Khi Philippines mời quân Mỹ tới đảo tiền tuyến trên Biển Đông

Manila hiện đang xem xét cho phép Mỹ đóng quân trên đảo Palawan, đảo được xem là ở tuyến đầu trong căng thẳng hiện nay giữa Trung Quốc và Philippines ở Biển Đông, trong bối cảnh Trung Quốc đưa lực lượng chiếm các bãi đá ngầm mà Manila cũng tuyên bố chủ quyền.

Tàu hải giám của Trung Quốc gần bãi đá ngầm Scarborough.

Khi tàu từ làng chài nhỏ Macarascas hướng ra Biển Đông, ở ngoài khơi bờ tây của đảo Palawan, chúng đi ngang qua căn cứ hải quân Vịnh Ulugan của Philippines.

Trưởng làng Jane Villarin cho biết bà lo ngại về tình trạng căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc ở Biển Tây Philippines (cách Philippines gọi Biển Đông). Chính vì vậy mà bà không phản đối khi có một căn cứ quân sự đóng gần làng.

“Đó là bùa hộ mệnh cho chúng tôi. Chúng tôi sống ở đây, giữa Biển Đông và không khỏi lo sợ. Đó là lý do vì sao hải quân Philippines được đón chào”, bà Villarin nói.

Bà cũng cho biết sẽ đón chào cả hải quân Mỹ.

Sau hội nghị thượng đỉnh hồi tháng 4 giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama và Tổng thống Philippines Benigno Aquino, điều đó có thể trở thành hiện thực.

“Hôm nay tôi vui mừng vì chúng ta đang bắt đầu một chương mới trong mối quan hệ giữa hai nước với những khởi đầu về an ninh, với thỏa thuận hợp tác quốc phòng mới được ký kết vào hôm nay”, ông Obama đã cho biết như vậy trong chuyến công du Philippines hồi tháng 4.

Thỏa thuận củng cố hợp tác quốc phòng EDCA đã mở cánh cửa cho lực lượng Mỹ luân phiên tới các căn cứ quân sự hiện nay của Philippines, trong đó gồm cả các cơ sở tại Vịnh Oyster, nằm bên trong căn cứ Vịnh Ulugan của Palawan.

Vịnh Oyster nằm cách quần đảo Trường Sa tranh chấp ở Biển Đông 160km. Malina cho biết quân đội Trung Quốc đang xây dựng các tiền đồn trên các bãi ngầm trong quần đảo này và đe dọa lực lượng hải quân Philippines.

Trung tá Ramon Zagala, sỹ quan phụ trách quan hệ công chúng của Các lực lượng vũ trang Philippines, cho biết vịnh Oyster vẫn còn chưa được phát triển hiện nay là một địa điểm hứa hẹn cho hợp tác giữa lực lượng Mỹ và Philippines.

“Mục đích chính của căn cứ này là củng cố khả năng phòng thủ theo hướng tây ở Biển Tây Philippines (Biển Đông). Vịnh Oyster là một trong những vịnh chúng tôi muốn đề xuất với Mỹ để phát triển”, ông Zagala cho hay.

Ông cũng cho biết thêm nếu Washington chấp nhận lời đề nghị, Vịnh Oyster sẽ vẫn là một căn cứ quân sự của Philippines chứ không phải của người Mỹ”.

Song ông cũng khẳng định phát triển cơ sở ở Vịnh Ulugan hay Oyster với sự giúp đỡ của Mỹ không nhằm khiêu khích Trung Quốc.

“Tôi cho rằng đây là quyền và trách nhiệm của Các lực lượng vũ trang Philippines nhằm bảo vệ lợi ích của chúng tôi. Họ không nên xem phát triển Vịnh Ulugan là mối đe dọa. Chúng tôi chỉ bảo vệ lợi ích và chủ quyền lãnh thổ của chúng tôi”, ông Zagala nói.

Hồi tháng 5, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cảnh báo các nước Đông Nam Á chớ có thành lập liên minh quân sự nhằm vào một bên thứ ba. Điều này có thể được khu vực hiểu như là một thông điệp cảnh báo chớ có ngăn bước tiến của Trung Quốc ở Biển Đông, đặc biệt là với sự giúp đỡ của Mỹ.

Giới quan sát cho rằng EDCA chỉ càng kích động thêm Bắc Kinh.

Nhà phân tích chính trị Richard Heydarian tại Đại học Ateneo de Manila cho rằng sau khi Philippines mất Scarborough vào tay Trung Quốc năm 2012, chính quyền Tổng thống Aquino đã tức tốc kéo Mỹ tham gia vào tranh chấp lãnh thổ. Ông cho rằng thỏa thuận EDCA khá mơ hồ.

“Có rất nhiều khía cạnh của EDCA cho thấy Philippines đã đàm phán với thế yếu hơn”, ông Heydarian nói.

Ông cho rằng thỏa thuận phải bao gồm những điều khoản như vai trò của Mỹ thực sự là gì nếu Philippines-Trung Quốc chĩa súng vào nhau và các căn cứ chung của Mỹ và Philippines, như ở Vịnh Oyster, sẽ được đầu tư như thế nào về lâu về dài và những đảm bảo môi trường sẽ được tuân thủ ra sao khi phát triển những cơ sở như vậy.

Bảo vệ môi trường cũng là mối quan tâm hàng đầu ở Palawan, nơi hầu hết nằm trong vùng bảo tồn. Vịnh Oyster có một rừng đước và nhiều loại sinh vật hoang dã. Chính vì mối lo ngại này mà hội đồng thành phố Puerto Princesa phản đối mở rộng các căn cứ Ulugan và Vịnh Oyster.

Việc phát triển cũng có thể bị dừng, do những người phản đối thỏa thuận quân sự mới giữa Mỹ-Philippines đã đệ kiến nghị lên tòa án Tối cao Philippines. Nếu thỏa thuận được tòa phán quyết là vi hiến, thì Vịnh Oyster có thể vẫn như hiện tại.

Trung Anh

Tổng hợp

Theo Dantri