Khởi động chiến dịch tìm kiếm tân Tổng Thư ký LHQ

Ngày 25/11, Liên hợp quốc (LHQ) đã chính thức khởi động chiến dịch tìm kiếm người kế nhiệm ông Antonio Guterres cho vị trí Tổng Thư ký nhiệm kỳ 2027-2032, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử tổ chức quốc tế có tuổi đời 80 năm này.

Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres phát biểu tại cuộc họp báo ở New York, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Trong công văn gửi tới 193 quốc gia thành viên, lãnh đạo LHQ kêu gọi đề cử những ứng viên có trình độ cao về ngoại giao, quan hệ quốc tế và khả năng ngôn ngữ xuất sắc để lãnh đạo tổ chức này trong bối cảnh thế giới đầy biến động.

Điểm đặc biệt trong lần tuyển chọn này là áp lực mạnh mẽ từ nhiều quốc gia thành viên yêu cầu phá vỡ “trần kính” quyền lực khi chưa từng có phụ nữ nào đảm nhiệm vị trí cao nhất của LHQ.

Đại sứ Sierra Leone, Chủ tịch Hội đồng Bảo an Michael Imran Kanu và Chủ tịch Đại hội đồng Annalena Baerbock đã thẳng thắn bày tỏ lấy làm tiếc về thực trạng này, đồng thời kêu gọi các nước “cân nhắc nghiêm túc việc đề cử ứng viên nữ”.

Ba tên tuổi nổi bật đang được giới ngoại giao nhắc đến nhiều nhất gồm cựu Tổng thống Chile Michelle Bachelet – người từng lãnh đạo Cao ủy Nhân quyền LHQ; ông Rafael Grossi người Argentina đang điều hành Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA); và bà Rebeca Grynspan của Costa Rica hiện đứng đầu Uỷ ban LHQ về Thương mại và phát triển.

Theo quy định, mỗi ứng viên phải được ít nhất một quốc gia hoặc nhóm quốc gia bảo trợ, kèm theo bản tuyên bố tầm nhìn và công khai nguồn tài trợ. Các ứng viên có thể phải trải qua các cuộc phỏng vấn công khai – thủ tục minh bạch được áp dụng lần đầu năm 2016 đã giúp ông Guterres giành chiến thắng.

Dù có truyền thống luân phiên theo khu vực địa lý – lần này đến lượt Mỹ Latinh – nhưng nguyên tắc này không mang tính bắt buộc. Công văn chỉ nhấn mạnh “tầm quan trọng của sự đa dạng khu vực” mà không ràng buộc cứng nhắc.

Quy trình tuyển chọn sẽ chính thức khởi động từ cuối tháng 7 tới, với vai trò quyết định thuộc về 5 thành viên thường trực Hội đồng Bảo an – Mỹ, Trung Quốc, Nga, Anh và Pháp. Mỗi nước này đều có quyền phủ quyết, biến cuộc đua thành một bài toán địa chính trị phức tạp.

Sau khi Hội đồng Bảo an đưa ra đề xuất, Đại hội đồng sẽ tiến hành bầu chọn Tổng Thư ký cho nhiệm kỳ 5 năm bắt đầu từ ngày 1/1/2027, có thể tái nhiệm thêm một nhiệm kỳ nữa.