Khi người nổi tiếng là… gián điệp (kỳ 2)

Leon Theremin là một nhà phát minh người Nga, nổi danh với nhạc cụ mang tên ông. Ông đã thiết kế một thiết bị âm nhạc đặc biệt mà người chơi có thể sử dụng mà không cần chạm vào nó.

Leon Theremin

Những âm thanh lạ lùng trong các cuốn phim khoa học viễn tưởng thời năm 1950 cũng như trong các album của Radioheard chính là âm thanh của thiết bị này. Âm thanh này giống như tiếng hát của ma quỷ.

Theremin là nhà tiên phong với các sáng chế trong lĩnh vực âm nhạc, đặc biệt là quá trình của âm nhạc điện tử. Theremin đã được cấp bằng sáng chế cho thiết bị cùng tên của mình ở Mỹ năm 1928.

Theremin đột ngột trở lại Liên Xô vào năm 1938. Vào thời điểm đó, lý do cho sự trở lại của ông không rõ ràng; Một số người cho rằng, anh ta chỉ đơn giản là nhớ nhà, trong khi những người khác tin rằng ông đã bị các quan chức Liên Xô bắt cóc.

Beryl Campbell, một trong những vũ công của Theremin, cho biết vợ ông là Lavinia đã gọi đến nói rằng Theremin đã “bị bắt cóc từ phòng thu của anh ta” và rằng “một số người Nga đã đến”.

Nhiều năm sau, người ta đã tiết lộ rằng, Theremin đã trở về quê hương do những khó khăn về thuế và tài chính ở Mỹ. Tuy nhiên, chính Theremin đã từng nói với Bulat Galeyev rằng ông quyết định rời bỏ mình vì lo lắng về cuộc chiến đang đến gần.

Không lâu sau khi trở về, Theramin bị giam trong nhà tù Butyrka và sau đó được gửi đến làm việc trong các mỏ vàng Kolyma. Mặc dù tin đồn về vụ hành quyết của ông được lan truyền và công bố rộng rãi, nhưng thực tế, Theremin đã được đưa vào làm việc trong một sharashka (một phòng thí nghiệm bí mật trong hệ thống trại Gulag), cùng với Andrei Tupolev, Sergei Korolev và các nhà khoa học và kỹ sư nổi tiếng khác. Liên Xô đã phục hồi danh dự cho ông vào năm 1956.

Khi làm việc trong phòng thí nghiệm bí mật của Liên Xô tại hệ thống trại Gulag, Theremin đã sáng chế hệ thống nghe lén Buran để giúp Liên Xô do thám kẻ thù. Ông chính là người chịu trách nhiệm trong nhiều chiến dịch tình báo thành công nhất của Liên Xô.

Sáng chế rất nổi tiếng thứ hai của Theremin được gọi là “The Thing” – một thiết bị nghe không cần bất kỳ nguồn năng lượng nào. Thiết bị này đã được sử dụng một cách thành công để do thám chính phủ Mỹ.

“The Thing” được giấu bên trong một phù điêu bằng gỗ mà các học sinh Liên Xô trao tặng cho đại sứ Mỹ năm 1945. Cử chỉ ân cần này đã khiến vị đại sứ cảm động và ông đã treo nó tại nhà mà không hề hay biết rằng những người Nga ngồi trong chiếc xe tải bên ngoài đại sứ quán hoàn toàn có thể lắng nghe bất kỳ điều gì ông nói.

Do thiết bị đặc biệt này không cần đến năng lượng, nên “The Thing” gần như không thể bị phát hiện. Phải 7 năm sau, người ta mới phát hiện ra máy nghe lén đặc biệt này, khi các đài truyền hình Anh đã bắt được sóng vô tuyến của nó, khiến người Mỹ theo dõi nguồn phát hiện và khám phá ra thiết bị.

Về phần Theremin, năm 1947, ông thôi làm việc tại phòng thí nghiệm Gulag. Nhưng ông vẫn tiếp tục làm việc với KGB cho đến năm 1966.

(Còn tiếp)

Song Kiều

Theo giaoducthoidai.vn