm tạo nên giá trị khác biệt. “Cần có sự vào cuộc của cơ quan quản lý nhà nước để kiểm soát số lượng và chất lượng các điểm homestay nhằm hạn chế việc phát triển ồ ạt, tự phát. Mỗi địa phương nên lựa chọn loại hình sản phẩm, dịch vụ khác biệt cho từng điểm đến và có định hướng phát triển phù hợp, bền vững”, bà Vi Thị Thắm chia sẻ.

Ông Nguyễn Mạnh Cường, Giám đốc Sở Du lịch Nghệ An cho biết, tỉnh đã và đang hỗ trợ kinh phí cho các hộ kinh doanh dịch vụ homestay xây dựng nhà vệ sinh, mua sắm trang thiết bị ban đầu (chăn, ga, gối, đệm, máy lọc nước…); hỗ trợ đội văn nghệ của các thôn, bản mua sắm nhạc cụ và trang phục biểu diễn để phục vụ du khách. Ngoài ra, tỉnh còn mở các lớp tập huấn nghiệp vụ ngắn hạn, đào tạo tiếng Anh; hỗ trợ kinh phí tuyên truyền, quảng bá cho các huyện có điểm du lịch cộng đồng… Giai đoạn tiếp theo (2021 – 2025), tỉnh Nghệ An dự kiến hỗ trợ các địa phương với tổng kinh phí khoảng 10,3 tỷ đồng.

Từ nay đến cuối năm 2020, Sở Du lịch Nghệ An sẽ hỗ trợ các địa phương tiếp tục khai thác hiệu quả các mô hình du lịch cộng đồng tại huyện Con Cuông, Tân Kỳ theo hướng phát triển các hình thức du lịch trải nghiệm, phát huy bản sắc văn hóa bản địa; nghiên cứu xây dựng một số mô hình du lịch cộng đồng tại huyện Quỳ Châu, Quế Phong; phối hợp với Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) triển khai dự án tại huyện Con Cuông và Tương Dương để từng bước hình thành Quần thể du lịch sinh thái – cộng đồng tuyến quốc lộ 7… Với những kế hoạch, dự án bài bản, du lịch cộng đồng Nghệ An chắc chắn khởi sắc trong tương lai.