Khi nghệ sĩ mơ hồ về tác quyền
Tranh luận về tác quyền âm nhạc, NSND Quang Thọ cho biết “Ca sĩ chúng tôi không dùng tác phẩm để hành nghề mà chỉ là người trung gian chuyển tác phẩm đến khán giả. Ca sĩ chỉ đến đó để hát thôi”.
Quan điểm này cho thấy sự hiểu biết về quyền tác giả âm nhạc của một bộ phận nghệ sĩ còn khá mơ hồ.
Ca sĩ chỉ hát thôi (!?)
Chiều 12.10, Trung tâm bảo vệ bản quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) mở cuộc tọa đàm về việc bảo vệ quyền lợi chung của ca sĩ và nhạc sĩ trên các lĩnh vực sử dụng âm nhạc, đặc biệt là trên lĩnh vực internet, lĩnh vực biểu diễn và những triển vọng trong lương lai. Mặc dù đây là cuộc tọa đàm đầu tiên có sự tham gia của rất nhiều bên gồm cơ quan quản lý nhà nước, nhạc sĩ, ca sĩ và nhà tổ chức biểu diễn nhưng sự có mặt của các ca sĩ khá thưa thớt.
NSND Quang Thọ
Nhạc sĩ Phó Đức Phương – Giám đốc VCPMC cho biết: “ Trung tâm chúng tôi gửi giấy mời đến rất nhiều các ca sĩ nổi tiếng như Thanh Lam, Mỹ Linh, Hồng Nhung, Tùng Dương… nhưng rất tiếc các bạn đó đều cho biết là quá bận nên không thể tham dự”. Trong số các ca sĩ có mặt tại cuộc tọa đàm chỉ có NSND Quang Thọ và nghệ sĩ Thanh Thanh Hiền, giảng viên Thu Lan và lác đác một vài ca sĩ trẻ chưa thực sự nổi tiếng.
Sau phần trình bày, diễn giải về tình hình thực thi quyền tác giả và quyền liên quan của nhạc sĩ Phó Đức Phương, luật sư Đỗ Khắc Chiến, luật sư Phạm Vũ Khánh Toàn, phần thảo luận sôi nổi thực sự bắt đầu.
Theo nhạc sĩ Phó Đức Phương, ở các nước, mỗi khi sử dụng các tác phẩm âm nhạc, ca sĩ phải xin phép và trả tiề.n bản quyền cho nhạc sĩ. Tuy nhiên, ở Việt Nam, từ 10 năm nay, để tránh phiền nhiễu cho “các bạn ca sĩ yêu quý”, VCPMC chỉ quy về một đầu mối là các nhà tổ chức biểu diễn. Và nhạc sĩ Phó Đức Phương nhiều lần nhấn mạnh: “Xin các bạn ca sĩ lưu ý trước mỗi chương trình biểu diễn, hãy hỏi nhà tổ chức xem đã xin phép các tác giả hay chưa, nếu chưa xin phép thì chúng tôi không biểu diễn”.
Luật sư Khánh Toàn giải thích thêm: “Theo chúng tôi, việc này các nghệ sĩ biểu diễn nên tiến hành dần đi là vừa để tránh những rắc rối khi chủ sở hữu quá bức xúc phải nhờ tới pháp luật can thiệp thì người ra tòa đầu tiên là các ca sĩ”.
Sau 2 ý kiến trên, NSND Quang Thọ tỏ ra thực sự bức xúc, ông cho biết: “Ca sĩ chúng tôi không dùng tác phẩm âm nhạc để hành nghề mà chỉ là người trung gian chuyển tác phẩm đến khán giả. Ca sĩ chỉ đến đó để hát thôi. Người tổ chức chương trình bán vé thu tiề.n vì thế họ mới phải là người phải có trách nhiệm với nhạc sĩ, ca sĩ, nhạc công”.
Ca sĩ Quang Thọ khẳng định thêm: “Ca sĩ không phải xin phép nhạc sĩ, vì chúng tôi không làm việc với nhạc sĩ mà làm việc với nhà tổ chức biểu diễn. Nếu hát bài nào cũng phải xin phép thì chúng tôi không dám hát nữa. Còn một câu hỏi nữa, đó là trong các trường nhạc, chúng tôi sử dụng khá nhiều các tác phẩm của các nhạc sĩ Việt Nam, vậy có phải trả tiề.n không, nếu phải trả thì trường lấy đâu mà trả?”.
Video đang HOT
Quan điểm của NSND Quang Thọ – người từng nhiều năm đảm nhiệm vị trí Chủ nhiệm Khoa Thanh nhạc – Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam, đồng thời cũng là người thầy đào tạo ra rất nhiều thế hệ ca sĩ nổi tiếng như Trọng Tấn, Anh Thơ, Tân Nhàn… cho thấy, các nghệ sĩ hiện nay còn có những hiểu biết khá… mơ hồ về vấn đề tác quyền âm nhạc.
Bức xúc muôn thủa
Trong khi đại diện giới ca sĩ tỏ vẻ “giận dỗi” khi được yêu cầu phải thể hiện trách nhiệm với chủ sở hữu tác phẩm âm nhạc thì các nhạc sĩ lại có mối quan tâm khác, đó là tỷ lệ hưởng thù lao giữa nhạc sĩ – ca sĩ còn quá chênh lệch.
Nhạc sĩ Phó Đức Phương
Nhạc sĩ Văn Dung cho biết: “Trong chương trình kỷ niệm Ngày âm nhạc quốc tế tổ chức tại Thiên đường Bảo Sơn do nhạc sĩ An Thuyên làm, chính mắt tôi chứng kiến việc này, đó là trước khi ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng đến, người đại diện của ca sĩ này có mặt trước, yêu cầu ông An Thuyên ký vào giấy tờ để thanh toán trước cho họ 50 triệu đồng, sau đó Mr Đàm đến và hát xong hai bài là nhận nốt 50 triệu đồng còn lại. Vậy tôi hỏi cơ quan nào quy định mức thù lao cho ca sĩ cao đến thế mà nhạc sĩ chúng tôi hưởng tác quyền ca khúc chỉ 3-5.000 đồng/bài?”.
Cùng nỗi bức xúc này, nhạc sĩ lão thành Huy Thục cho biết, chương trình ca nhạc “Tiếng hát trên đường quê hương” tổ chức ở Nhà hát Lớn Hà Nội đêm 19.8.2012 vừa rồi, tôi biết họ bán vé tầng 1 là 600.000 đồng, tầng 2 là 300.000 đồng và tầng 3 là 200.000 đồng. Vậy mà họ thanh toán cho tôi tiề.n tác quyền là 4 triệu đồng cho 14 ca khúc, sau đó còn trừ tiếp 10% thuế nữa là tôi chỉ còn nhận được 3,6 triệu đồng. Trong chương trình “Hội thi tiếng hát người làm báo” vừa mới đây, cô nhà báo được giải Nhất dự thi hát ca khúc của tôi, nhận được 40.000.000 đồng. Vậy mà một lời cảm ơn tôi cũng không có, tôi chỉ nói là cảm ơn thôi, không phải “lại quả” gì cả. Nói như thế để thấy văn hóa tôn trọng tác giả là không có”.
Trước những bức xúc “muôn thủa” của nhạc sĩ và sự mơ hồ của ca sĩ về tác quyền, ông Phạm Xuân Phúc – Phó Chánh thanh tra Bộ VHTTDL phát biểu khá gay gắt: “Trong Nghị định 79 của Chính phủ vừa ban hành ở phần trách nhiệm của nhà tổ chức biểu diễn đã quy định phải thực hiện đúng quy định quyền tác giả và quyền liên quan.
Tuy nhiên, các ca sĩ không thể cho rằng mình hoàn toàn không phải chịu trách nhiệm gì hết, theo lẽ thường, khi có chương trình ca nhạc phục vụ mục đích kinh doanh, NSND Quang Thọ hay nghệ sĩ Thanh Thanh Hiền hát bài của nhạc sĩ nào mà chưa xin phép, chưa có sự đồng ý của tác giả, thanh tra văn hóa hoàn toàn có quyền xử phạt. Mà tới đây, mức xử phạt sẽ tăng rất cao vì chúng tôi sẽ tiến hành gộp Nghị định 47 và 75 lại, mức xử phạt cá nhân vi phạm có thể lên tới 50.000.000 đồng và tập thể là 100.000.000 đồng”.
Ông Phúc cho biết thêm: Theo con số mới nhất của chúng tôi, trên cả nước hiện có 373 đơn vị tổ chức biểu diễn, trong đó có 86 đơn vị là các đoàn trực thuộc công lập, còn lại là hoạt động theo mô hình doanh nghiệp. Trong 3 năm gần đây, các Sở VHTTDL trong cả nước đã cấp 8.950 giấy phép biểu diễn, vậy trong gần 9.000 đêm diễn đó, chỗ VCPMC thu được tiề.n bản quyền của bao nhiêu chương trình? Nói ra điều này thực là đa.u xó.t cho việc thực thi pháp luật về quyền tác giả và quyền liên quan ở Việt Nam”.
Có thể nói, nhận thức của toàn xã hội về quyền tác giả và quyền liên quan ở Việt Nam đang thực sự còn quá nhiều lỗ hổng. Ngay cả các ca sĩ – những người vẫn “chung lưng đấu cật” với giới nhạc sĩ mà cho đến giờ vẫn còn thực sự chưa hiểu gì về những quy định của luật pháp liên quan đến quyền tác giả thì có thể lý giải vì sao cuộc chiến chống lại tình trạng vi phạm bản quyền ở nước ta vẫn còn là một hành trình chưa biết đến bao giờ mới có hồi kết.
Theo Dân Việt
'1/11 mới thu phí tải nhạc là đã muộn'
Ca sĩ Hiền Thục cho rằng, lẽ ra thị trường âm nhạc trực tuyến trong nước phải sớm tuân thủ luật chơi công bằng về tác quyền hơn. Cô cùng các nghệ sĩ khác đón nhận tin thu phí download nhạc như tín hiệu vui.
Ngày 1/11 tới, 5 trang web lớn ở Việt Nam thu phí tải nhạc trực tuyến với mức 1.000 đồng cho mỗi lần tải. Giới ca sĩ trong nước đã đón nhận thông tin này như là một điều vui mừng, một thay đổi tích cực cho hoạt động làm nghề.
Ca sĩ Hiền Thục cho biết, vừa về nước sau chuyến đi nước ngoài, chị rất phấn khởi khi biết tin. "Đến bây giờ chúng ta mới làm điều này thì theo tôi đã là quá muộn. Nếu thực hiện được, cả ca sĩ, nhà sản xuất sẽ có động lực tốt để yên tâm làm nghề. Nhiều năm nay, người ta hay nghe những lời than phiền từ nhà sản xuất là làm đĩa nhạc giờ không thể nào đủ vốn. Nghe mà buồn! Vì vậy, nếu có sự thay đổi, người nghệ sĩ có thể tái đầu tư sức lao động, cho ra những sản phẩm chất lượng hơn", Hiền Thục nói.
Ca sĩ Hiền Thục vừa biết tin về việc thu phí và rất hào hứng.
Hầu hết ca sĩ đều cho rằng, nếu như khán giả được thưởng thức một sản phẩm xứng đáng đồng tiề.n bát gạo thì mức phí 1.000 đồng cho mỗi lần tải nhạc không cao. " Tôi tin khán giả sẽ vui vẻ chấp nhận điều đó nếu họ cảm thấy thỏa mãn", Hiền Thục nhận định. Còn ca sĩ Nam Cường cho rằng, từ trước đến nay, mọi người vẫn làm rất tốt việc trả tiề.n cho tải nhạc chuông nhạc chờ. "Ngày trước 3.000 đồng một bài, bây giờ đã lên giá 5.000 đồng rồi mà lượng người tải nhạc chuông, nhạc chờ không có dấu hiệu giảm. Vì thế, tôi không lo ngại mức giá 1.000 đồng tải nhạc là quá sức khán giả", anh nói.
Từ trước khi thông tin thu phí xuất hiện , đời sống nhạc Việt còn tồn tại một nghịch lý: Hầu hết ca sĩ đều có hành động gần như "đồng lõa" với việc tạo thói quen xài chùa cho người nghe, khán giả. Họ ấp ủ ý tưởng cho sản phẩm âm nhạc, tạo êkíp, bỏ tiề.n đầu tư và sau đó quăng lên mạng Internet để công chúng thưởng thức miễn phí. Việc làm này như là một cách ca sĩ, nhà sản xuất chịu mất công, mất tiề.n để đổi lại được PR cho sản phẩm âm nhạc, được giới thiệu hình ảnh. Không ít người cũng nhận ra làm như thế chỉ đem lại cái lợi trước mắt, còn lâu dài sẽ ảnh hưởng đến nhạc sĩ và cả ngành công nghiệp âm nhạc trong nước.
Nam Cường ủng hộ sự công bằng trong tác quyền của thị trường nhạc số.
Ca sĩ Nam Cường bộc bạch, làm việc chẳng đặng đừng nói trên nhiều khi cũng chuốc nỗi buồn. Vì có tình trạng, khi ca sĩ nào trong nước tung ra MV mới trên Internet thì thường bị cư dân mạng "ném đá", đem ra so sánh với sản phẩm của các nước như: Thái Lan, Trung Quốc hoặc Hàn Quốc... "Tôi thấy đó là sự so sánh khập khiễng vì các bạn đang thưởng thức gần như là miễn phí chất xám của cả một êkíp. Thật sự về ý tưởng thì chúng ta hoàn toàn có thể làm ngang bằng hoặc hơn các nước khác, chỉ vì chúng ta chưa đủ vốn để làm thôi", anh nói.
Theo nguồn Hiệp hội ghi âm quốc tế IFPI (2012), hiện nay, trên thế giới có 500 dịch vụ nhạc trực tuyến có thu phí và trong năm 2011 có 3,6 tỷ downloads được bán ra toàn thế giới mạng. Chỉ cần so với các nước trong khu vực như: Hàn Quốc, Malaysia, Trung Quốc, Thái Lan... vốn đã thu phí tải nhạc, việc miễn phí của thị trường nhạc trực tuyến trong nước khiến ca sĩ, nhà sản xuất bị mất nguồn thu từ thị phần này và lại cũng khó thu được tiề.n từ bán băng đĩa.
Vì thế, chuyện ca sĩ chăm chỉ chạy sô bên ngoài và lo làm nghề tay trái để kiế.m tiề.n cũng dễ hiểu. "Chạy sô nhiều cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của nghệ sĩ chứ. Thêm nữa, ca sĩ chỉ kiế.m tiề.n từ chạy sô hay làm khác nghề để kiế.m tiề.n đầu tư âm nhạc thì không dễ cho ra đời sản phẩm chất lượng", Nam Cường vạch ra thực trạng.
Ngay trước thông tin thu phí ít lâu, ca sĩ Maria Đinh Phương Ánh tung MV Như một giấc mơ hoàn toàn miễn phí nghe, tải. "Trước giờ cuộc chơi chưa có luật. Nay nếu có một quy tắc chung rõ ràng, hiệu quả, tôi sẵn sàng tham gia cuộc chơi thu phí", cô nói.
Ca sĩ mới này không lo sợ việc buộc khán giả mất tiề.n tải nhạc sẽ hạn chế mình quảng bá hình ảnh. Bởi cô cho rằng, người dùng chỉ mất tiề.n khi tải còn nếu chỉ nghe online vẫn không hề tốn phí. "Việc download nhạc mất phí sẽ chứng minh được phần nào chất lượng của sản phẩm cũng như sự yêu mến của khán giả đối với tác phẩm của ca sĩ", cô nói.
Là một gương mặt mới, Maria Đinh Phương Ánh vẫn chấp nhận luật chơi công bằng hơn là miễn phí sản phẩm âm nhạc của mình hòng quảng bá cho tên tuổ.i. Ảnh:Hoàng Miên.
Thói quen nghe nhạc và tải nhạc trên mạng hiện nay từ lâu đã lấn át thói quen nghe đĩa CD. Những nhà sản xuất nhạc nhiều khi bị thâm vốn đến 90% trên sản phẩm họ làm ra cho ca sĩ. Vì thế, không chỉ ca sĩ mà các nhà sản xuất đều đồng ý rằng, việc thu phí giúp họ có thêm đầu ra đầu vào, duy trì công việc sáng tạo, kinh doanh.
Tuy nhiên, như ông Hoàng Tuấn, bầu của ca sĩ Đan Trường, chia sẻ để làm được kế hoạch này là cả một quá trình kiên nhẫn, một lộ trình dài, nhiêu khê, không phải ngày một ngày hai mà có thể thu được trái ngọt. Ngay cả bản thân các trang web cũng phải lập trình lại toàn bộ để đưa ra tính năng tiện dụng cho khán giả. "Phải làm sao để giúp khán giả ở vùng sâu xa, thôn quê lẫn thành phố đều có thể thưởng thức, tải nhạc được trên mạng Internet xứng đáng với 1.000 đồng họ bỏ ra mỗi lần download", ông Tuấn nói.
Thêm nữa, theo kế hoạch của các nhà mạng, chỉ còn hơn hai tháng để việc thu phí diễn ra nhưng đến nay, nhiều ca sĩ, nhà sản xuất vẫn chưa nắm rõ thông tin và cách thức hợp tác với các nhà mạng như thế nào. Hiền Thục cho biết, cô và các đối tác mạng cũng chưa có cuộc gặp chính thức nào để bàn về vấn đề này.
Nhiều ca sĩ, nhà sản xuất đều muốn hiểu thêm về cách thu phí, cơ chế thanh kiểm tra và đối chiếu doanh số minh bạch và chính xác nhằm đảm bảo quyền lợi cho ca sĩ và nhất là với nhạc sĩ, những người rút ruột "đẻ" ra tác phẩm.
Thúy Vinh, bà chủ của Music Box, chia sẻ niềm vui với thông tin có sự thay đổi ở thị trường nhạc trực tuyến nhưng hiện giờ chưa biết cụ thể sẽ làm việc với các nhà mạng như thế nào nên chưa thể nói trước được điều gì.
Ngoài ra, vấn đề quan tâm nhất của giới làm nhạc là, trong tương lai việc thu phí cần được thực hiện đồng loạt ở tất cả webiste âm nhạc chứ không thể chỉ riêng ở 5 trang web đã công bố. Bởi nếu không diễn ra đồng loạt thì sẽ rất khó thay đổi được thói quen cố hữu của người dùng. Và cũng khiến bản thân ca sĩ, nhạc sĩ lúng túng trong việc tuân thủ luật chơi tác quyền một cách công bằng.
Thoại Hà
Theo VNE
Dùng nhạc trong khách sạn cũng phải trả tiề.n bản quyền Mỗi năm nghe và xem nhạc trong phòng ngủ khách sạn sẽ tốn 50.000 đồng, đó là nội dung trong bảng biểu giá của Thông tư liên tịch do Bộ VH-TT-DL, Bộ Thông tin Truyền thông và Bộ Tài chính cùng soạn thảo. Trong cuộc tập huấn Các quy định của Pháp luật Việt Nam và Quốc tế về quyền tác giả, quyền...