Kho dữ liệu Mỹ dày công xây dựng trong 20 năm có thể rơi vào tay Taliban

Trong 2 thập niên, Mỹ và các đồng minh đã chi hàng trăm triệu USD xây dựng kho dữ liệu dành cho người dân Afghanistan.

Nhưng từ khi Taliban kiểm soát đất nước, hầu hết dữ liệu số, bao gồm sinh trắc học của người dân Afghanistan, đã rơi vào tay lực lượng này.

Nhân viên quét ảnh mắt của một phụ nữ để ghi lại dữ liệu sinh trắc học cần thiết làm hộ chiếu tại Kabul ngày 30/6. Ảnh:AP

Hãng thông tấn AP (Mỹ) cho biết mục tiêu của Mỹ khi dành 20 năm xây dựng kho dữ liệu này là nhằm tăng cường trật tự, pháp luật. Mỹ đã xây dựng với ít biện pháp bảo vệ bảo vệ dữ liệu. Do vậy, có lo ngại rằng Taliban sẽ sử dụng kho dữ liệu này để kiểm soát xã hội.

AP dẫn nguồn thạo tin cho biết kho dữ liệu có thông tin của 700.000 thành viên lực lượng an ninh trong 40 năm qua. Thông tin bao gồm ngày sinh, số điện thoại, tên cha và ông nội của họ, dấu vân tay, ảnh quét mắt và khuôn mặt. Những dữ liệu này ban đầu được xây dựng để chống gian lận trong trả lương.

Chỉ những người sử dụng được cấp phép mới có thể truy cập và hệ thống nhưng một cựu quan chức chính phủ Afghanistan đánh giá Taliban vẫn có thể đột nhập vào kho dữ liệu này.

Thủ lĩnh của Taliban cho biết đang ưu tiên khôi phục viện trợ quốc tế và không đóng băng tài sản do nước ngoài nắm giữ. Có rất ít dấu hiệu cho thấy Taliban sẽ tái áp dụng những hạn chế hà khắc – đặc biệt là đối với phụ nữ – mà họ áp đặt khi cầm quyền trong giai đoạn từ năm 1996 đến 2001. Cũng không có dấu hiệu nào cho thấy những người Afghanistan từng làm việc với người Mỹ bị đàn áp một cách có hệ thống.

Ông Nader Nadery, một cựu quan chức của chính phủ Afghanistan cho biết công dân nước này và các đối tác quốc tế có nghĩa vụ cùng đảm bảo các dự liệu nhạy cảm chỉ được sử dụng cho mục đích phát triển thay vì để Taliban kiểm soát xã hội.

Ngoài ra, cơ sở dữ liệu nhận dạng sinh trắc học tự động do Afghanistan tự xây dựng cũng bao gồm 8,5 triệu dữ liệu trong đó có cả người dân thường. Kỹ sư trưởng tại văn phòng quản lý dự án sinh trắc học Lầu Năm Góc-ông William Graves cho biết trước khi rút hết quân về nước, Mỹ đã xóa toàn bộ dữ liệu này nhờ phần mềm quân sự. Một cựu quan chức Afghanistan giấu tên tiết lộ với AP rằng dữ liệu cơ quan tình báo Afghanistan thu thập trong 20 năm qua cũng đã được dọn sạch.

Tuy nhiên, theo ông này, trong số các cơ sở dữ liệu quan trọng vẫn còn tồn tại có Hệ thống quản lý thông tin tài chính Afghanistan, chứa nhiều thông tin chi tiết về các nhà thầu nước ngoài và cơ sở dữ liệu của Bộ Kinh tế tổng hợp tất cả các cơ quan viện trợ và phát triển quốc tế.

Bên cạnh đó là ảnh quét mắt và dấu vân tay của khoảng 9 triệu người Afghanistan – do Cơ quan Thông tin và Thống kê Quốc gia kiểm soát. Trong những năm gần đây, chính phủ Afghanistan yêu cầu quét sinh trắc học người dân để làm hộ chiếu hoặc giấy phép lái xe, tham gia kỳ thi công chức hoặc thi đại học.