Khó quản lý thuế trên nền tảng thương mại điện tử

Bộ Tài chính thừa nhận khó kiểm soát, quản lý thuế với tổ chức, cá nhân kinh doanh trên các nền tảng thương mại điện tử do người bán hàng có thể kinh doanh nhiều gian hàng trên một sàn giao dịch điện tử hoặc kinh doanh cùng lúc trên nhiều sàn và nền tảng mạng xã hội khác nhau.

Bộ Tài chính vừa báo cáo thực hiện Nghị quyết 62 về hoạt động chất vấn tại kỳ họp 3, Quốc hội khóa XV.

Cơ quan này cho biết, số thu thuế của các nền tảng xuyên biên giới, thương mại điện tử tăng bình quân 130% trong giai đoạn 2018-2021. Riêng số thu trong năm 2021 tăng 39% so với 2020 và đạt 1.591 tỉ đồng.

Lũy kế từ năm 2018 đến hết tháng 8-2022, các nền tảng này đã kê khai, nộp 5.588 tỉ đồng thông qua các tổ chức tại Việt Nam (thuế nộp thay nhà thầu nước ngoài – PV. Trong đó, 88% tới từ Facebook, Google và Microsoft. Cụ thể, Facebook nộp 2.099 tỉ đồng, Google nộp 2.115 tỉ đồng, Microsoft nộp 714 tỉ đồng.

Tính tới hết tháng 8, cơ quan thuế cũng thu được 1.082 tỉ đồng tiền thuế từ xử lý vi phạm của tổ chức, cá nhân Việt Nam có thu nhập từ kinh doanh thương mại điện tử.

Với năm 2021, số thu từ xử lý vi phạm là 261 tỉ đồng. Riêng 8 tháng đầu năm 2022, con số này là gần 521 tỉ đồng, tăng khoảng 2 lần so với cả năm 2021.

Ảnh website thương mại điện tử Tiki. Ảnh: Vân Ly

Về quản lý thuế, bộ này vận hành cổng thông tin điện tử, ứng dụng thuế điện tử trên nền tảng thiết bị di động ( eTax Mobile) dành cho các nhà cung cấp nước ngoài kê khai, đăng ký và nộp thuế từ cuối tháng 3-2022. Hiện có 30 nhà cung cấp nước ngoài lớn đã đăng ký, kê khai trên cổng thông tin điện tử và nộp thuế, với số thuế khoảng 22,2 triệu đô la Mỹ.

Bên cạnh những kết quả tích cực, Bộ Tài chính thừa nhận với đặc trưng nền kinh tế số, thương mại điện tử phát triển nhanh, quản lý, thu thuế kinh doanh xuyên biên giới đối mặt với thách thức.

Thứ nhất, khó khăn trong xác định căn cứ tính thuế, phân biệt rõ thu nhập làm cơ sở đánh thuế. Cơ quan này cho rằng rất khó phân biệt một số loại thu nhập, nhất là bản quyền, phí dịch vụ và lợi nhuận kinh doanh trong kinh tế số.

Thứ hai, việc kiểm soát quản lý thuế với tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử gặp nhiều khó khăn do người bán hàng có thể duy trì nhiều gian hàng trên một sàn giao dịch thương mại điện tử hoặc duy trì cùng lúc trên nhiều sàn và nền tảng mạng xã hội khác nhau.

Thứ ba, việc kiểm soát dòng tiền trên các nền tảng số, sàn thương mại điện tử cũng không dễ dàng, khi các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt khá đa dạng như thanh toán qua ngân hàng, thanh toán ngang hàng P2P. Ngoài ra, người mua và người bán tại Việt Nam vẫn chuộng thanh toán theo hình thức COD (trả tiền mặt khi giao hàng – PV), hơn là sử dụng các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt.

Để tránh thất thu thuế, Bộ Tài chính cho biết sẽ hoàn thiện quy định pháp luật về thuế. Cuối tháng 8, cơ quan này đã trình Chính phủ nghị định sửa đổi Nghị định 126/2020, trong đó, quy định sàn thương mại điện tử có trách nhiệm cung cấp thông tin, khai, nộp thuế thay người bán. Cùng đó, bộ cũng đề xuất sửa đổi một số quy định chuyên ngành để đảm bảo căn cứ pháp lý thống nhất trong quản lý sàn thương mại điện tử.

Bộ Tài chính cho biết sẽ nâng cấp hệ thống quản lý thuế thông minh; xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý rủi ro; áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để xử lý dữ liệu, kết nối trực tiếp với người nộp thuế, cũng như lưu trữ thông tin và đưa ra các cảnh báo và đề xuất biện pháp quản lý thuế theo rủi ro với hoạt động thương mại điện tử.

Đáng lưu ý, ngày 6-9-2022, Bộ Tài chính đã phê duyệt chủ trương xây dựng cổng dữ liệu thông tin thương mại điện tử để tiếp nhận dữ liệu từ các sàn giao dịch. Bộ cũng đã xây dựng thành phần dữ liệu, phương thức kết nối giữa sàn thương mại điện tử và hệ thống của Tổng cục Thuế trong tháng 9.

Dự kiến tháng 11-2022 sẽ hoàn thành việc xây dựng cổng dữ liệu thông tin, tiến hành triển khai thí điểm với 3 sàn thương mại điện tử và sẽ triển khai chính thức từ tháng 1-2023.