Khỏe hơn với thở chậm, thở sâu

Bằng những phương pháp rất đơn giản, bạn hoàn toàn có thể tự theo dõi và điều chỉnh sự hô hấp của mình để tăng cường sức khỏe.

Chất lượng hơn số lượng

Bàn đến việc thở thế nào cho đúng, PGS-TS Lê Thị Tuyết Lan, Chủ tịch Hội hô hấp TP.HCM nhấn mạnh đến yếu tố chất lượng và số lượng. Khi thở nhanh và cạn, khí sẽ nằm ở đường dẫn khí, không vào được phế nang, nơi diễn ra quá trình trao đổi khí. Vì thế, thở chậm và sâu sẽ mang lại lợi ích cho cơ thể hơn hẳn so với thở nhanh và cạn. Chẳng hạn như người thở 10 lần/phút sẽ có thể đạt mức thông khí phế nang cao gấp đôi người thở 30 lần/phút.

Để có được thói quen hít thở chậm và sâu không có gì là phức tạp. Mỗi sáng bạn chỉ cần dành ra 30 phút để tập thở. Thời gian đầu cần chú ý để đếm nhịp hít vào từ 1 đến 10, nín thở, ém hơi một chút rồi thở ra, lại đếm từ 1 đến 20, canh làm sao cho mỗi phút chỉ thở chừng 10 nhịp. Nếu được tập luyện đều đặn thì cơ thể sẽ tự điều chỉnh thành thói quen thở sâu và chậm.

TS Lê Thị Tuyết Lan cũng đặc biệt lưu ý đến vấn đề tự bảo vệ trước những nguồn không khí ô nhiễm. Nếu không gian làm việc của bạn nhiều bụi bặm (công trường, xưởng sản xuất…), bạn nên “sắm” cho mình loại khẩu trang có miếng than hoạt tính thường bán tại các cửa hàng dụng cụ bảo hộ lao động. Khẩu trang cần được giặt mỗi ngày (sau khi rút miếng than ra), riêng than hoạt tính thì thay hằng tháng. Ngoài ra, những người làm việc ở môi trường có nguy cơ cao với hệ hô hấp (sơn sửa nhà, phun vẹc-ni…), lại càng cần trang bị các loại khẩu trang chuyên dụng có cấu tạo đặc biệt. Hiện nay đa số người lao động ít chú trọng việc này vì cho rằng đeo khẩu trang chuyên dụng dễ làm khó thở, cản trở công việc nên thường quên đeo, gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.

Khi nào nên đi khám?

Theo TS Tuyết Lan, qua cách thở có thể phát hiện ra những dấu hiệu cấp tính để đưa người thân đi khám bệnh kịp thời. Trước hết là biểu hiện hít vào và thở ra khó khăn, phải sử dụng các cơ gắng sức (các nhóm cơ chỉ sử dụng trong quá trình hô hấp khi gắng sức). Trường hợp bệnh nhân dù không trải qua một vận động mạnh mà khi hít vào cánh mũi phập phồng (cơ cánh mũi), phải há miệng ra thở (cơ má, cơ lưỡi), co kéo ở xương đòn, xương ức…; hoặc lúc thở ra khó nhọc làm vùng ở giữa xương sườn co rút lại, hoặc phải hóp bụng lại mới thở ra được… nếu nhận thấy các biểu hiện này, đặc biệt khi bệnh nhân bị tím tái quanh môi, người nhà cần đưa đi khám ngay.

Một cách theo dõi khác là chú ý đến nhịp thở. Thông thường, trẻ em dưới 2 tháng tuổi thở dưới 60 lần/phút, từ 2-12 tháng dưới 50 lần/phút, từ 1-5 tuổi dưới 40 lần/phút, từ 6-8 tuổi dưới 30 lần/phút. Người lớn thường thở trung bình 20 lần/phút. Nếu nhịp thở nhanh quá mức bình thường, như người lớn mà thở trên 30 lần/phút thì cũng cần đến bác sĩ để khám.

Hạn chế sử dụng máy lạnh Đường hô hấp nhạy cảm với nhiệt độ thấp nên cần được giữ ấm. Vì thế bạn nên hạn chế sử dụng máy lạnh. Nếu nhà có thể mở cửa cho thông thoáng, ánh sáng mặt trời vào được và thoáng mát nhờ gió tự nhiên là tốt nhất. Trong trường hợp bắt buộc phải mở máy lạnh, cần vệ sinh máy 1 lần/tháng để tránh máy lạnh trở thành “ổ” nấm mốc, vi trùng. Rửa mũi, đơn giản mà hữu hiệu Trong số các phương pháp hỗ trợ cho hệ hô hấp chống lại khói bụi, rửa mũi là một cách rất đơn giản và dễ thực hiện. Nước phun rửa mũi có thể tìm mua dễ dàng tại các nhà thuốc với giá thành rẻ, nếu xài hết có thể mua thêm dung dịch nước muối để bỏ vào chai, tiếp tục sử dụng. Khi phun nước rửa mũi không ngước cổ lên mà cần cúi đầu xuống để nước dơ chảy ra ngoài. Trung bình mỗi ngày có thể rửa từ 3 đến 7 lần.

Theo Nguyễn Ngọc Lan Chi

Thanh niên