Khi show thực tế vượt khỏi khuôn khổ giải trí

Với sự phát triển của nền công nghiệp giải trí trong nước cùng tiêu chuẩn thưởng thức ngày càng cao của khán giả, nhiều show thực tế ngày nay không chỉ mang đến giá trị giải trí mà còn hướng đến những mục tiêu sâu sắc hơn, như: lan tỏa lối sống tích cực, hành động vì cộng đồng, tôn vinh văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại hay tham vọng sánh vai với quốc tế…

Hướng đến những giá trị thực

Thời gian qua, truyền hình Việt chứng kiến sự lên ngôi của nhiều chương trình thực tế đa dạng thể loại, nội dung. Anh trai vượt ngàn chông gai mang đến những tiết mục độc đáo kết hợp giữa văn hóa truyền thống với âm nhạc hiện đại, khơi lên tinh thần tự hào và tôn vinh nghệ thuật thuần Việt trong khán giả nhiều thế hệ. Trong khi đó, Tân binh toàn năng lại cho thấy tham vọng tạo lập một nhóm nhạc tiên phong tại VN được đào tạo bài bản theo tiêu chuẩn quốc tế, hướng đến việc mở rộng cơ hội cho ngành giải trí Việt vươn ra thị trường khu vực.

Gia đình Haha ghi điểm bởi những đóng góp tích cực cho cộng đồng . ẢNH: NSX

Gia đình Haha và 2 ngày 1 đêm khéo đưa khán giả qua những vùng đất mới, quảng bá hình ảnh đất nước, con người VN, góp phần thúc đẩy du lịch nội địa. Nhiều hoạt động ý nghĩa cũng được thực hiện và lan tỏa trong và sau các show truyền hình này. Điển hình ở chặng Lào Cai trong Gia đình Haha , các nghệ sĩ và ê kíp kết hợp với người dân địa phương trồng 500 cây thông, góp phần chống xói mòn. Đây không chỉ là hoạt động giúp giữ gìn thiên nhiên, gắn kết mọi người mà còn hỗ trợ phát triển du lịch, văn hóa địa phương.

Với Mái ấm gia đình Việt , chương trình truyền tải câu chuyện về những mảnh đời bất hạnh một cách gần gũi, chân thực, từ đó kêu gọi cộng đồng chung tay giúp đỡ. Theo số liệu từ đơn vị sản xuất, xuyên suốt 3 năm phát sóng với khoảng 150 tập, chương trình này đã liên tục “xô đổ” hàng loạt kỷ lục về số tiền quyên góp trực tiếp tại buổi ghi hình và trao gần 30 tỉ đồng cho hơn 1.000 em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn trên khắp cả nước.

Theo ông Trần Đình Phương – Phó tổng giám đốc Công ty Truyền thông Bee, bài toán cân bằng giữa yếu tố giải trí và yếu tố nhân văn luôn là điều mà ê kíp Mái ấm gia đình Việt trăn trở suốt quá trình thực hiện. “Với chúng tôi, yếu tố giải trí không nằm ở sự ồn ào hay kịch tính, mà ở cách kể chuyện có nhịp điệu và cảm xúc tự nhiên. Mỗi thử thách trong chương trình được thiết kế phù hợp với hoàn cảnh của gia đình nhân vật, văn hóa của từng địa phương, để nhân vật bộc lộ tình cảm, nghị lực và sự gắn kết một cách chân thành, chứ không “diễn” để tạo cao trào”, ông Phương chia sẻ.

Khán giả không muốn xem trò tiêu khiển qua loa

Đã từng có giai đoạn các chương trình giải trí thuần túy gần như chiếm sóng với mục đích mang lại tiếng cười, giờ phút thư giãn cho người xem. Tuy nhiên, qua thời gian, thị hiếu khán giả thay đổi, đòi hỏi nhà sản xuất phải có những bước chuyển mình để đáp ứng xu thế. Việc thực hiện những chương trình vừa mang tính giải trí, vừa có giá trị thực tiễn được xem là “nước cờ” khôn ngoan, dài hạn cho các đơn vị trước thách thức của thị trường.

Nhà sản xuất Mái ấm gia đình Việt nỗ lực cân bằng giữa yếu tố giải trí và yếu tố nhân văn . ẢNH: NSX

Theo thạc sĩ tâm lý Vũ Thu Hà, sở dĩ các show thực tế này được yêu thích vì khán giả hiện nay đã “ngán” nội dung cũ. Khi mạng xã hội bây giờ tràn ngập thông tin và nội dung giải trí nhanh, hời hợt, khán giả bắt đầu khó tính hơn, muốn xem những gì thật sự chất lượng, đáng để bỏ thời gian. Cùng với đó, họ muốn tìm kiếm cảm xúc thật cũng như những giá trị ý nghĩa, và những chương trình này đã thành công trong việc chạm đến cảm xúc của người xem. Thạc sĩ Hà nói thêm: “Khán giả không chỉ muốn cười mà họ muốn cười và cảm thấy ý nghĩa hoặc khóc vì cảm động. Họ muốn nội dung mang lại giá trị tinh thần lâu dài, chứ không phải là trò tiêu khiển qua loa”.

Sự lên ngôi của những chương trình này phần nào đáp ứng được nhu cầu thưởng thức nội dung “sạch”, chất lượng của một bộ phận khán giả trong bối cảnh bùng nổ nội dung trên mạng xã hội, phương tiện truyền thông.

Chị Kim Anh (28 tuổi, ở TP.HCM), một khán giả của các chương trình Gia đình Haha , 2 ngày 1 đêm , chia sẻ: “Sau khi tiếp xúc với nhiều nội dung trên mạng, mình sẽ có nhiều sự chọn lọc, so sánh để tìm ra nội dung phù hợp với bản thân. Các show thực tế bây giờ không còn chỉ chăm chăm vào tấu hài, thi thố, ganh đua mà còn khai thác rất nhiều câu chuyện gần gũi, tích cực, khiến mình cảm thấy được kết nối với các nhân vật, trở thành một phần trong đó”.

Ở góc độ một nhà sản xuất chương trình, ông Trần Đình Phương bày tỏ: “Chúng tôi không lo ngại việc những chương trình không nằm trong khuôn khổ giải trí thì mất đi yếu tố hấp dẫn, mà trái lại, những cảm xúc chân thành, những câu chuyện truyền cảm hứng, tạo ra những giá trị tích cực chính là chất xúc tác tuyệt vời giữ chân người xem. Khi con người là trung tâm, khi cảm xúc được dẫn dắt bởi sự thấu cảm, đó chính là con đường làm nghề bền vững nhất”.